kabilang sa mga sangay ng agham panlipunan na tumatalakay kung paano matutugunan ng tao ang tila walang katapusang pangangailangan at kagustuhan nito; gamit ang mga limitadongpinagkukunan-yaman upang makagawa ng mga produkto at serbisyo. Ito ay may dalawang pangunahing sangay
Sangay ng Ekonomiks
makroekonomiks
mikroekonomiks
makroekonomiks
tumutukoy sa mga usapin at konsepto para sa kabuuang ekonomiya
mikroekonomiks
tumutukoy sa mga usapin at konsepto sa hanay ng tahanan at ng merkado
Bagamat naging tanyag ang Gresya bilang pinagmulan ng mga kaisipang ekonomiko, mayroon nang ganitong kamalayan sa ibang kabihasnan bago pa man umusbong ang sibilisasyon ng Gresya. Halimbawa, mayroon nang naitalang sistema ng pagbabangko at pagpapautang sa sinaunang kabihasnan ng Mesopotamia.
Ang Gresya ang isa sa mga pinakamaunlad na ekonomiya sa mundo noong ikalima at ikaapat na siglo BCE. Sila rin ang itinuturing na may pinakamaunlad na ekonomiya. Ito marahil ang dahilan kung bakit palagiang nauugnay ang pagsisimula ng kaisipang ekonomiko sa Gresya.
Xenophon
isang pilosopo at historyador sa Gresya ang pinakunang manunulat na tumalakay sa kaisipang ekonomiko; may-akda ng Oeconomicus
Oeconomicus
isinulat noong 430 BCE
nasa porma ng isang pag-uusap sa pagitan ni Socrates at Critobulus, anak ni Crito.
inalakay sa aklat na ito ang iba’t ibang paraan ng pamamahala sa tahanan at ang teknolohiyang maaaring gamitin sa agrikultura
Dito rin tinalakay ang konsepto ng division of labor kung saan ang bawat miyembro ng pamilya ay mayroong pang-ekonomikong papel na kailangang gampanan.
Ang salitang ekonomiks ay hango sa salitang Griyego na oikonomia na ang ibig sabihin ay “pamamahala sa sambahayan.”
Ang salitang oikos ay nangangahulugang bahay, samantalang ang nomos ay nangangahulugang namamahala.
oikos at nomos
Mula sa mga salitang ito hinango ang modernong kahulugan ng ekonomiks, isang agham panlipunan hinggil sa pag-aaral ng tatlong batayang proseso ng produksyon, pamamahagi, at pagkonsumo ng mga kalakal at serbisyo.
Nabuo ang ekonomiks bilang isang hiwalay na disiplina ng pag-aaral noong 1776, nang unang mailimbag ang aklat ni AdamSmith na may pamagat na An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations.
Adam Smith
Ama ng Classical Economics
ang pinakaunang gumawa ng komprehensibong pag-aaral tungkol sa ekonomiya.
may-akda ng "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations"
Ipinakita niya na ang ekonomiks ay isang agham
Ipinakita niya kung paano naaapektuhan ang desisyon ng bawat isang kalahok sa kabuuang ekonomiya ng bansa.
Binibigyang-diin niya rin ang iba’t ibang kalahok sa pag-papatakbo ng ekonomiya
Classical Economics
ang paglagong ng ekonomiya ay nangyayari sa pamamagitan ng pagbibigay-kalayaaan sa pamilihan na magtakda ng presyo ng kanilang produkto at serbisyo. Ang pagtatakda ng presyo ay batay sa kung gaano karami ang suplay at gaano kabusisi ang paggawa rito.
Konsepto sa Classical Economics
laissez faire
free competition
Maykroekonomiks
Sinusuri dito ang mga pasiya indibidwal sambahayan bahay- kalakal, ng na at at kung ano ang epekto nito sa pamilihan. Sinusuri ang galaw ng bawat konsumer at bawat negosyo
Makroekonomiks
Kabuuang ekonomiya ng isang bansa
Kabuuang kita ng bansa, ang paggalaw ng pangkalahatang presyo, at ang pangkalahatang antas ng kawalang-trabaho.
Agham panlipunan
Siyentipikong pag-aaral o masusing pag-aaral sa pagtugon ng mga pangangailangan at kagustuhan ng tao.
laissez faire
Ang laissez faire ay may kinalaman sa mas maliit na papel ng pamahalaan sa mga gawain pang-ekonomiya ng indibidwal at ng mas malaking lipunan
Rev. Thomas Robert Malthus
kilala sa kaniyang konsepto ng diminishing returns at maging sa kaniyang mga ideya hinggil sa epekto ng populasyon sa kabuuang kasaganaan ng isang bansa.
may-akda ng "An Essay on the Principle of Population
An Essay on the Principle of Population
Sinabi ni Malthus na ang pag-unlad ng produksyon ng pagkain ay nakabubuti sa mga mamamayan dahil gumaganda rin ang kanilang kalusugan. Ngunit ito ay pansamantalang lamang sapagkat kaakibat naman nito ang pagdagsa ng populasyon sa isang lugar.
Malthusian trap
Ang pagtaas ng populasyon ang siyang magiging sanhi ng pagkaubos ng suplay ng pagkain na magdudulot naman ng kahirapan at kagutuman. Aniya, ang anumang pag-unlad sa ekonomiya ay ginagamit din sa pagpapanatili ng mataas na pamantayan ng buhay sa lipunan kaya’t walang tunay na pag-unlad na nagaganap.
diminishing returns
ang produktibidad ng isang lugar ay bumababa pagdaan ng panahon dahil mas mabilis itong nakokonsumo ng populasyon
Malthusian catastrophe
Kapag nagpapatuloy ang mabilis na pagtaas ng populasyon, darating sa punto na higit nang mataas ang pamantayan sa buhay ng isang lipunan kaysa sa kayang itustos ng pamahalaan. Kapag nangyari ito ay magkakaroon ng malawakang pagkagutom sa lipunan.
Upang maiwasan ang kaganapang ito, iminungkahi ni Malthus na alisin ang suporta ng pamahalaan sa mga mahihirap. Ito ay pinuna ng ibang mga ekonomista dahil ito ay itinuturing na kalupitan sa mga mahihirap.
diminishing returns
palaging ginagamit sa pag-aaral ng mga negosyo at pamumuhunan.
David Ricardo
nagbigay-diin sa kahalagahan ng pamamahagi ng kita ng isang bansa. Ayon kay Ricardo, bawat isang bansa ay mayroong sariling kakayahan sa produksiyon.
comparative advantage
Bawat isang bansa ay mayroong sariling kakayahan sa produksiyon. Dapat ay magpokus ang mga bansa sa pagpapalaganap ng kakayahang iyon.
Mahalaga ang kontribusyon ni David Ricardo sa larang ng ekonomiks dahil sa kaniya nakabatay ang konsepto ng subsidiya at pagsuporta ng pamahalaan sa mga negosyong nasa comparative advantage nito.
political economy
pag-aaral sa koneksiyon ang ekonomiks at ang pamahalaan
Alfred Marshall
isang ekonomistang Ingles at may akda ng Principles of Economics
isinulong ang pagsasadisiplina ng ekonomiks noon ika-19 na siglo
Ginamit niya ang matematika upang patunayan ang mga ideya ng mga nakaraang ekonomista tulad ni Malthus at ni Ricardo.
Ginamit ang matematika upang bigyang-linaw ang kaisipan ng ekonomiks
Noong ika-19 na siglo, sa impluwensiya ng agham at matematika, mas nabigyang-linaw ang mga kaisipan sa ekonomiks
Mula sa political economy, naitunong ang pokus ng ekonomiks sa mahusay na paggamit ng mga pinagkukunan-yaman (resources) ng isang bansa bilang pagtugon sa walang hangang pangangailangan at kagustuhan ng tao. Ito na ngayon ang ginagamit na opisyal na depinisyon ng ekonomiks.
pag-aaral ng ekonomiks
nagsisimula sa suliranin ng walang katapusang pagtugon sa pangangailangan ng mga tao habang limitado lamang ang likas na yaman ng bansa.