Wzrost i rozwój roślin okrytonasiennych

• Wzrost = mitotyczne podziały komórek + wydłużenie komórek
• Wzrost - zwiększenie rozmiarów rośliny
• Zwiększenie rozmiarów rośliny (wzrost) = zwiększenie ilości komórek + powiększenie objętości
• Rozwój - zmiany jakościowe w ontogenezie
• Rozwój - mitotyczne podziały komórek + wydłużenie komórek i ich specjalizacja
• wydłużenie komórek (elongacja) oraz specjalizacja (rozróżnicowanie) komórek to zmiany jakościowe w ontogenezie
• Etapy ontogenezy roślin okrytonasiennych

  1. stadium wegetatywne
  2. stadium generatywne
  3. stadium starzenia się i obumierania rośliny
• Stadium wegetatywne

  1. wzrost i rozwój zarodkowy
  2. kiełkowanie nasion
  3. wzrost wegetatywny
• Stadium generatywne

  1. kwitnienie
  2. owocowanie
  3. powstanie nasion
• Stadium wegetatywne - to etap w ontogenezie, w którym powstają organy wegetatywne rośliny czyli korzeń, łodyga i liście
• Wzrost o rozwój zarodkowy :

  • życie rośliny rozpoczyna się od momentu zapłodnienia
  • zarodek musi składać się z jednego lub dwóch liścieni
  • kiedy zarodek się ukształtuje przechodzi w stan anabiozy
• spoczynek nasion może być względny i bezwzględny
• SPOCZYNEK NASION WZGLĘDNY:

  -jest właściwy nasionom które osiągnęły dojrzałość morfologiczną, anatomiczną, fizjologiczną

  -a warunki środowiska są niekorzystne
• Niekorzystne warunki środowiska: niedostatek tlenu, niedostatek wody, nieodpowiednia temperatura
• Przerwanie spoczynku względnego następuje w optymalnych warunkach środowiska
• Spoczynek względny wykazują nasiona większości roślin uprawnych klimatu umiarkowanego
• SPOCZYNEK BEZWZGLĘDNY

  -jest właściwy nasionom, które osiągnęły dojrzałość morfologiczną

  -nie są one dojrzałe anatomicznie i fizjologicznie

  -a warunki środowiska są korzystne i nieprzerywają ich spoczynku
• Korzystne warunki środowiska nie przerywają bezwzględnego spoczynku
• Przyczyny spoczynku bezwzględnego

  • zbyt twarda, nieprzepuszczalna dla wody i gazów łupina nasienia
  • niedojrzałość fizjologiczna zarodka
  • inhibitory wzrostu i rozwoju roślin (-etylen, ABA)
• Kiełkowanie nasion zachodzi w sprzyjających warunkach, a nasiona są w pełni dojrzałe
• ENERGIA KIEŁKOWANIA

  • określana jest procentem nasion które wykiełkowały w krótkim czasie (3-10 dni)
  • jest to wskaźnik żywotności
• żywotność - zdolność do szybkiego kiełkowania
• SIŁA KIEŁKOWANIA

  • określana jest przez procent wykiełkowanych nasion, które wykiełkowały w dłuższym czasie (5-20 dni)
  • określa liczbę nasion żywych, które są w stanie wykiełkować nawet z dużym opóźnieniem w stosunku do pozostałych nasion
• rodzaje kiełkowania

  • epigeiczne (nadziemne)
  • hipogeiczne (podziemne)
• podczas kiełkowania jako pierwszy powstaje korzeń - pobiera wode
• W KIEŁKOWANIU NADZIEMNYM

  1. wydłuża się hipokotyl
  2. liścienie i epikotyl są wynoszone ponad powierzchnie gleby
  3. liścienie zielenieją, zachodzi w nich fotosynteza i pojawia się łodyga zarodkowa
• Kiełkowanie nadziemne występuje u fasoli, dyni, rzodkiewki, cebuli, roślin szpilkowych, słonecznika i sałaty
• W KIEŁKOWANIU PODZIEMNYM

  1. wyłuża się epikotyl
  2. liścienie pozostają w glebie
  3. ponad jej powierzchnie wyrasta epikotyl
  4. pojawiają się na nim liście, które przeprowadzają fotosyntezę
• Kiełkowanie podziemne występuje u traw, zbóż, grochu, dębu, leszczyny, kukurydzy
• Wyróżniamy kilka faz kiełkowania nasion, które odbywają się przy udziale fitohormonów

  • faza pęcznienia
  • faza kataboliczna
  • faza anaboliczna
• FAZA PĘCZNIENIA KIEŁKOWANIA NASION

  • pochłanianie wody
  • pochłanianie tlenu
  • pęcznienie nasion
  • wzmożone oddychanie wewnątrz komórkowe - produkcja ATP
  • synteza odpowiednich fitohormonów (cytokininy, gibereliny, auksyny)
• FAZA KATABOLICZNA = hydroliza sub. zapas.

  CYTOKININY

  • zatrzymują hamujące działanie inhibitorów wzrostu i rozwoju kwasu abscysynowego np. etylenu
• FAZA KATABOLICZNA = hydroliza sub. zapas.

  GIBERYLINY

  • indukują wytwarzanie hydrolaz, czyli enzymów rozkładających materiały zapasowe zgromadzone w bielmie lub liścieniach
• FAZA ANABOLICZNA - synteza

  • rezerwy pokarmowe uzyskane z katabolizmu odżywiają zarodek który zaczyna intensywnie rosnąć
  • w wyniku tego, że jego komórki dzielą się i wydłużają
  • czyli odbywa się synteza nowych składników komórek i dalszy wzrost i rozwój
• WZROST WEGETATYWNY

  • rozpoczyna okres młodociany
  • rozwój w tym okresie może trwać różnie długo
  • rośliny te w cyklu życiowym przechodzą faze generatywną która kończy się wydaniem owoców
• We wzroście młodocianym powstają : łodyga, liście, korzeń
• Rozwój w okresie wegetatywnym może trwać różnie długo, co jest kryterium klasyfikacji roślin na:

  • jednoroczne - groch, fasola
  • dwuletnie - marchew, pietruszka
  • wieloletnie - drzewa, krzewy
• Rośliny monokarpiczne - owocują jeden raz w życiu
• Rośliny Polikarpiczne - owocują wielokrotnie
• Rozwojowi we wzroście wegetatywnym towarzyszy proces różnicowania