oddychanie

• Jakie są warunki umożliwiające dyfuzję gazów przez powierzchnie wymiany?

  Powierzchnie muszą być wilgotne, cienkie i mieć dużą powierzchnię.
• Jakie są wzajemne zależności budowy powierzchni wymiany gazowej ze środowiskiem życia?

  Budowa powierzchni wymiany gazowej jest dostosowana do warunków środowiska, w którym żyją zwierzęta.
• Jakie są przykłady narządów wymiany gazowej i grup zwierząt, u których one występują?

  • Skrzela: ryby, niektóre bezkręgowce
  • Płuca: ssaki, gady, ptaki
  • Tchawki: owady
• Jakie są tendencje ewolucyjne w budowie płuc kręgowców?

  Płuca kręgowców ewoluowały w kierunku zwiększenia powierzchni wymiany gazowej.
• Jak zwierzęta uzyskują energię do wykonywania czynności życiowych?

  Na drodze oddychania tlenowego lub fermentacji.
• Co się dzieje podczas oddychania tlenowego?

  Utlena się związki organiczne do wody i dwutlenku węgla, uwalniając energię.
• Jakie gazy są pobierane i uwalniane podczas oddychania tlenowego?

  Pobierany jest tlen, a uwalniany dwutlenek węgla.
• Jakie narządy oddechowe występują u zwierząt wodnych i lądowych?

  • W wodzie: skrzela, skrzelotchawki, gardziel
  • Na lądzie: płucotchawki, tchawki, płuca
• Jak działa wymiana gazowa u zwierząt?

  Zapewnia dostarczenie tlenu do komórek i usunięcie dwutlenku węgla.
• Co to jest ciśnienie parcjalne?

  To ciśnienie gazu wchodzącego w skład mieszaniny gazów.
• Jakie jest ciśnienie parcjalne tlenu na poziomie morza?

  Około 213 hPa.
• Jak wentylacja wpływa na wymianę gazową?

  Utrzymuje różnicę ciśnień gazów, co wspomaga dyfuzję.
• Jakie czynniki wpływają na szybkość dyfuzji gazów?

  Szybkość dyfuzji zwiększa się wraz ze wzrostem powierzchni wymiany gazowej i różnicy ciśnień parcjalnych.
• Jakie są warunki dla efektywnej dyfuzji gazów?

  Powierzchnia wymiany gazowej powinna być jak największa, a błona jak najcieńsza.
• Dlaczego powierzchnie wymiany gazowej muszą być wilgotne?

  Gazy dyfundują przez błony tylko w środowisku wodnym lub bardzo wilgotnym.
• Jak różnią się środowiska wodne i lądowe pod względem wydajności wymiany gazowej?

  Woda ma mniejszą zawartość tlenu i dyfuzja zachodzi wolniej niż w powietrzu.
• Jakie czynniki wpływają na zawartość tlenu w wodzie?

  Temperatura, zasolenie, głębokość oraz obecność roślin i rozkładającej się materii organicznej.
• Dlaczego dyfuzja gazów w wodzie zachodzi wolno?

  Ze względu na dużą gęstość wody.
• Jakie są warunki dyfuzji gazów w środowisku lądowym?

  Zawartość tlenu w powietrzu jest stabilna, a dyfuzja zachodzi 10 tys. razy szybciej niż w wodzie.
• Jakie są etapy wymiany gazowej u wielokomórkowych zwierząt?

  Wymiana gazowa zewnętrzna i wewnętrzna.
• Co zachodzi podczas wymiany gazowej zewnętrznej?

  Przeniesienie tlenu z środowiska do płynów ustrojowych oraz usunięcie dwutlenku węgla.
• Jakie czynniki wpływają na wymianę gazową u zwierząt wodnych?

  Wymiana gazowa jest zależna od natlenienia wody.
• Jak zachodzi wymiana gazowa wewnętrzna?

  Przeniesienie tlenu z płynów ustrojowych do komórek oraz usunięcie dwutlenku węgla do płynów ustrojowych.
• Jakie ciśnienia parcjalne tlenu i dwutlenku węgla występują w płucach?

  PO₂ = 100 mm Hg, PCO₂ = 40 mm Hg.
• Jak zachodzi dyfuzja gazów między krwią a komórkami?

  Dyfuzja zachodzi w tkankach między krwią a komórkami.
• Jakie są narządy wymiany gazowej u zwierząt wodnych?

  Skrzela, które mają dużą powierzchnię i cienki nabłonek.
• Jakie są różnice między skrzelami zewnętrznymi a wewnętrznymi?

  Skrzela zewnętrzne wystają poza ciało, a wewnętrzne są chronione wewnątrz ciała.
• Jakie są zalety skrzeli zewnętrznych?

  Ułatwiają kontakt z wodą, co sprzyja wymianie gazowej.
• Jakie są wady skrzeli zewnętrznych?

  Wystawiają się na uszkodzenia mechaniczne i zwiększają opór ciała.
• Jakie są przykłady zwierząt zewnętrznych skrzeli?

  Niektóre bezkręgowce, mięczaki i larwy ryb.
• Jakie są przykłady zwierząt z wewnętrznymi skrzelami?

  Larwy płazów ogoniastych i niektóre ryby.
• Jakie są mechanizmy wspomagające wymianę gazową u ryb?


  Działanie pompki i wentylacja.
• Jakie są etapy wymiany gazowej u zwierząt?

  1. Wymiana gazowa zewnętrzna

  • Przeniesienie tlenu z środowiska do płynów ustrojowych
  • Usunięcie dwutlenku węgla

  1. Wymiana gazowa wewnętrzna

  • Przeniesienie tlenu do komórek
  • Usunięcie dwutlenku węgla do płynów ustrojowych
• Jakie są różnice w wymianie gazowej u zwierząt wodnych i lądowych?

  • Wodne: wymiana gazowa zależna od natlenienia wody
  • Lądowe: wymiana gazowa niezależna od natlenienia
• Jakie są różnice w ciśnieniach parcjalnych tlenu i dwutlenku węgla w różnych ośrodkach?

  • Płuca: PO₂ = 100 mm Hg, PCO₂ = 40 mm Hg
  • Tkanka płucna: PO₂ = 80-100 mm Hg, PCO₂ = 40 mm Hg
  • Krew: PO₂ = 40 mm Hg, PCO₂ = 45 mm Hg
• Jakie zwierzęta mają skrzela zewnętrzne w swoim rozwoju?

  Larwy niektórych gatunków ryb i larwy płazów ogoniastych
• Co się dzieje z zewnętrznymi skrzelami kijanek po kilku dniach życia?

  Ulegają resorpcji i zostają zastąpione przez skrzela wewnętrzne
• Gdzie znajdują się skrzela wewnętrzne u zwierząt?

  Wewnątrz ciała zwierzęcia
• Jakie korzyści daje umiejscowienie skrzeli wewnętrznych w ciele zwierzęcia?

  Chroni je przed urazami i pozwala zachować opływowy kształt ciała
• Jak woda dostaje się do skrzeli wewnętrznych?

  Przez otwór gębowy lub syfon wpustowy