11 bloedsomloop

• dubbele bloedsomloop zodat het bloed per omloop twee keer door het hart stroomt

  • kleine bloedsomloop (voor O2 opname)
  • grote bloedsomloop (voor O2 afgifte)
• kleine bloedsomloop met longslagaders, longhaarvaten en longaders

  • voor O2 opname uit de longblaasjes en CO2 afgifte aan de longblaasjes
• grote bloedsomloop met aorta en andere slagaders, haarvaten en aders

  • voor O2 afgifte aan de weefsels en CO2 opname uit de weefsels
• functies bloedsomloop


  • transport van stoffen (bv. voedingsstoffen, hormonen, afvalstoffen, O2 en CO2)
  • verdelen van stofwisselingswarmte over het lichaam
• kenmerken van slagaders

  • bloed stroomt van het hart af naar de organen toe
  • dikke gespierde elastische wand
  • vaak wat dieper gelegen
  • hoge pulserende bloeddruk en hoge stroomsnelheid
  • kleppen alleen aan begin halvemaanvormige kleppen bij het hart
  • O2 rijk behalve longslagaders en navelstrengslagader
  • vertakken zich in organen tot kleine slagaders met glad spierweefsel in de wanden
• functie van spierweefsel

  • regeling van de bloedvoorziening van het betreffende weefsel door vernauwing of verwijding van de arteriolen
• kenmerken haarvaten

  • voor uitwisseling van stoffen voedingsstoffen, gassen, hormonen, enz.
  • zeer dunne wand één cel dik; platte cellen
  • zeer kleine inwendige diameter
  • matige bloeddruk lager dan in slagadertjes, hoger dan in adertjes
• kenmerken aders

  • bloed stroomt van de organen naar het hart toe met uitzondering van de poortader
  • dunne wand en grote inwendige diameter
  • vaak wat oppervlakkig gelegen
  • lage bloeddruk niet pulserend
  • kleppen op regelmatige afstanden, voorkomen terugstroming van bloed
  • O2 arm behalve longaders en navelstrengader
• bloedsamenstelling

  • bloedcellen en plaatjes (45%)
  • (bloed)plasma (55%)
• kenmerken rode bloedcellen

  • dunne ronde schijfjes met verdikte rand, geen kern
  • vorming in rode beenmerg uit stamcellen
  • bevatten hemoglobine met ijzer dat zuurstof kan binden
  • afbraak in de lever en de milt
• kenmerken bloedplaatjes

  • bestaan uit celfragmenten
  • vorming in rode beenmerg
• kenmerken witte bloedcellen

  • verplaatsen zich door de wand van vaten en door weefsels
  • vorming in rode beenmerg uit stamcellen, ontwikkelen zich daarna in de milt en lymfeknopen
• typen in lymfeknopen

  • macrofagen fagocyteren ziekteverwekkers en celresten
  • lymfocyten vormen onder meer antistoffen en geheugencellen
• stoffen in (bloed)plasma (55% van bloedsamenstelling)

  • water (50%) oplosmiddel
  • opgeloste stoffen (5%)
• functie rode bloedcellen

  • transport van zuurstof
• functie bloedplaatjes

  • stolling
• functie witte bloedcellen

  • bescherming, waaronder immuniteit
• opgeloste stoffen in bloedplasma

  • zouten bepalen in belangrijkste mate de osmotische waarde van het lichaamsvocht
  • voedingsstoffen
  • gassen in plasma kan veel CO2 en weinig O2 oplossen
  • hormonen en andere regelende stoffen
  • plasma-eiwitten verhogen de osmotische waarde van plasma ten opzichte van weefselvloeistof
  • afvalstoffen resten van eiwitafbraak en afgestorven celresten
• type voedingsstoffen in bloedplasma

  • vitaminen
  • vetten, vetzuren en glycerol
  • glucose concentratie 1 gram per liter bloed
  • aminozuren voor eiwitproductie; stabiliseren de pH
• type plasma-eiwitten

  • antistoffen immunoglobulinen
  • stollingsfactoren zoals protrombine en fibrinogeen
  • transporteiwitten albumine, voor transport van vetzuren; transferrine voor transport van ijzer
• type afvalstoffen

  • ammonia blijft over na afbraak van eiwitten en aminozuren
  • ureum wordt in de lever gevormd uit onder meer ammonia
• onderdelen poortaderstelsel

  • adertjes van darm, maag en alvleesklier die samenkomen in de poortader
  • poortader waarin bloed naar de lever stroomt waar het opnieuw een haarvatennet passeert
• kenmerken bloedstroming

  • snelheid omgekeerd evenredig aan doorsnede
  • stroomrichting van een plaats met een hoge druk naar een plaats met een lage druk
• snelheid bloedstroming

  • hoge snelheid in slagaders en pulserend
  • lage snelheid in haarvaten door de gezamenlijke doorsnede
  • matige snelheid in aders
• bouw lymfevatenstelsel

  • blind beginnende lymfehaarvaten in weefsels
  • lymfevaten waarin lymfehaarvaten samenkomen
  • lymfeknopen in hals, liezen en oksels waar lymfevaten bij elkaar komen
  • kleppen in lymfevaten verhinderen terugstroming
  • borstbuis en rechterlymfestam voeren lymfe af naar het bloed van de ondersleutelbeenaders waarin bloed van de armen naar het hart stroomt
• functies blind beginnende lymfehaarvaten

  • transport van vetten vanuit de darmvlokken
  • afvoer van overtollige weefselvloeistof uit alle lichaamsweefsels
• functie lymfeknopen

  • vorming van witte bloedcellen deze produceren antistoffen an fagocyteren ziekteverwekkers en celresten
• kenmerken weefselvloeistof

  • ontstaan aan het begin van haarvaten doordat bloedvloeistof door poriën wordt geperst door de bloeddruk
  • grootste deel wordt verderop in haarvaten teruggezogen doordat eiwitten in het bloed een hogere (colloïdale) osmotische waarde veroorzaken
  • klein deel wordt opgenomen in lymfevaten en heet dan lymfe
• uitwisseling van stoffen tussen cellen en weefselvloeistof

  • diffusie van onder andere zuurstof en koolstofdioxide
  • actief membraantransport van ionen, aminozuren en glucose door bepaalde eiwitten in membranen
  • stroming van protoplasma binnen de cellen
  • myoglobine eiwit in spiercellen dat sterker zuurstof bindt dan hemoglobine en afgeeft aan de mitochondria
• bloedstolling

  1. stollingsfactoren
  2. trombokinase stimuleert vorming van ->
  3. trombine wordt gevormd uit protrombine in het plasma en stimuleert vorming van ->
  4. fibrine gevormd uit fibrinogeen
  5. afwezig bij serum (bloedplasma zonder fibrinogeen)
• bouw van hart (p1)

  • rechterboezem, dunne spierwand, met O2 arm bloed, uitmonding van bovenste en onderste holle ader
  • linkerboezem, dunne spierwand, met O2 rijk bloed, uitmonding van longaders
  • rechterkamer, dikke spierwand, met O2 arm bloed, verbonden met longslagaders
  • linkerkamer, spierwand dikker dan van de rechterkamer, met O2 rijk bloed, verbonden met aorta
• bouw van hart (p2)

  • harttussenschot bevat voor de geboorte een opening tussen de boezems
  • hartkleppen, zeilkleppen, met strekkoordjes (peesjes), tussen boezems en kamers
  • slagaderkleppen, halve maanvormige kleppen, tussen kamers en slagaders
  • kransslagaders, voorzien hartspier van voedsel- en zuurstofrijk bloed
• fasen van de hartslag

  • boezemsystole, hartkleppen open en slagaderkleppen dicht, bloed stroomt van boezems naar kamers
  • kamersystole, slagaderkleppen open en hartkleppen dicht, bloed stroomt kamer uit
  • hartpauze diastole, hartkleppen open en slagaderkleppen dicht, bloed stroomt boezems en kamers binnen
• hartslag opgewekt door impulsen van sinusknoop

  zenuwknoop in de wand van de rechterboezem waarin zelfstandig impulsen ontstaan waardoor de boezems en de kamers achtereenvolgens samentrekken
• harttonen veroorzaakt door hartslag

  • eerste harttoon, dichtslaan van de hartkleppen
  • tweede harttoon, dichtslaan van de slagaderkleppen
• frequentie hartslag beïnvloed door

  • autonoom zenuwstelsel
  • lichaamsgrootte, bv een babyhart klopt tweemaal zo snel als een volwassen hart
  • adrenalineconcentratie in het bloed, adrenaline verhoogt de hartslag
• autonoom zenuwstelsel

  • (ortho)sympathisch: verhoogt de impulsfrequentie
  • parasympatisch: verlaagt de impulsfrequentie
• gevolg impulsen van de sinusknoop

  • boezemsamentrekking
  • stimulatie van de atrio-ventriculaire knoop
• 1. stimulatie van de atrio-ventriculaire knoop
  2. bundel van His bundel axonen, loop van a.v.-knoop via het kamertussenschot naar de hartpunt
  3. purkinjevezel impulsgeleidende spiervezels in kamerwanden
  4. kamersystole samentrekking van onderaf waardoor het bloed de slagaders ingestuwd wordt
• fasen ECG

  • boezemactivatie PQ-interval
  • activatie van de kamers QRS-interval
  • repolarisatie herstel tot rustpotentiaal van de kamerspieren, T-top