Histologia II

• Grasica to narząd centralny. Zrąb stanowią komórki pochodzenia nabłonkowego (endoderma 3. Kieszonki skrzelowej) i włókna kolagenowe. Składa się z kory, rdzenia i torebki łącznotkankowej z przegrodami.
• Typy komórek nabłonkowych grasicy:

  • Podtorebkowe (wydzielanie tymożony alfa, tymopoetyny, tymuliny, czynnik humoralny i tymostymulinę, które inicjują dojrzewanie i proliferacji limfocytów T)
  • Korowe (mają wypustki)
  • Rdzenia
  • ciałek granicznych (Hassalla) (degradacja, keratynizacja, wydzielanie limfopoetyny, która stymuluje dojrzewanie limfocytów T)
• Kora grasicy zawiera liczne tymocyty, barwi się wyraźniej. Rdzeń jest ubogokomórkowy (gł, kom nabłonkowe) i barwi się słabiej.
• Selekcja negatywna limfocytów T


  Kom. Dendrytyczne rdzenia prezentują za pomocą MHC własne antygeny. Jeśli limfocyt rozpozna swój antygen - ulega apoptozie, jeśli nie - w grasicy kończy proces dojrzewania. Za apoptozę odpowiada czynnik transkrypcyjny aire, jego mutacja powoduje choroby autoimmunologiczne.
• Selekcja pozytywna tymocytów


  Tymocyty podwójnie ujemne są stymulowane cząsteczką sygnałową, stają się podwójnie dodatnie. Kom. Nabłonkowe kory prezentują im MHC I albo II i tymocyty stają się pojedynczo dodatnie. Te, które przyłączyły MHC wędrują do rdzenia, te które nie - ulegają apoptozie.
• Limfatycznego narządy obwodowe to migdałki, grudki limfatyczne i węzły chłonne. Są pochodzenia mezenchymatycznego.
• Grudka limfatycznego to agregat limfocytów B. Posiada włókna siateczkowe. Pierwotna to jednolita struktura, komórki są nieaktywne. Wtórna ma ośrodek rozmnażania (jaśniejsza cz. środkowa) z aktywnymi komórkami. Cz. obwodowa jest ciemniejsza - pasmo zagęszczenia. W jelicie nosi nazwę kępki Prayera.
• Węzły chłonne leżą na przebiegu naczyń chłonnych, są miejscem namnażania limfocytów, syntezy przeciwciał i biorą udział w recyrkulacji limfocytów. Składają się z rdzenia, kory wewnętrznej (strefy podkorowej/pasma przykorowego), która jest grasico- zależna i kory zewnętrznej, która jest grasico- niezależna. Kora wewnętrzna nadzoruje proliferację i dojrzewanie limfocytów T. Mają kształt nerki, otacza ją torebka łącznotkankowa, tworząca przegrody. Zawierają żyłki o wysokim śródbłonku (HEV)
• Przebieg naczyń w węzłach chłonnych

  Doprowadzające wpadają do zatok brzeżnych (podtorebkowych), dalej do zatok promienistych (okołobeleczkowych/korowych) i zatok rdzennych. Stąd wychodzą naczynia odprowadzające, które stanowią naczynia doprowadzające węzła leżącego niżej.
• Kiedy antygeny dotrą do węzła limfatycznego, to zatrzymywane są w nim limfocyty krążące, lokują się one głównie na komórkach dendrytycznych. Limfocyty intensywnie proliferują i zachodzi synteza przeciwciał.
• Śledziona to narząd krwio-limfatyczny, jej zrąb stanowi tkanka siateczkowa. Ma pochodzenie mezenchymatyczne. składa się z miazgi białej i czerwonej oraz beleczek łącznotkankowych tworzonych przez otaczającą ją torebkę łącznotkankową. Miazga biała w barwieniu HE jest ciemniejsza. Biała zawiera limfocyty B (grudki limfatyczne z tętnicą centralną położoną mimośrodkowo) i limfocyty T (okołonaczyniowo, tworzą PALS), a czerwona sieć zatok i sznury śledzionowe (Billrotha), składające sie z tkanki siateczkowatej, kom. krwi, makrofagów i plazmocytów. Obecne tylko naczynia limfatyczne odprowadzające.
• Śledziona odpowiada za prezentację antygenów, niszczenie zużytych erytrocytów, hematopoezę (u płodu), stanowi filtr krwi rezerwuar krwi oraz miejsce produkcji przeciwciał, proliferacji limfocytów.
• Migdałki to niekompletnie otorbione skupiska grudek chłonnych. Odpowiadają za miejscowe reakcje obronne, uczestniczą w syntezie przeciwciał i są miejscem namnażania limfocytów. Posiadają głęboką kryptę i strefy grasicozależne pomiędzy grudkami. Pokryte są nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym, wyjątek: migdałem gardłowy - nabłonek wielorzędowy walcowaty urzęsiony.
• Komórka nerwowa (neuron, neurocyt) to podstawowa jednostka strukturalno-czynnościowa tkanki nerwowej. Wraz z komórkami glejowymi organizują i koordynują czynność organizmu oraz wytwarzają, odbierają i analizują sygnały z organizmu i otoczenia. Komórki nerwowe są komórkami postmitotycznymi.
• Neuron składa się z perykarionu, czyli ciała komórki, dendrytów i aksonu. Impuls biegnie od dendrytów do aksonu. Akson (neuryt) rozpoczyna się wzgórkiem aksonalnym. Neurony z długim aksonem to neurony Golgi I występujące w rdzeniu i mm. Poprzecznie prążkowanych, a z krótkim aksonam to neurony Golgi II (komórki gwiazdkowate w korze mózgu). Neurony bezaksonowe występują w siatkówce oka.
• Jądro neuronu jest pęcherzykowe i położone centralnie, jąderka jest wyraźnie widoczne. W neuroplazmie jest wiele ziarnistości zasadochłonnych, nazywanych tigroidem lub substancją Nissla.
• Dendryty to wypustki protoplazmatyczne. Posiadają wiele zgrubień - kolców (pączków) dendrytycznych. Nie mają one osłonek mielinowych. Odpowiadają również za transport.
• Wypustka osiowa

  Akson, neuryt
• Wzgórek aksonalny

  Podstawa aksonu
• Akson nie ulega podziałowi na rozgałęzienia, ale posiada pojedyncze gałęzie boczne - bocznice i w końcowym odcinku drzewko końcowe - telodendron.
• MAO

  Monoaminooksydaza - rozkład adrenaliny
• Neurony neurosekrecyjne

  Synteza neurohormonów, np.: jądra podwzgórza
• Wzdłuż aksonu może odbywać się transport substancji. Transport aksonalny anterogradowy (postępujący) odbywa się od perykarionu do zakończenia aksonu przy udziale kinezyn poruszających się w kierunku bieguna dodatniego mikrotubul. Transport aksonalny retrogradowy (wsteczny) odbywa się od zakończenia aksonu do perykarionu przy udziale dynein poruszających się w kierunku bieguna ujemnego mikrotubul. Ma udział w patogenezie neurologicznych chorób infekcyjnych.
• Synapsy mogą być tworzone między aksonami a: aksonami, kom. somatycznymi i dendrytami. Synapsy pobudzające - neurotransmiter (acetylocholina, glutamina, serotonina) otwieraja kanały sodowe, napływ jonów inicjuje depolaryzację w neuronów postsynaptycznym/kom. Efektorowej. Synapsy hamujące - neurotransmiter (kwas gamma—aminokwasowy, glicyna) otwiera kanał chlorkowy, napływ jonów powoduje hiperpolaryzację komórki postsynaptycznej, która mając potencjał błonowy ujemny odporna jest na depolaryzację.
• Neuromodulacja to zmiana wrażliwości komórki na pobudzenie i depolaryzację, gdy przekaźnik zwiąże się z receptorem nie Będącym białkiem kanałowym. Powstają II-rzędowe przekaźniki (np.: cAMP). Wywołują ją monoaminy.
• Komórki glejowe są liczniejsze niż neurony. Są zdolne do proliferacji. Odpowiadają za naprawę UN, tworzenie bariery krew-neuron, procesy metaboliczne i obronne oraz mielinizację włókien nerwowych. W zależności od miejsca występowania tworzą: glej ośrodkowego UN i glej obwodowego UN.
• Astrocyty (komórki gwiaździste) komórki centralnego UN z licznymi wypustkami. Dzielimy je na astrocyty protoplazmatyczne występujące w istocie szarej o licznych, krótkich wypustkach i włókniste występujące w istocie białej o nielicznych, długich wypustkach. Posiadają na swojej powierzchni marker GFAP - kwaśne włókniste białko glejowe. Izolują przewężenia Ranviera od naczyń włosowatych - tworzą barierę krew-kom. Nerwowa. Są zdolne do proliferacji w razie uszkodzenia CUN. Większość nowotworów to gwiaździaki.
• Oligodendrocyty (glej skąpowypustkowy) - komórki centralnego UN tworzące osłonkę mielinową. Ich komórki mają liczne mitochondria i mikrotubule oraz duży aparat Golgiego. Jeden oligodendrocyt mielinizuje kilka aksonów.
• Ependymocyty (kom. Wyściółki) - komórki centralnego UN, występują na wew. Pow. Komór mózgu i kanału rdzenia. Komórki sześcienne, jednowarstvwowy szereg. Nie jest to nabłonek, ponieważ nie występuje błona podstawna. Na pow. Szczytowej mikrokosmki i pojedyncze rzęski. Niektóre przekształcają się w kom. Wydzielnicze z rąbiem szczoteczkowym. Pow. Podstawną komunikuje się z astrocytami. Ich rodzajem są tancyty, które poprzez wypustki komunikują się z naczyniami włosowatymi (tworzą splot naczyniówkowy, wytwarzający płyn mózgowo-rdzeniowy).
• Komórki mikrogleju - fagocyty CUN powstałe z mezenchymy (wszystkie inne z neuroektodermy). Są mocno aktywne w mózgu osób z AIDS.
• Komórki Schwanna (lemocyty) - komórki obwodowego UN, wytwarzają osłonkę mielinową dla jednego aksonu, z którą tworzą osłonkę neurolemalną. Są zdolne do wytworzenia odrosty aksonalnego w wypadku degeneracji aksonu i przywrócenia unerwienia narządu.
• Komórki satelitarne - komórki obwodowego UN, otaczają skupiska neuronów współtworząc zwoje nerwowe.
• Mielina CUN zawiera więcej sfingomieliny i glikoprotein niż mielina OUN. jej główne białka to MBP (zasadowe białko mieliny), PLP - jedynie CUN, wiąże sąsiednie błony osłonki, rola w rozwoju neuronalnym, MPZ (P0, białko mieliny zero) - głównie OUN, odpowiednik PLP, sięga do przestrzeni międzykomórkowej i wiążąc się z inną cząsteczka stabilizuje sąsiadujące błony. W stwardnieniu rozsianym dochodzi do uszkodzenia osłonek mielinowych.
• OUN składa się z zwojów nerwowych, nerwów czaszkowych i rdzeniowych oraz zakończeń nerwowych. Nerwy to pęczki włókien nerwowych biegnących równolegle do siebie i otoczonych tkanką łączną właściwą (śródnerwie, onerwie, nanerwie). Śródnewie to inaczej osłonka Keta-Retziusa. Zakończenia nerwowe, czyli zakończenia dendrytów stanowią receptory bodźców bólowych, termicznych i mechanicznych. Dzielimy je na wolne (korzenie włosów, ciałka Merkla) i otorbione (ciałka: Meissnera, Krausego, Ruffiniego i Vatera-Pacciniego, czyli blaszkowate).
• CUN składa się z mózgu, móżdżka i rdzenia kręgowego. Buduje go:

  • istota szara - perykariony i początkowe odcinki bezmielinowych aksonów oraz astrocyty tworzące pilśń nerwową
  • istota biała - aksony, astrocyty, oligodendrocyty i komórki mikrogleju
• Kora (płaszcz) mózgu - istota szara pokrywająca półkule mózgu. Budują ją neurony piramidalne, gwiażdziste (ziarniste), wrzecionowate, poziome (Calaja) i kom. Biegunowe. Dzielimy ją na korę nową, dawną i starą (niejednorodną).
• Kora nowa - 95%, liczba neuronów różna w poszczególnych warstwach, głównie neurony piramidalne (okolica węchową) lub ziarniste (Kora ruchowa). Warstwy:

  1. Drobinowa (brzeżna) - neurony poziome, aksony i dendryty równolegle do kory
  2. ziarnista zew - neurony ziarniste i piramidalne małe, aksony ku istocie białej
  3. piramidalna - aksony do wew, dendryty na zew
  4. ziarnista wew - neurony piramidalne i ziarniste, aksony i dendryty do sąsiednich neuronów, smuga poprzeczna zew
  5. zwojowa - duże neurony piramidalne, małe neurony ziarniste, smuga poprzeczna wew
  6. kom. Różnokształtnych
• Kora dawna - opuszka węchowa, okolica pozaopuszkowa, guzek opuszkowy, płat gruszkowaty; odczuwanie zapachów i stereotypowe zachowania płciowe
• kora stara (niejednorodna) - hipokamp, uczenie się i zapamiętywanie; w rogu Ammona kom. piramidalne, w zakręcie zębatym kom. ziarniste
• Zrąb istoty białej stanowi tkanka glejowa. Istota biała tworzy włókna nerwowe zmielinizowane i bezosłonkowe układające się w pęczki: projekcyjne (odległe części CUN), kojarzeniowe (pobliskie neurony) i spoidłowe (parzyste struktury mózgowia)