Q1 periodical

• produksiyon - ay isang proseso ng pagbuo ng mga kalakal at serbisyo na ginagamit sa pagkokonsumo, gamit ang iba't ibang uri ng pinagkukunang-vaman Ang produksiyon ay isang mahalagang gawaing pang ekonomiya (economic activity)
• pinagkukunang-yaman (resources) - ay mga bagay na tumutugon sa pangangailangan ng tao. Mayroon itong tatlong uri: likas, tao, at gawang-tao.
• likas na yaman - ay mga bagay na bigay ng Diyos at matatagpuan sa pisikal na kapaligiran Kasama rito ang atmospera, ang iba't ibang anyong lupa at katawang tubig, mineral, hayop halaman, at iba pang bagay na sumisibol sa ilalim at ibabaw ng lupa Tinatawag din itong yamang lupa
• yamang tao - ay ang mga mamamayan, partikular na ang mga labinlimang taong gulang pataas at may malakas na pangangatawan upang makapaghanapbuhay Itinuturing sila bilang lakas-tao(monpower), Ang mga kabilang dito na naghahanapbuhay ang bumubuo sa puwersa ng paggawa (labor force)
• gawang tao - ay mga bagay na nilikha ng tao para sa kapaki-pakinabang na bagay. Karaniwang nagbibigay-daan sa paggawa at ginhawa sa mga tao ang mga bagay na ito. Ang mga impraestruktura, makinarya. at personal na kagamitan ay mga halimbawa ng pinagkukunang-yaman na gawang tao At dahil ang mga ito ay materyal na bagay, tinatawag din itong pisikal na pinagkukunang yaman
• Lupa (land)-Sinasaklaw ng lupa ang lahat ng likas na yaman na makikita rito Ilan sa mga pinagkukunang-yamang ito ay maaaring mapalitan at mayroon ding mga hindi Ang mga halaman at hayop ay may kakayahan na magparami, isang katangiang hindi kaya ng mga mineral. Kaya naman, itinuturing ang mga mineral bilang likas na pinagkukunang-yaman na may hangganan
• lupa - ang pinagkukunan ng mga hilaw na materyales o mga hindi pa naprosesong pinagkukunang-yaman na ginagamit sa produksiyon. Halimbawa, ginagamit ang metal sa paggawa ng mga sasakyan at ang troso sa mga konstruksiyon Ang mga pagkain ay nagmumula sa mga hayop at halaman. Naibibigay ng lupa ang karamihan sa mga pangangailangan ng tao.
• Paggawa (labor)- Malaking papel ang ginagampanan ng tao sa produksiyon. Ang paggawa ay ang mental at pisikal na pagsisikap na ibinubuhos ng tao upang makabuo ng mga kalakal at serbisyo. Ang economic production ay tumataas kapag ang mga manggagawa ay may sapat na kakayahan.
• Malaki ang epekto ng de-kalidad na edukasyon at ng pagsasanay ng mga manggagawa sa produksiyon. Ang pagpapaunlad sa kaalaman at kakayahan ng yamang-tao ay isang puhunan, kaya itinuturing ito ng mga ekonomista bilang puhunan sa paggawa o human capital.
• kapital - tumutukoy sa lahat ng pinagkukunang-yaman na gawang tao. Ito ay nagbibigay-daan sa produksiyon. Sa pamamagitan nito, nakabubuo ng produkto mula sa mga hilaw na materyales. Kapag mas episyente ang kapital, mas maraming produkto ang napoprodyus sa mas mababang halaga
• Maaaring pisikal o pinansiyal ang kapital Ang gamit sa produksiyon ay halimbawa ng pisikal na kapital.
• pisikal na kapital - ay nahahati pa sa dalawang klasipikasyon: fixed copital at durable goods. Ang mabibigat na kagamitan, makinarya, at impraestruktura ay mga halimbawa ng fixed capital. Maaari itong magamit sa loob ng matagal na panahon. Ang mga kagamitan tulad ng washers, dryers, at air-conditioners ay mga halimbawa naman ng durable goods) Ang haba ng gamit nito ay mas maikli kompara sa fixed capital
• pinansiyal na kapital- ay ang salaping ginugugol bilang puhunan. Mahirap umangkin ng pisikal na kapital kung walang pinansiyal na puhunan Halimbawa, kinakailangang bumili muna ng mga bus ang isang kompanya ng transportasyon bago ito makapagsimula ng operasyon. Ang pinansiyal at pisikal na kapital ay magkasama sa pamumuhunan.
• entrepreneurship - ay ang ikaapat na salik ng produksiyon. Ang mga entrepreneur ay hindi mga ordinaryong manggagawa o simpleng mangangalakal. Hindi rin sila mga siyentipiko o imbentor.
• Ang mga entrepreneur ang nakaiisip at lumilikha ng mga bagong produkto, kaya sila ay tinatawag ding mga (innovator, Patuloy na pinagaganda at pinabubuti
• Pilipinas - ay pangalawa sa pinakamalaking kapuluan sa rehiyong Timog- Silangang Asya. Binubuo ito ng humigit-kumulang sa 7,641 na isla. Luzon, Visayas, at Mindanao ang tatlong pangunahing isla.
• Tropikal - klima ng Pilipinas.
• Ang bansa ay bahagi ng tinatawag na Ring of Fire, isang lugar sa Karagatang Pasipiko na pinagmumulan ng mga paglindol at pagputok ng bulkan bunga ng paggalaw ng tectonic plates.
• Ang Pilipinas ay tahanan ng mahigit sa 14,000 uri ng halaman at 510 na uri ng hayop sa lupa. Ilan sa mga ito ay matatagpuan lamang sa bansa gaya ng Philippine eagle (pangalawa sa pinakamalaking agila sa mundo), ang Tamaraw, ang Philippine spotted deer, ang Philippine flying lemur, at ang Philippine crocodile Gayunman, ang lahat ng mga ito ay mga nanganganib na uri (endangered species). Mayaman din ang Pilipinas sa mga depositong mineral Sinasabi ng mga siyentipiko na karamihan sa mga mineral na yaman ng bansa ay nananatiling hindi pa napakikinabangan.
• Ang kabuoang lupa ng Pilipinas ay may dalawang mahahalagang klasipikasyon ang kagubatan at ang disposable o alienable lands Ang pambansang pamahalaan ang nagmamay-ari ng halos lahat ng kagubatan ng bansa, samantalang ang nagmamay- ari ng karamihan sa mga disposable o alienable lands ay mga pribadong tao.
• Taong 2006 hanggang 2018, tinatayang ang kabuoang sukat ng kagubatan ng Pilipinas ay nasa 15,805,325 ektarya ayon sa Philippine Forestry Statistics ng DENR o Department of Environment and Natural Resources. Nasa 15,050,316 ektarya ang bahaging klasipikado bilang pampublikong kagubatan samantalang 755,009 ektarya ang hindi klasipikado. Ang kagubatan sa Pilipinas ay karaniwang rainforest, Mayroon itong walong uri lowland evergreen o dipterocarp forest, lower montane forest, mossy forest, pine forest, beach forest, mangrove forest, limestone o molave forest, at ultrabasic o dwarf forest.
• Ang Pilipinas ay may 50 uri ng puno mula sa pamilyang dipterocarp. Ang lauan, tangile, yakal, bagtikan, apitong, kamagong, at narra ang mga kilalang dipterocarp.
• Ang mga puno mula sa pamilya ng mga oak at laurel ay makikita sa mga montane forest. Lumalaki ang mga ito mula 15 hanggang 20 metro. Matatagpuan ang mga ito sa mga lugar, 1,000 meter above sea level.
• Ang mga mossy forest ay matatagpuan, 1,200 meter above sea level. Ang mga puno sa gubat na ito ay hindi lumalaki dahil sa malamig at mahanging kapaligiran at matarik na kalupaan.
• Ang Philippine pine forests ay matatagpuan sa Gitnang Cordillera, mga isla ng Mindoro, at Zambales. Tumutubo sa mga tumigas na sahig ng mga luwad na kulay kahes at pula ang mga puno ng pino
• Ang mga mangrove forest ay nanganganib din dahil sa pagtaas ng pangangailangan sa tirahan ng mga tao at pagkakaingin Ang mga puno ng mangrove tulad ng bakawan ay tumutubo sa mga watershed na mainam na pinanggagalingan ng naiinom na tubig
• Makikita sa mga mestone forest ang mga puno ng Molave. Tumutubo ito sa mga dalisdis na yari sa lupa at apog. Ang mga ultrabasic o dwarf forest trees naman ay matatagpuan sa mga may mabababang sustansiya na ultrabasic rocks
• Apatnapu't pitong bahagdan (47%) ng kabuoang lupa sa Pilipinas ay itinuturing na disposable at allienable Malaking bahagi ng mga lupang ito ay inilaan para sa pagsasaka, pag-aalaga ng manok, paghahayop, at iba pang gawaing agrikultural
• Ito ang mga kilalang dipterocarp.

  lauan, tangile, yakal, bagtikan, apitong, kamagong, narra
• Ayon sa Conservation International, isang held based conservation group, ang Pilipinas ay ang may pinakamalaking pinsala ng biodiversity sa mundo.
• Ang bigas at mais ang pangunahing pagkain ng mga Pilipino Itinatanim sa iba't ibang bahagi ng kapuluan ang mga butil nito.
• Ang ilan pang pananim ng bansa ay ang mga halamang-ugat, pampalasa, mga namumungang gulay, madadahong gulay, at iba pang prutas.
• Ang industriya ng paghahayupan sa Pilipinas ay binubuo ng pag-aalaga ng manok, baka, baboy, at iba pang uri ng hayop. Ang industriyang ito ay malaking bahagi ng Sektor ng agrikultura ng Pilipinas
• Ang Pilipinas ay may malawak na deposito ng mineral.
• Itinuturing ang ginto bilang pinakamamahaling metal ng bansa.
• halos apatnapung bahagdan ng kabuoang produksiyon ng mineral ay mula rin dito
• kromo (chromium) Sagana ang deposito ng kromo sa Zambales, Cagayan de Oro, at Iligan Ang malalaking minahan na pinagkukunan ng mga deposito ng bakal ay matatagpuan naman sa lligan at Bukidnon, Matatagpuan ang nikel (nickel) sa Davao del Norte at ang manganese sa Bohol at Agusan
• Ang produksiyon ng isda sa Pilipinas ay nagmumula sa tatlong uri ng pamamaraan ng pangingisda: komersiyal, munisipal, at pagsasakang pantubig (aquaculture).
• Ang komersiyal na pangingisda ay ginagawa sa laot (lampas pitong kilometro mula baybayin). Ginagawa naman sa mga lawa, batis, at dagat na malapit sa baybayin ang munisipal na pangingisda. Ang aquaculture ay kinabibilangan ng produksiyon ng mga talaba, tilapia, bangus, at hipon sa mga kontroladong kondisyon tulad ng fishponds at fish cages.
• Ang yamang gawang-tao ay ang yamang-kapital ng Pilipinas. Tinatawag din itong capital stock o capital formation ng bansa.