kompan: pangngalan, panghalip

• Pangngalan (noun) 

  Tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, lugar, hayop, pook o pangyayari.
• 2 Uri ng Pangngalan

  • Pansemantika - tinitingnan ayon sa pagkakagamit sa pangungusap (function)
  • Pangkayarian - batay sa anyo o itsura 
• 4 na Uri ng Pansemantika

  • Pangngalang Pantangi (Proper noun) - Partikular na pangngalan ng tao, bagay, hayop, lugar, pook o pangyayari. (Capital first letter)

  Ex: Alex, Catherine, Davao

  • Pangngalang Pambalana (Common noun) - Tumutukoy sa pangkahalatang diwa 

  Ex: Lalaki, babae, aso, tao

  • Tahas (Concrete noun) - Tumutukoy sa bagay na materyal; nakikita, nahahawakan, naririnig, naaamoy, nalalasahan

  Ex: tao, bintana, relo, kalawakan

  • Basal (Abstract noun) - Tumutukoy sa hindi materyal, kundi nasa isip at diwa

  Ex: edukasyon, pag-ibig, galit
• 4 Uri ng Pangkayarian

  • Payak ito ay nasa salitang ugat lamang 

  Ex: asin, dagat, lapulapu

  • Maylapi o Hinango binubuo ng salitang-ugat at panlaping makangalan.

  Ex: kaklase, Pamahalaan, kabuhayan

  • Inuulit mga salitang inuulit
  • Di-ganap / pasyal - mga salitang kalahati lang ang nauulit. Ex: Bali-balita, sali-salita
  • Ganap - nauulit ang buong salita. Ex: araw-araw, halo-halo
  • Tambalan - binubuo ng dalawang salitang pinagisa

  Ex: kambal-tuko, kapitbahay, punongkahoy
• Panghalip (pronoun)

  Humahalili/ pumapalit sa pangngalan
• 1. Panghalip Panao (Personal pronoun) – panghalili sa ngalan ng tao. Ex: Si Dr. Jose RIzal ay manggagamot sa baryo. Siya ay manggagamot sa baryo.
• Uri ng Panghalip Panao

  Kailanan 

  • Isahan – panghalip na isa lamang ang tinutukoy. Ex: Ikaw, ako, ko, siya, akin, kanya
  • Dalawahan – panghalip na dalawa ang tinutukoy. 
  • Maramihan – panghalip na tatlo o higit pa ang tinutukoy. Ex: kayo, ninyo, sainyo
• Panghalip Panao

  Panauhan

  • Una – mga panghalip na kasama ang nagsasalita sa pinaguusapan/ pangungusap. Ex: ko, ako, tayo, amin, kita
  • Ikalawa – tumutukoy sa taong kausap. Ex: Ikaw, iyo, ka, mo, ninyo
  • Ikatlo – panghalip na pinaguusapan. Ex: sila, kanila, niya , kanya, siya
• Panghalip Pamatlig (demonstrative) – humahalili sa ngalan ng tao, bagay, hayop, atbp. na itinuturo o inihihimatan. Ex: ito, iyon, narito, naroon
• Panghalip Panaklaw ( indefinite ) – sumasaklaw sa kaisahan, dami, o kalahatan. Ex: isa, lahat, pawa, kuwan
• Panghalip Pananong – mga panghalili sa pangngalan na ginagamit sa pagtanong. EX: Sino, sino-sino, ano, anu-ano
• Kakanyahan ng Pangngalan

  1. Kausapan o Panauhan ng Pangngalan

  • Ang pangngalan ang nagsisilbing simuno o paksa sa loob ng pangungusap. 

  1. Kailanan ng Pangngalan 

  • Isahan: ang, si, ni , kay at pamilang na isa. 
  • Dalawahan: mag- ,dalawa
  • Maramihan: mga, sina, nina, kina, o iba pang higit sa dalawa

  1. Kasarian ng Pangngalan

  • Panlalaki, Pambabae, Di-tiyak (panlalaki o pambabae), Walang kasarian