KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

• PANAHON NG ESPANYOL

  • Maraming pagbabago ang naganap at isa na rito ang sistema ng ating pagsulat.
• Ang sinaunang Tagalog ay isinulat sa paraang silabiko at pantigan. Mayroon itong 17 titik: 3 pantig at 14 katinig. Hindi katulad ng alpabetong Romano na magkabukod ang tunog patinig at katinig na nangangailangang pagsasama ng dalawa o higit pa upang makabuo ng pantig, ang mga titik sa baybaying tagalog ay pinagsama ng katinig at patinig (ganap ng pantig) na nag-iiba iba lamang ang bigkas depende sa pagkakaroon ng tuldok at posisyon nito.
• Matagumpay na nahati at nasakop ng mga dayuhan ang mga katutubo. Napanatili nila sa ilalim ng kanilang kapangyarihan ang mga Pilipino nang humigit-kumulang sa tatlong daang taon (333 taon).
• Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang isa sa naging layunin ng pananakop ng mga kastila. Hindi naging mabilis ang pananakop na ginawa sapagkat nagkakaroon ng suliranin hinggil sa komunikasyon.
• Kaya ang Hari ng Espanya ay nagtatag ng mga paaralang magtuturo ng wikang Kastila sa mga Pilipino upang maging mabilis ang pagtuturo ng Kristiyanismo. Hindi naganap ang planong ito dahil sa paglabag na ginawa ng mga prayle. Mas ninais nilang maging mangmang ang mga Pilipino upang lalong madaling masakop.
• Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas. Ayon sa kanila, may magandang epekto ito sa kanila. Una, mas madaling matutuhan ng misyonero ang wika ng isang rehiyon kaysa ituro sa lahat o kahit ilan lamang sa taong bayan ang Espanyol. Ikalawa, higit na magiging kapani-paniwala at mabisa kung ang isang banyaga ay nagsasalita ng katutubong wika.
• Hindi naman ito mahirap dahil maraming tunog sa tagalog ang kahawig ng tunog sa Espanyol (San Juan, 1974).
• Sa mga wika sa Pilipinas , kahit bago pa man dumating ang mga mananakop, ang maituturing na pinakamaunlad at nag-angkin ng pinalamayang panitikan ay ang tagalog. Ayon sa Paring Heswita Na si Padre Chirino ,sa Tagalog niya nakita ang mga katangian ng apat na pinakadakilang wika ng daigdig: ang wika at hirap ng Ebreo, ang pagiging natatangi ng salita ng Griyego lalo na sa mga pangngalang pantangi, ang pagiging buo ng kahulugan at pagkaelegante ng Latin at ang pagiging sibilisado at magalang ng espanyol ( San Juan 1974).
• Ang Hari sa kanyang unang atas sa mga kleriko ay ipinapagamit ang wikang katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya upang madaling mahikayat ng mga Pilipino sa Kristiyanismo. Subalit hindi naman ito nasunod.
• Para kay Gobernador Tello noon May 25, 1956, iniatas niya na dapat turuan ang mga Indio ng wikang Espanyol.
• Para naman kina Carlos I at Felipe II, kailangang bilinggwal daw ang mga Pilipino. Kailangan may kakayahan at kasanayan sila sa paggamit ng wikang katutubo at Kastila.
• Noon namang 1550, iniatas ni Carlos I na ituro ang Doktrinang Kristiyana sa pamamagitan ng wikang Kastila. Inilahad ng batas ang tungkol sa pangangailangang magkaroon ng guro ang mga Indio na magtuturo ng kanilang dapat matutuhan sa paraang hindi sila mahihirapan.
• Noon naming Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Kastila sa lahat ng katutubo upang umunlad ang pananampalataya ng mga taong bayan.
• Hindi naging matagumpay ang mga kautusang binanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda ng isang dekreto na inuulit ang mga probisyon sa mga nabanggit na batas. Nagtakda rin siya ng parusa para sa hindi susunod dito.
• Noong Disyembre 29, 1792 nilagdaan ni Carlos IV ang isa pang dekreto na nag uutos na gamitin ang wikang kastila sa mga paaralang itatag sa lahat ng mga pamayanan ng Indio.
• Nakapagpalabas ang monarkiya ng Espanya mula 1867 hanggang 1899 ng 14 na atas na nagtatakda ng paggamit at pagtuturo ng wikang Espanyol ngunit lahat ng ito ay pawang nabigo. Isa sa mga tampok na atas pangwika na ipinalabas ng monarkiya ng Espanya ay ang Dekretong Edukasyonal ng 1863 na nag-aatas ng pagtatatag ng primaryang paaralan sa bawat pueblo sa Maynila upang mabigyan ng edukasyon sa Espanyol ang mga anak ng mga katutubo.
• Itinakda rin nito na Espanyol lamang ang gagamiting midyum ng pagtuturo dahil ang pangunahing layunin ng kurikulum ay ang pagkakaroon ng literasi sa Espanyol (Catacataca at Espiritu,.2005). Isinasaad pa sa dekreto na hindi pahihintulutang humawak ng anumang katungkulan sa pamahalaan ang mga katutubong hindi marunong magsalita, bumasa o sumulat sa espanyol, apat na taon makaraan publikasyon ng batas upang mapilitan ang mga Pilipino na pag-aralan ang wika ng mga mananakop.
• Sa kabila ng pagnanais ng monarka na mabigyan ng sapat na edukasyon ang mga katutubo at maituro sa kanila ang Espanyol, nabigo ito dahil sa paghadlang ng mga prayle. Ayon nga sa bayaning si Marcelo H. del Pilar, sinabotahe ng mga relihiyoso ang programang pangwika.
• Sila ang may kasalanan kung bakit nananatiling mababa ang kalagayang pang edukasyon ng Pilipinas. Ito ay dahil natatakot ang mga prayle na maging kolonyang Hispano ang mga Pilipino sa halip na kolonyang monastiko (Catacataca at Espiritu).
• Sa mga nabanggit na batas, maliwanag na tunay ang hangarin ng pamahalaang Kastila na turuan ang mga Pilipino ng wikang kastila. Mapatutunayan ito sa pamamagitan ng may labing-apat na dekreto na inaprobahan mula noong 1867 hanggang 1899. Ang naging hadlang lamang upang hindi matupad ang pagtuturo nito ay ang mga prayle na nangagasiwa at naging tagapamahala ng mga paaralan sa bansa.
• Kung tutuusin may gumagana nang wika ang mga katutubo bago dumating ang mga misyonero na huwag na itong burahin, sa halip ay panatilihin at gamitin ang kanilang pakikipag-ugnayan sa mga katutubo.
• Ano ang isa sa mga pamanang pangwika na naiwan ng mga Espanyol sa Pilipinas?

  Romanisasyon ng silabaryo ng mga wikang ginagamit sa Pilipinas
• Paano nakatulong ang romanisasyon ng silabaryo sa komunikasyon ng mga Pilipino?

  Nakatulong ito sa mas madaling komunikasyon ng mga Pilipino sa daigdig na gumagamit ng sistemang iyon
• Ano ang ikalawang pamanang pangwika na naiwan ng mga Espanyol sa Pilipinas?

  Yaman ng bokabularyong Espanyol na nakapasok sa talasalitaan ng katutubong wika
• Ano ang epekto ng yaman ng bokabularyong Espanyol sa mga katutubong wika sa Pilipinas?

  Nagbigay ito ng karagdagang salita sa talasalitaan ng mga katutubong wika
• Ano ang naging epekto ng mga misyoneryo sa pagkatuto ng mga katutubo ng Espanyol?

  Hinadlangan nila ang ganap na pagkatuto ng mga katutubo ng Espanyol
• Ano ang naging kapalit ng hadlang ng mga misyoneryo sa pagkatuto ng Espanyol ng mga katutubo?

  Ang pananatiling buhay ng mga lokal na wika sa Pilipinas
• Hanggang kailan ginagamit ng mga Pilipino ang mga lokal na wika sa Pilipinas?

  Hanggang ngayon
• Ang Panahon ng Rebolusyong Pilipino ay tinatawag ding Himagsikang Pilipino o tinatawag ding Himagsikan ng mga Tagalog ay tunggalian ng mga Pilipino sa Pilipinas at ng mga Espanyol na nanunungkulan sa ating bansa.
• Nagsisimula ito noong ika-1896 ng Agosto nang matuklasan ng mga Kastila ang Katipunan na pinamumunuan ni Andres Bonifacio , ay isang kilusang magpapalaya sa mga Pilipino laban sa mga Kastila. Sa panahon ng pagmimisa sa Caloocan ay inoorganisa ng mga namumuno ng Katipunan ang kanilang sarili upang magtayo ng isang kilusan laban sa Gobyerno. Pinangalanan nila ang bagong naitayo na gobyerno na “Haring Bayang Katagalugan”.
• Sa inilathala ni Bernardita Reyes Churchill sa kanyang “The Katipunan Revolution” sumabog ang rebolusyon noong ika-23 ng Agosto 1896, sa isang pangyayari na magugunita bilang “Cry of Pugad Lawin”. Sa labas ng bayan ng Maynila ay nagtitipun-tipon ang mga miyembro ng isang sekretong rebolusyong panlipunan na kilala bilang Katipunan (Kataas-taasang Kagalang-galang na Katipunan ng mga Anak ng Bayan).
• Nanawagan si Bonifacio ng isang labanan ngunit nabigo ito. Gayunman ay ang nakapaligid na lalawigan ay nagsimulang maghimagsik. Sa katunayan ang mga rebelde sa Cavite na pinamumunuan ni Mariano Alvarez at Emilio Aguinaldo ay nagtagumpay sa kanilang pakikipaglaban. Ang propaganda ay panahon na kung saan ang mga katutubong Pilipino ay nanawagan ng reporma o pagbabago na nagsimula noong 1868-1898 at ang pinakaaktibo ay noong 1880 and 1895.
• Sa pagtatapos ng kolonisasyon sa Espanya at unti-unti noong pag- usbong ng sariling pamahalaan ang mga Pilipino, kinikilala ang halaga ng pagkakaroon ng opisyal na wika.
• Ayon sa artikulo 8 ng kontitusyon ng Biak- na- Bato na inakda nina Felix Ferrer at Isabelo Artacho at nilagdaan noong ika-1 ng Nobyembre 1897, Tagalog ang dapat na maging opisyal ng Republika . Dagdag pa, ituro sa elementarya ay wastong pagbasa, pagsasalita at pagsulat sa wikang opisyal na Tagalog.
• Sa konstitusyon ng Malolos na inakda nina Felipe Calderon at Felipe Buencamino at nilagdaan noong ika-21-ng Enero 1899, ibinalik naman ang Espanyol bilang pansamantalang opisyal na wika sang-ayon sa artikulo 93, habang pinipili pa sa mga wikang sinasalita sa Pilipinas ang hihiranging opisyal na wika at Kulturang Filipino.
• Tagalog naman ang ginamit ng mga manghihimagsik sa paglikha ng mga tula, sanaysay liham at talumpati.
• Sa panahong ito marami na ring mga Pilipino ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo. Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga karunungan . a.) Dr. Jose P. Rizal

  b.) Graciano Lopez-Jaena

  c.) Antonio Luna

  d.) Marcelo H. del Pilar
• Iba pang mga panulat na Tagalog at mga panulat na Tagalog at mga manunulat sa panahon ng himagsikan. Si Marcelo H. del Pilar ay kilala rin bilang dakilang propagandista. Ang kanyang pangalan sa diyaryo ay Plaridel. Binili niya kay Graciano Lopez Jaena ang La Solidaridad at naging patnugot nito mula noong 1889 hanggang 1895. Dito niya isinulat ang kanyang pinakadakilang lika na ang La Soberania Monacal at La Frailocracia Filipina. Isunilat rin niya ang “Dasalan at Tuksuhan” na tumitira sa mga mapangabusong prayle.
• lat na Taga-Ilog ay ang Impresiones, isang kalipunan ng mga satirikong obserbasyon, tala sa paglalakbay at puna sa mga gawi ng Espanyol. Nailathala ito noong 1891, habang nasa Espanya siya kasama ang mga Propagandista. Tagapagtatag din siya ng La Independencia na lumabas noong Digmaang Filipino-Amerikano.
• Ang pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na may sagisag panulat na Laong Laan ay naging bahagi ng pahayagang La Solidaridad : at ang may akda ng mga nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo na unang nalimbag at nalathala sa Espanya at naging mitsa sa mga rebolusyong Pilipino na mag-aklas laban sa mga Kastila.Sumulat din si Rizal ng mga sanaysay gaya ng Hinggil sa Katamaran ng mga Pilipino at Sa Mga Kabataang Dalaga sa Malolos