Kakayahang Lingguwistiko

Cards (16)

  • Noam Chomsky
    • lingguwistiko ay tumutukoy sa natural na kakayahan ng isang tagapagsalita na malalimang gamitin at unawain ang wika
  • Lingguwistika
    • Sistematikong kaalaman sa pag-aaral ng wika
    • Kinabibilangan ito ng pag-aaral sa istruktura ng wika at kung paano ito ginagamit.
  • Repleksyon: Paano mo magagamit ang iyong kaalaman sa mga komponent ng wika upang mapabuti ang iyong mga kasanayan sa pagsulat?
  • Komponent ng Kakahayang Lingguwistiko
    • Ponolohiya
    • Morpolohiya
    • Sintaks
    • Leksikon
    • Ortograpiya
  • Ponolohiya
    • Mga tunog ng isang wika.
    • Ponema - tawag sa pinakamaliit na yunit ng tunog.
    • Segmental - katinig at patinig ; Suprasegmental - lakas, bigat, diin, hinto, intonasyon sa pagbigkas.
  • Morpolohiya
    • Paano nabubuo ang mga salita mula sa morpema
    • Morpema - pinakamaliit na yunit ng isang salita na nagtataglay ng kahulugan.
  • Morpema
    • Ponema - nagkakaroon ng ibang kasarian sa mga salita sa paggamit ng /o/ at /a/
    • Panlapi - may kahulugang taglay, kaya't bawat isa ay morpema.
    • Salitang-ugat - salitang payak o orihinal.
  • Sintaks
    • Pag-aaral o pag-uugnay-ugnay ng mga salita para makabuo ng mga parirala, sugnay at mga pangungusap.
  • Sintaks
    • Estrukturang pangungusap
    • Tamang pagkakasunod-sunod ng mga salita
    • Uri ng pangungusap ayon sa gamit
    • Uri ng pangungusap ayon sa kayarian
    • Pagpapalawak ng pangungusap
  • Leksikon
    • Upang sumangguni sa kumpletong pangkat ng mga salita na sumasalamin sa iba't ibang mga leksika ng parehong wika.
    • Salitang Pangnilalaman - (pangngalan, panghalip, pandiwa pang-uri, pang-abay) ; Salitang Pangkayarian -(pang-ugnay (Pangatnig, Pang-ukol, Pang-angkop) at Panandad (pantukoy, pangawing) ; Konotasyon at Denotasyon
  • Wastong paggamit ng d at r
    • Din at daw ay nagiging rin at raw kapag sinusundan ng salitang nagtatapos sa patinig o malapatinig (w o y)
    • Kapag ang sinusundang salita naman ay nagtatapos sa pantig na: -ri –ra –raw, o –ray, ang din o daw ay hindi nagbabago.
  • Wastong paggamit ng NANG
    • kasingkahulugan ng noong, upang o para. "Nang pumasok siya sa paaralan..."
    • Bilang katumbas ng pinagsamang na at ng. "Labis nang nagagalak..."
  • Wastong paggamit ng NANG
    • Pang-angkop ng inuulit na salita. "Tawa nang tawa ang..."
    • Para sa pagsasabi ng paraan o sukat (pang-abay na pamaraan at pang-abay na panggano). "Pinatakbo nang mabilis..."
  • Wastong paggamit ng NG
    • Kapag sinasagot ang ano at pantukoy sa pangngalan.
    • Nagpapahayag ng pagmamay-ari. "...kulay ng damit ng kanyang anak."
    • Kapag sinasagot ang kailan at pantukoy sa oras o petsa. "Umalis kami ng gabi."
  • Ortograpiya
    • Pagbibigay-simbolo sa wikang pasalita sa pamamagitan ng pagsulat o pagbaybay.
    • Sistema ng paglalapat ng simbolo, titik o alpabeto sa tunog o bigkas ng isang salita.
    • Pantig at palapantigan ; Tuntunin sa pagbabaybay ; Mga bantas
  • Repleksyon: Paano nagiging pundasyon ng malinaw at mabisang pakikipagkomunikasyon ang kakayahang lingguwistiko?