PP HC 2

• slaapstoornissen

  • primair: geen sprake van lichamelijk of psychisch probleem dat slaapprobleem veroorzaakt
  • secundair: wel sprake
  • comorbide
• functies slaap

  • rust
  • herstel
  • groei
  • geheugenprocessen
  • wisselwerking tussen slaap en waken, verstoring heeft negatieve effecten
• kenmerken slaap

  • gereguleerd door gedragsmatige en biologische factoren
  • meerdere fasen, vele functies
  • verandert met leeftijd
• prevalentie slaapstoornissen

  chronisch slaaptekort

  • 12,4% risico
  • 14,4% klinisch
• chronisch slaaptekort comorbide problemen

  • jongens: 4,8%
  • meisjes: 9,8
  • 5 tot 10% met depressie of angst
• gevolgen slaapstoornissen kinderen

  relaties met

  • gedrags problemen
  • leer problemen
  • emotionele problemen
  • slechtere schoolprestaties
  • somatische klachten
  • lange termijn problemen? (diabetes)
• insomnia disorder

  Dyssomnieën (problemen timing, kwaliteit of hoeveelheid slaap)

  • hypersomnolence disorder (excessief slapen)
  • narcolepsy
  • breathing-related sleep disorders (apnea)
• circadian rhythm sleep-wake disorders

  parasomnieën (ongewenste gedragingen tijdens het slapen)

  • rapid eye movement (e.g. sleep walking, pavor nocturnus) arousal disorder

  (e.g. sleepwalking, pavor nocturnus)

  • Nightmare disorder
  • Rapid eye movement (REM) sleep behavior disorder
  • Restless legs syndrome
  • Substance/medication induced sleep disorder
• stoornis vs probleem

  chroniciteit: langer dan ... of meerdere keren per week veroorzaakt problemen in functioneren.
• parasomnie

  abnormale verschijnselen tijdens het slapen

  • slaapwandelen
  • hoofdbonken
  • tandenknarsen
  • partial arousel: kind blijft in wakker worden steken
  • pavor nocturnus: overgang van diepe naar lichte slaap, kind moeilijk wekken
  • nachtmerries
• slaap apneu

  • prevalentie 2%
  • slaapontregeling door verstoring ademhaling tijdens slaap (niet door andere somatische aandoening)
  • obstructional: door problemen met luchtwegen, verminderde zuurstof
  • central: problemen met hersenkernen die tijdens slaap reguleren
  • behandeling: cpap, tonsilectomie, afvallen
• insomnia stoornis


  A ontevreden kwaliteit of kwantiteit slaap en 1 of meer symptomen:

  • moeite inslapen
  • moeite doorslapen
  • vroeg wakker, niet verder slapen

  B lijdensdruk

  C 3x per week

  D >3 maanden

  E voldoende gelegenheid om te slapen

  F Niet op andere manier verklaarbaar

  G niet door medicatie

  H niet door psychische stoornissen
• insomnia in jonge kinderen

  vanaf 6 maanden

  • gedragsmatige insomnia
  • weerstand of weigering bedtijd
  • verlaten SOL (tijd die het kost om te gaan slapen)
  • Lange nachtelijke perioden wakker die ouderlijke interventie vereisen

  subtypes

  • sleep onset association: alleen moeite inslapen en associatie in slaap vallen met bepaalde omstandigheden (plaats, aanwezigheid persoon, activiteit
  • limit-setting: kind vertraagt bedtijd, ouder moeite met grenzen
  • combined type: kind heeft bepaalde omstandigheden nodig om in te slapen en ouder heeft moeite met grenzen
• insomnia bij adolescenten


  12-19 jaar

  • vooral probleem met in slaap vallen
  • behandeling: CGT for insomnia
  • prevalentie: 5%
• circadiane ritmiek slaapstoornis

  dspd/ crsd

  mismatch slaap waak ritme uit omgeving - endogene circadiane ritmiek

  • dspd: uitgesteldslaapfase type. interne circadiane pacemaker verlaat
  • komt vaak voor in pubertijd: verandering circadiane ritmes, week weekend verschillen, lijkt op insomnie
  • behandeling: bright light therapie, melatonine, CGT, slaaphygiene (De omstandigheden en gedrag voor het slapen)
  • prevalentie 7%
• Ontwikkeling van zindelijkheid

  Zindelijk

  • Onderbroek, aandrang aangeven of naar toilet gaan

  Start van zindelijkheidstraining

  • Potje aanbieden en zindelijkheids aspecten bespreken

  Start intensieve zindelijkheidstraining

  • vragen aan kind om toilet meer dan drie keer per dag te gebruiken

  
  

  baby's en peuters (0-2)

  • reflexfase: geen controle

  
  

  peuters en kleuters (2-5)

  • bewustwordingsfase: aandrang herkennen
  • beheersingsfase: leren uitstellen en ophouden
• rijpingssignalen

  • kenbaar maken
  • Zelf doen en trots zijn
  • kleding zelf aan en uit doen
• enuresis


  Onwillekeurige urinelozing op ongepaste plekken of momenten

  • herhaalde urinelozing in bed of kleding
  • minimaal 2x per week gedurende 3 maanden
  • > 5 jaar
  • niet gevolg van lichamelijke aandoening (incontinentie) of middelengebruik
  • prevalentie 5 jaar: 33%, 7 jaar: 25%, 9 jaar: 15% dan < 10%
  • sekseverschillen: j: 60% / m: 40%
• encopresis

  Onzindelijkheid voor ontlasting bij kinderen na het vierde jaar

  • herhaaldelijk defeceren op onbestemde plaatsen, (on)opzettelijk
  • gedurende 3 maanden, minstens 1x per maand
  • >4 jaar
  • niet gevolg van lichamelijke aandoening
  • prevalentie 5 jaar: 2%, 7 jaar: 1,5%, 9 jaar: 1% dan < 1%
  • sekseverschillen: j: 75% / m: 25%
• comorbiditeit zindelijkheidsproblemen

  primaire gedragsproblemen

  • ADHD, ASS
  • Angststoornissen
  • trauma
  • slaapstoornissen

  secundaire gedragsproblemen
• risico en beschermende factoren zindelijkheid

  • opvoedstijl
  • omgevingsfactoren
  • draagkrachten, draaglast
  • samenwerking ouders
  • shared decision making
• gevolgen en behandeling hc zindelijkheid

  gevolgen

  • stress
  • angst, schuldgevoelens
  • sociale belemmering
  • verminderde kwaliteit van leven -> depressie

  behandeling

  • urotherapie
  • medicatiebeleid
  • plaswekker
  • gedragstherapeutische behandelingen