6.1

• krew - płyn ustrojowy krążący w zamkniętym układzie krwionośnym występującym u części bezkręgowców i wszystkich kręgowców
• limfa - płyn ustrojowy krążący w układzie limfatycznym występującym u kręgowców
• hemolimfa - płyn ustrojowy krążący w otwartym układzie krwionośnym występującym u części bezkręgowców
• płyn tkankowy - wypełnia przestrzenie między komórkami poszczególnych narządów, pośredniczy w przekazywaniu substancji między komórkami a płynem wypełniającym układ krążenia
• barwniki oddechowe - białka złożone, posiadają zdolność do nietrwałego wiązania gazów oddechowych: tlenu i CO2, mogą uczestniczyć w przenoszeniu tych substancji
• hemocyjanina - szaroniebieska, miedź, mięczaki i stawonogi
• hemoerytryna - purpurowoczerwona, żelazo, niektóre pierścienice morskie (wieloszczety)
• chlorokruoryna - zielona, żelazo, niektóre pierścienice morskie (wieloszczety)
• hemoglobina - czerwona, żelazo, kręgowce, niektóre bezkręgowce (pierścienice)
• funkcje układu krwionośnego

  • transport substancji,
  • transport ciepła przez powłoki ciała (zmiennocieplne),
  • transport nadmiaru ciepła z narządów wewnętrznych do powierzchni ciała (stałocieplne),
  • utrzymanie odpowiedniego poziomu uwodnienia organizmu, optymalnego pH i stężenia jonów we wszystkich tkankach
• otwarty układ krwionośny

  • hemolimfa płynie tylko częściowo w obrębie naczyń krwionośnych,
  • hemolimfa wylewa się do jamy ciała, obmywa narządy wewnętrzne i powraca do naczyń,
  • ciśnienie jest zwykle niskie,
  • powolny przepływ
• zamknięty układ krwionośny

  • krew płynie wyłącznie systemem naczyń krwionośnych,
  • krew nie wylewa się do jamy ciała,
  • ciśnienie jest zwykle wysokie,
  • szybki przepływ
• układ krwionośny - pierścienice

  • zamknięty,
  • brak serca,
  • funkcja serca - kurczliwe odcinki niektórych naczyń krwionośnych
• układ krwionośny - stawonogi

  • otwarty,
  • serce z ościami,
  • serce otoczone workiem osierdziowym
• układ krwionośny - mięczaki

  • otwarty,
  • serce zbudowane z komory i przedsionków,
  • serce otoczone workiem osierdziowym,
  • u głowonogów - dodatkowe serca skrzelowe, silna redukcja zatok jamy ciała
• układ krwionośny - szkarłupnie

  • otwarty,
  • brak serca,
  • w transporcie substancji uczestniczy układ wodny
• układ krwionośny u bezkręgowców

  • brak, transport substancji dzięki dyfuzji,
  • parzydełkowce - niezbędne substancje rozprowadza jama gastralna,
  • płazińce - funkcje układu krwionośnego pełnią rozgałęzione jelito i płyn tkankowy,
  • wrotki, nicienie - płyn wypełniający jamę ciała
• tętnice - odprowadzają krew z serca do naczyń włosowatych,
• żyły - doprowadzają krew z naczyń do serca
• naczynia włosowate - najdrobniejsze rozgałęzienia żył i tętnic oplatające tkanki i narządy
• układ krwionośny - ryby

  • zatoka żylna, przedsionek, komora, stożek tętniczy,
  • krew odtlenowana płynie z serca do skrzeli,
  • krew utlenowana płynie do narządów,
  • serce wyłącznie żylne
• układ krwionośny - płazy

  • dwa przedsionki, komora,
  • krew utlenowana miesza się z odtlenowaną,
  • ograniczona wydajność wymiany gazowej
• układ krwionośny - gady

  • dwa przedsionki, komora, częściowa przegroda,
  • ograniczone mieszanie się krwi,
  • zwiększenie wydajności wymiany gazowej
• układ krwionośny - ptaki

  • dwa przedsionki, dwie komory,
  • całkowita przegroda,
  • bardzo duża wydajność wymiany gazowej,
  • wysokie tempo metabolizmu, stalocieplnosc,
  • funkcjonuje tylko prawy łuk aorty
• układ krwionośny - ssaki

  • dwa przedsionki, dwie komory,
  • całkowita przegroda,
  • bardzo duża wydajność wymiany gazowej,
  • szybki metabolizm, stała temperatura ciała,
  • funkcjonuje tylko lewy łuk aorty