BAB 4.3: CIRI-CIRI TAMADUN AWAL DUNIA

• 1.1 Pertanian

  • Kehidupan masyarakat tamadun awal mulai berkembang apabila terdapat kegiatan pertanian.
  • Penciptaan pelbagai peralatan, pembinaan saliran, penciptaan kincir angin dan pembinaan teres di tanah tinggi telah menggalakkan kegiatan pertanian dalam kalangan masyarakat.
  • Perkembangan ini seterusnya telah mewujudkan kegiatan perdagangan.
• 1.2 Perdagangan

  • Perdagangan tempatan, iaitu masyarakat yang tinggal di kota mendapatkan makanan dan barangan pertanian dengan menukarkan barangan kraf tangan dan perkhidmatan termasuklah kegiatan keagamaan.
  • Perdagangan jarak jauh. Masyarakat dari kawasan tamadun yang berbeza bertukar-tukar barangan dengan penduduk yang mempunyai bahan mentah, seperti logam, emas dan besi.
  • Berlaku kegiatan perdagangan antara masyarakat Sumer dengan Mesir dan antara masyarakat Sumer dengan Mohenjo-Daro.
• 2. Sistem Pemerintahan

  • Kerajaan telah dibentuk untuk mengurus pemerintahan kota yang berkembang pesat kesan daripada pembentukan bandar.
  • Pada peringkat awal, pemerintahan negara-kota diketuai oleh pendeta tetapi kemudiannya raja mengambil alih peranan sebagai pemerintah.
  • Raja telah dibantu oleh pegawai daripada golongan bangsawan dan pendeta memerintah negara-kota.
  • Selain itu, undang-undang telah dibentuk bagi melicinkan urusan pentadbiran negara.
• 3. Pembentukan Bandar (I)

  • Perkembangan dalam bidang pertanian menyebabkan manusia mula membina petempatan kekal.
  • Kewujudan petempatan kekal di sesebuah kawasan bermula dengan kampung.
  • Apabila berlaku pertambahan penduduk, kawasan kampung berkembang dan disatukan membentuk bandar.
  • Bandar mempunyai jumlah penduduk yang lebih ramai dan mempunyai pelbagai latar belakang.
• 3. Perkembangan Bandar (II)

  • Pelan susun atur bangunan dan petempatan yang tersusun.
  • Rumah kediaman mempunyai kemudahan perigi, bilik mandi dan tandas.
  • Kemudahan prasarana yang teratur dan sistematik seperti pasar, rumah ibadat dan kawasan kediaman.
  • Pembinaan sistem perparitan dan pembetungan.
  • Pembinaan kota untuk berlindung daripada serangan orang luar dan menjadi kawasan sempadan.
• 3. Perkembangan Bandar (III)

  • Pada peringkat awal, bandar menjadi pusat kegiatan politik, ekonomi dan kebudayaan bagi kawasan sekitarnya.
  • Kemudian, bandar berkembang menjadi institusi sosial dan ekonomi yang tersusun, yang menjadi asas kepada kelahiran tamadun awal dunia.
• 3. Perkembangan Bandar (IV)

  • Bandar pertama dibina pada tahun 4,000 SM.
  • Kota-kota utama pada peringkat tamadun awal ialah Ur dan Uruk berhampiran Sungai Tigris dan Euphrates, Memphis di Sungai Nil, Mohenjo-Daro di Sungai Indus dan Anyang di Sungai Huang He.
• 4. Pengkhususan Pekerjaan (I)]

  • Perkembangan pesat bandar telah meningkatkan jumlah penduduk.
  • Hal ini mewujudkan pengkhususan dalam bidang pekerjaan.
  • Terdapat lebih banyak peluang pekerjaan baharu, seperti pengutip cukai, jurutera yang mengawal sistem pengairan sungai, tentera, petani yang bekerja di sawah, dan mereka yang bekerja dalam bidang pentadbiran.
• 4. Pengkhusuan Pekerjaan (II)

  • Kumpulan artisan pula menumpukan masa mereka dalam kerja mengukir, menempa besi dan tembikar.
  • Selain itu, saudagar dan pedagang bertukar-tukar barangan yang dihasilkan oleh golongan artisan.
• 5. Teknologi (I)

  • Kemahiran dalam bidang teknologi oleh masyarakat tamadun awal telah menghasilkan penciptaan barangan dan monumen serta hasil pertukangan.
  • Hasil ciptaan ini telah memberikan keselesaan kepada masyarakat.
  • Tamadun Mesopotamia terkenal dengan Taman Tergantung Babylon.
  • Tamadun Mesir Purba pula terkenal dengan pembinaan piramid dan sfinks.
  • Tamadun Indus terkenal dengan pembinaan negara-kota Mohenjo-Daro.
• 5. Teknologi (II)

  • Penggunaan teknologi dalam pembuatan logam tembaga, gangsa dan besi pula menghasilkan peralatan seperti bajak untuk pertanian.
  • Selain itu, penciptaan roda telah membantu penggunaan kereta kuda dan kereta lembu untuk tujuan mengangkut hasil pertanian dan perhubungan penduduk.
• 6. Organisasi Sosial (I)

  • Dalam masyarakat Mesir Purba, kemunculan institusi dan golongan pekerja telah mewujudkan kelas sosial.
  • Kelas sosial berasaskan jenis pekerjaan, kekayaan dan pengaruh.
  • Pada peringkat tamadun awal, pemerintah, firaun, golongan agama dan golongan bangsawan berada pada kedudukan tertinggi dalam susunan masyarakat.
• 6. Organisasi Sosial (II)

  • Golongan saudagar dan artisan berada dalam kelas kedua. Di bawah mereka ialah golongan petani dan pekerja yang tidak berkemahiran.
  • Golongan hamba berada pada kedudukan paling rendah.
  • Hamba terdiri daripada dua kumpulan, iaitu hamba perang dan hamba yang dijual.
• 6. Organisasi Sosial (III)

  A) Firaun

  B) Wazir, pegawai kanan, golongan agama dan bangsawan

  C) Golongan penyalin / penulis

  D) Artisan berkemahiran dan karyawan

  E) Petani dan buruh

  F) Pembantu rumah dan hamba

  
• 7. Agama dan Kepercayaan

  • Masyarakat tamadun awal mempercayai banyak tuhan.
  • Antara tuhan yang disembah termasuklah tuhan bulan, matahari, ibu dan sungai.
  • Terdapat institusi agama yang mengurus upacara keagamaan, seperti korban binatang atau mempersembahkan makanan kepada kuasa roh.
  • Dalam hal ini, tempat ibadat yang besar dibina sebagai tanda menghormati tuhan.
  • Di Mesir misalnya, penduduk mempercayai kehidupan selepas kematian.
• 8. Tulisan dan Penyimpanan Rekod

  • Sistem tulisan mula lahir kira-kira 5,000 tahun lalu.
  • Penciptaan tulisan penting bagi membezakan kehidupan Zaman Prasejarah dan sejarah.
  • Kemudian, manusia mencipta sistem tulisan yang lebih baik menggunakan abstrak simbol bagi mewakili pelbagai bentuk idea.
  • Kelahiran tulisan membolehkan manusia menyimpan rekod dan perkara penting tentang masyarakat dan diri mereka.
  • Tulisan pertama menggunakan sistem piktograf atau simbol gambar.
• 9. Kesenian dan Kesusasteraan

  • Masyarakat pada zaman tamadun awal melahirkan hasil sastera dan seni bina yang mengagumkan.
  • Gaya dan teknik yang digunakan oleh artis menggambarkan setiap budaya tamadun masing-masing.
  • Artis menghasilkan ciptaan berupa patung dan lukisan tuhan dan dewa, pahlawan dan pemerintah.
  • Apabila penggunaan tembaga meluas, patung-patung dicipta menggunakan tembaga.