Panahon ng Espanyol

•  Ang sinaunang Tagalog ay isinulat sa paraang silabiko at pantigan. Mayroon itong

  • 17 titik.: 3 pantig at 14 katinig.
• Napanatili nila sa ilalim ng kanilang kapangyarihan ang mga Pilipino nang humigit-kumulang sa tatlong daang taon.
•  Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang isa sa naging layunin ng pananakop ng mga kastila. Hindi naging mabilis ang panankop na ginawa sapagkat nagkakaroon ng suliranin hinggil sa komunikasyon.
•  Kaya ang Hari ng Espanya ay nagtatag ng mga paaralang magtuturo ng wikang Kastila sa mga Pilipino upang maging mabilis ang pagtuturo ng Kristiyanismo. Hindi naganap ang planong ito dahil sa paglabag na ginawa ng mga prayle. Mas ninais nilang maging mangmang ang mga Pilipino upang lalong madaling masakop.
• Ang mga misyonerog Kastila mismo ang nag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas. Ayon sa kanila, may magandang epekto ito sa kanila. Una, mas madaling matutuhan ng misyonero ang wika ng isang rehiyon kaysa ituro sa lahat o kahit ilan lamang sa taong bayan ang Espanyol. Ikalawa higit, na magiging kapani-paniwala at mabisa kung ang isang banyaga ay nagsasalita ng katutubong wika.
•  Hindi naman ito mahirap dahil maraming tunog sa tagalog ang kahawig ng tunog sa Espanyol (San Juan, 1974).
• Ayon sa Paring Heswita Na si Padre Chirino ,sa Tagalog niya nakita ang mga katangian ng apat na pinakadakilang wiak ng daigdig: ang wika at hirap ng Ebreo, ang pagiging natatangi ng salita ng Griyego lalo na sa mga pangngalang pantangi, ang pagiging buo ng kahulugan at pagkaelegante ng Latin at ang pagiging sibilisado at magalang ng espanyol ( San Juan 1974)
•  Para kay Gobernador Tello noon May 25, 1956, iniatas niya na dapat turuan ang mga Indio ng wikang Espanyol.
• Para naman kina Carlos I at Felipe II, kailangang bilinggwal daw ang mga Pilipino. Kailangan may kakayahan at kasanayan sila sa paggamit ng wikang katutubo at Kastila.
• Noon namang 1550, iniatas ni Carlos I na ituro ang Doktrinang Kristiyana sa pamamagitan ng wikang Kastila. Inilahad ng batas ang tungkol sa pangangailangang magkaroon ng guro ang mga Indion na magtuturo ng kanilang dapat matutuhan sa paraang hindi sila mahihirapan.
• Noon naming Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Kastila sa lahat ng katutubo upang umunlad ang pananampalataya ng mg taong bayan.
• Noong Disyembre 29,1792 nilagdaan ni Carlos IV ang isa pang dekreto na nag uutos na gamitin ang wikang kastila sa mga paaralang itatag sa lahat ng mga pamayanan ng Indio.
• Hindi naging matagumpay ang mga kautusang binanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda ng isang dekreto na inuulit ang mga probisyon sa mga nabanggit na batas. Nagtakda rin siya ng parusa para sa hindi susunod ditto.
• Nakapagpalabas ang monarkiya ng Espanya mula 1867 hanggang 1899 ng 14 na atas na nagtatakda ng paggamit at pagtuturo ng wikang Espanyol ngunit lahat ng ito ay pawang nabigo.
• Itinakda rin nito na Espanyol lamang ang gagamiting midyum ng pagtuturo dahil ang pangunahing layunin ng kurikulum ay ang pagkakaroon ng literasi sa Espanyol (Catacataca at Espiritu,.2005).
• Ayon nga bayaning si Marcelo H. del Pilar, sinabotahe ng mga relihiyoso ang programang pangwika.
• Mapatutunayan ito sa pamamagitan ng may labing-apat na dekreto na inaprobahan mula noong 1867 hanggang 1899.
• Ang Panahon ng Rebolusyong Pilipino ay tinatawag ding Himagsikang Pilipino o tinatawag ding Himagsikan ng mga Tagalog
• Nagsisimula ito noong ika-1896 ng Agosto nang matuklasan ng mga Kastila ang Katipunan na pinamumunuan ni Andres Bonifacio
• Pinangalanan nila ang bagong naitayo na gobyerno na “Haring Bayang Katagalugan”.
• Sa inilathala ni Bernardita Reyes Churchill sa kanyang “The Katipunan Revolution” sumabog ang rebolusyon noong ika-23 ng Agosto 1896, sa isang pangyayari na magugunita bilang ‘Cry of Pugad Lawin”.
• KKK - Kataas-taasang Kagalang-galang na Katipunan ng mga Anak ng Bayan.
• Sa katunayan ang mga rebelde sa Cavite na pinamumunuan ni Mariano Alvarez at Emilio Aguinaldo ay nagtagumpay sa kanilang pakikipaglaban. Ang propaganda ay panahon nam kung saan ang mga katutubong Pilipino ay nanawagan ng reporma o pagbabago na nagsimula noong 1868-1898 at ang pinakaaktibo ay noong 1880 and 1895.
•  Ayon sa artikulo 8 ng kontitusyon ng Biak- na- Baton a inakda nina Felix Ferrer at Isabelo Artacho at nilagdaan noong ika-1 ng Nobyembre 1897, Tagalog ang dapat na maging opisyal ng Republika . Dagdag pa, ituro sa elementarya ay wastong pagbasa, pagsasalita at pagsulat sa wikang opisyal na Tagalog.
•  Sa konstitusyon ng Malolos na inakda nina Felipe Calderon at Felipe Buencamino at nilagdaan noong ika-21-ng Enero 1899, ibinalik naman ang Espanyol bilang pansamantalang opisyal na wika sang-ayon sa artikulo 93, habang pinipili pa sa mga wikang sinasalita sa Pilipinas ang hihiranging opisyal na wika at Kulturang Filipino.
• Maaaring mabasa ang kabuuan sa aklat na ito: Reyes A. 2016 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino. Makati City , Diwa Learning System.
• Tagalog naman ang ginamit ng mga manghihimagsik sa paglikha ng mga tula, sanaysay liham at talumpati.
• · Sa panahong ito marami na ring mga Pilipino ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo. Nagtungi sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga karunungan .

   a.) Dr. Jose P. Rizal

  b.) Graciano Lopez-Jaena

  c.) Antonio Luna

  d.) Marcelo H. del Pilar
• Si Marcelo H. del Pilar ay kilala rin bilang dakilang propagandista Ang kanyang pangalan sa diyaryo ay Plaridel. Binili niya kay Graciano Lopez Jaena ang La Solidaridad at naging patnugotnito mula noong 1889 hanggang 1895
• pinakadakilang likha ni Marcelo H. del Pilar na ang La Soberania Monacal at La Frailocracia Filipina. Isunilat rin niya ang “Dasalan at Tuksuhan” na tumitira sa mga mapangabusong prayle.
•  Ang kanilang pinakapangunahing isinulat ay ang La Solidaridad dahil sa brutal na pamamahala ng mga Gobernador Heneral. Isinulat din ni Rizal ang mga nobelang Noli Me Tangere na inilathala noong 1887 at El Filibusterismo na inilathala noong 1891.
• Si Deodato Arellano at ilan pang may diwang makabayan ay lihim na nagpulong noong ika 7-ng Hulyo 1892.
• Kalayaan- ang pamansag ng katipunan. Itinatag ito noong 1896. Pinamatnugatan ito ni Pio Valenzuela.
•  Diario de Manila- ang pantulong ng kalayaan. Natagpuan ng mga Kastila ang limbagan nito kaya’t may katibayan sila sa mga plano ng mga Katipunero.
• El Heraldo de la Revolicion- Makalawa sa isang lingo kung lumabas ang pahayagang ito. Limbag ito sa unang Republika ng Pilipinas noong 1898. Itinaguyod nito ang kaisipang pampulitika. Nang lumaon, naging Heraldo Filipino ang pangalan nito at Kalaunan ay naging Indice Official at Gaceta de Filipinas. Tumagal ang pahayagang ito mula ika-28 ng Disyembre, 1898 hanggang kalagitnaan ng 1899. Layon nitong pag-alabin ang dadaming makabayan tulad din ng mga naunang pahayagan.
•  La Independencia- naging patnugot nito si Antonio Luna. Itinatag ito noong ika 3-ng Setyembre 1898.
•  La Republika Filipina- pinamatnugutan at itinatag ni Pedro Paterno noong 1898
• Ang kaibigang kahapis-hapis- lumabas noong ika 24- ng Agosto, 1899.
• Ang Kaibigan ng Bayan- lumabas noong 1898.
•  Ang Kalayaan- Tagapamalitang tagalog at Capampangan, Tarlac, 1899.