Tekstong Naratibo

•  tekstong naratibo ay pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa isang tao o mga tauhan, nangyari sa isang lugar at panahon, o sa isang tagpuan nang may maayos na pagkakasunod-sunod mula simula hanggang katapusan.
• Tekstong Naratibo Pangunahing layunin ng ganitong uri ng teksto ang makapagsalaysay ng mga pangyayaring nakapanlilibang o nakapagbibigay-aliw o saya. Gayundin naman, ang naratibo ay nakapagtuturo ng kabutihang asal, mahahalagang aral, at mga pagpapahalagang pangkatauhang tulad ng kahalagahan ng pagiging mabuti at tapat, na ang kasamaan ay hindi nagtatagumpay laban sa kabutihan, ang kasipagan at pagtitiyaga ay nagdudulot ng tagumpay, at iba pa.
• Ang mga mambabasa ay direktang isinasama ng manunulat sa isang tekstong naratibo at nagiging saksi sa mga pangyayaring kanyang sinasalaysay. Maraming iba't ibang uri ng naratibo tulad ng maikling kuwento, nobela, kuwentong-bayan, mitolohiya, alamat, tulang pa alaysay tulad ng epiko, dula, mga kuwento ng kababalaghan, anekdota, parabula, science fiction, at iba pa. lba't ibang uri subalit may iisang pagkakapareho; ang bawat isa'y nagkukuwento.
• Sa pagsasalaysay o pagkukuwento ay may mga matang tumutunghay sa mga pangyayari. Ito ang ginamit ng manunulat na paningin o pananaw sa pagsasalaysay. Ang pinakakaraniwang ginagamit para sa naratibo ay ang una at ikatlong panauhan. Bihirang-bihirang magamit ang ikalawang panauhan. Sa mas mahababang naratibo tulad ng nobela ay hindi lang iisa kundi nagbabago-bago aug ginagamit na pananaw.
•  Unang Panauhan sa pananaw na ito, isa sa mga tauhan ang nagsasalaysay ng mga bagay na kanyang nararanasan, naalala, o naririnig kaya gumagamit ng panghalip na "ako”.
• • Ikalawang Panauhan dito mistulang kinakausap ng manunulat ang tauhang pinagagalaw niya sa kuwento kaya 't gumagamit siya ng mga panghalip na "ka" o "ikaw" subalit tulad ng unang nasabi, hindi ito gaanong ginagamit ng mga manunulat a kanilang pagsasalaysay.
• • Ikatlong Panauhan ang mga pangyayari sa pananaw na ito ay isinasalaysay ng isang taong walang relasyon sa tauhan kaya ang panghalip na ginagamit niya sa pagsasalaysay ay "siya". Ang tagapagsalaysay ay tagapag-obserba lang at nasa labas siya ng mga pangyayari. May tatlong (3) uri ang ganitong uri ng pananaw:
•  Maladiyos na panauhan Nababatid niya ang galaw at iniisip ng lahat ng mga tauhan. Napapasok niya ang isipan ng bawat tauhan at naihahayag niya ang iniisip, damdamin, at paniniwala ng mga ito sa mga mambabasa.
• Limitadong panauhan- Nababatid niya ang iniisip at ikinikilos ng isa sa mga tauhan. Subalit hindi ang sa iba pang tauhan.
• •  Tagapag-obserbang panauhan Hindi niya napapasok o nababatid ang nilalaman ng isip at damdamin ng mga tauhan. Tanging ang mga nakikita o naririnig niyang mga pangyayari, kilos, o sinasabi lang ang kanyang isinasalaysay.
•  Kombinasyong Pananaw o Paningin- Dito, hindi lang iisa ang tagapagsalaysay kaya't iba't ibang pananaw o paningin ang nagagamit sa pagsasalaysay. Karaniwan itong nangyayari sa isang nobela kung saan ang mga pangyayari ay sumasakop sa mas mahabang panahon at mas maraming tauhan ang naipakikilala sa bawat kabanata.
• Ibat-ibat pananaw o POV sa Tekstong Naratibo

  1. Unang Panauhan
  2. Pangalawang Panauhan
  3. Pangatlong Panauhan
• Direkta o Tuwirang Pagpapahayag

  Sa ganitong uri ng pagpapahayag, ang tauhan ay direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi ng kanyang dayalogo, saloobin, o damdamin. Ito ay ginagamitan ng panipi.
• Direkta o Tuwirang Pagpapahayag

  Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay nagiging natural at lalong lumulutang ang katangiang taglay ng mga tauhan. Higit din nitong naaakit ang mga mambabasa sapagkat nagiging mas malinaw sa kanya ang eksaktong mensahe o sinabi ng tauhan at ang paraan ng pagkakasabi'y naghuhudyat din sa uri ng damdaming taglay kaysa kung lalagumin o hindi direktang sasabihin ng tagapagsalaysay.
• Di direkta o Di tuwirang Pagpapahayag

  Ang tagapagsalaysay ang naglalahad sa sinasabi, iniisip, o nararamdaman ng tauhan sa ganitong uri ng pagpapabayag. Hindi na ito ginaganlitan ng panipi.

   
• Mga Paraan ng Pagpapahayag ng Dayalogo, Saloobin, o Damdamin sa Tekstong Naratibo

  1. Tuwirang pagpapahayag
  2. Di-tuwirang pagpapahayag
• Ang isang katangiang taglay ng lahat ng tekstong naratibo ay ang pagkukuwento kaya naman taglay ng mga ito ang mahahalagangg elementong lalong magbibigay daan sa nakalilibang, nakaaaliw, at nakapagbibigay-aral na pagsasalaysay. Sa mga elementong ito makikita natin kung paano naihahabi o pumapasok ang mga tekstong deskriptibo.
• Lahat ng tekstong naratibo ay nagtataglay ng mga tauhan. Ang dami o bilang ng tauhan ay dapat umayon sa pangangailangan. Mahirap itakda ang bilang ng tauhang magpapagalaw sa tekstong naratibo ang pangangailangan lamang ang maaaring magtakda nito.
• Dalawang paraan sa pagpapakilala sa tauhan

  Expository kung ang tagapagsalaysay ang magpapakilala o maglalarawan sa pagkatao ng tauhan at dramatiko naman kung kusang mabubunyag ang karakter dahil sa kanyang pagkilos o pagpapahayag.
•  Sa pangunahing tauhan o bida umiikot ang mga pangyayari sa kuwento mula simula hanggang sa katapusan. Karaniwang iisa lamang ang pangunahing tauhan. Ang kanyang mga katangian ay ibinabatay sa tungkulin o papel na kanyang gagampanan sa kabuuan ng akda.
•  Ang katunggaling tauhan o kontrabida ay siyang sumasalungat o kalaban ng pangunahlng tauhan. Mahalaga ang papel ng tauhang ito sapagkat sa mga tunggaliang na nangyayari sa pagitan nila nabubuhay ang mga pangyayari sa kuwento at higit na napatitingkad ang mga katangian ng pangunahing tauhan.
•  Gaya ng ipinahihiwatig ng katawagan, ang kasamang tauhan ay karaniwang kasama o kasangga ng pangunahin:g tauhan. Ang pangunahing papel o tungkulin niya ay sumuporta, hingahan, o kapalagayang-loob ng pangunahing tauhan.
• Sinasabing ang pangunahing tauhan at ang may-akda ay lagi nang magkasama sa kabuooan ng akda. Bagama't ang namamayani lamang ay ang kilos at tinig ng tauhan, sa likod ay laging nakasubaybay ang kamalayan ng makapangyarihang awtor.
• Karaniwang Tauhan sa mga Akdang Naratibo

  1. Pangunahing Tauhan
  2. Katunggaling Tauhan
  3. Kasamang Tauhan
  4. May Akda
• Ayon kay E.M. Forster, may dalawang (2) uri ng tauhan ang maaaring makita sa isang tekstong naratibo tulad ng: Tauhang Bilog at Tauhang Lapad
• Tauhang bilog (round character) - lsang tauhang may multidimensiyonal o maraming saklaw ang personalidad. Tulad ng isang tunay na katauhan, nagbabago ang kanyang pananaw, katangian, at damdamin ayon sa pangangailangan.
• Tauhang Bilog Ang isang tahimik at mapagtimping tauhan halimbawa ay maaaring magalit at sumambulat kapag hinihingi ng sitwasyon o pangyayari sa kuwento at pangangailangang magbago ang taglay niyang katangian at lumutang ang nararapat na emosyon o damdamin.
• Tauhang lapad (flat character) - Ito ang tauhang nagtataglay ng iisa o dadalawang katangiang madaling matukoy o predictable.
• Tauhang Lapad madaling mahulaan at maiugnay sa kanyang katauhan ang kanyang mga ikinikilos at maituturing na stereotype tulad ng mapang-aping madrasta, mapagmahal na ina, tinedyer na hindi sumusunod sa magulang, at iba pa. Karaniwang hindi nagbabago o nag-iiba ang katangian ng tauhang lapad sa kabuuan ng kuwento.
• Sinasabi rin ni Forster na kinakailangang makita ang dalawang (2) uring ito ng tauhan sa tekstong naratibo. Bagama't madaling matukoy o predictable ang tauhang lapad ay hindi niya iminumungkahi ang pagtatangal sa ganitong uri ng tauhan sa pagsulat ng akda upang manalamin pa rin nito ang tunay na kalakaran ng mga tauhan sa ating mundo.
• Ang tagpuan ay tumutukoy hindi lang ang lugar kung saan naganap ang mga pangyayari sa akda kundi gayundin ang panahon (oras, petsa, taon) at maging ang damdaming umiiral sa kapaligiran nang maganap ang mga pangyayari tulad ng kasayahang dala ng pagdiriwang sa isang kaarawan, takot na umiiral dahil sa malakas na hampas ng hangin at ulang data ng bagyo, romantikong paligid sanhi ng maliwanag buwang nakatunghay sa magkasintahang naghahapunan sa isang hardin,
• Banghay

  Ito ang tawag sa maayos na daloy o pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa mga tekstong naratibo upang mabigyang-linaw ang temang taglay ng akda.
•  Pagkakaroon ng isang epektibong simula kung saan maipakikilala ang mga tauban, tagpuan at tema (orientation or introduction)
• Pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng kalutasan ng mga tauhan partikular ang pangunahing tauhan (problem)
• Pagkakaroon ng saglit na kasiglahang hahantong sa pagpapakita ng aksyong gagawin ng tauhan tungo sa paglutas sa suliranin (rising action).
• Pagkakaroon ng isang makabuluhang wakas (ending)
• Banghay ng isang tekstong naratibo

  1. Introduction
  2. Problem
  3. Rising Action
  4. Climax
  5. Falling Action
  6. Ending
• Hindi lahat ng banghay ay sumusunod sa kumbensiyonal na simula-gitna-wakas. May mga akdang hindi sumusunod sa ganitong kalakaran at tinatawag na anachrony o mga pagsasalaysay na hindi nakaayos sa tamang pagkakasunod-sunod.
• Anachrony

  Analepsis (Flashback) - dito ipinapasok ang mga pangyayaring naganap sa nakalipas.
• Anachrony

  Prolepsis (Flash-forward) - dito nama'y ipinapasok ang mga pangyayaring magaganap pa lang sa hinaharap.