Średniowiecze.1

• Nazwa wieki średnie(łac. media tempora) została wymyślona przez humanistów w XVIw. Określano tak pośredni czas między antykiem(uważanym za doskonały), a własną epoką w której nastąpiło odrodzenie klasycznych ideałów.
• Pierwotnie nazwa średniowiecze zawierała więc krytyczną opinię o epoce, którą długo uważano za okres ciemnoty i upadku. Z czasem jednak doceniono dorobek wieków średnich.
• Znaki epoki krzyż i miecz
• Średniowiecze to najdłużej trwająca epoka w dziejach zachodniej kultury europejskiej - obszaru na którym panuje łacińskie chrześcijaństwo
• na świecie :

  1. początek

  • 476r. upadek cesarstwa zachodnio rzymskiego
  • 529r. zamknięcie akademii platońskiej

  2. koniec

  • 1492r. odkrycie ameryki przez Kolumba
  • 1450r. wynalezienie druku przez Gutenberga
  • 1453r. upadek cesarstwa wschodnio rzymskiego
• W polsce

  1. początek:

  • 966r. chrzest Mieszka I

  2. koniec:

  • 1466r. II pokój toruński
• Ważne wydarzenia:

  1. renesans karoliński - panowanie Karola Wielkiego
  2. chrzest Polski -> 966r. -> dołączenie do zachodnich/łacińskich wzorców
  3. Schizma wschodnia -> 1054 -> rozłączenie kościoła wschodniego i zachodniego
  4. pierwsza krucjata -> 1096 -> Urban II
  5. epidemia dżumy -> połowa XIVw. -> czarna śmierć
  6. pierwsza drukowana książka -> 1454 -> Biblia Gutenberga po Polsku
• Uniwersalizm(łac.powszechny) -> to kulturowa jedność Europy istniejąca dzięki temu, że w różnych krajach:

  1. taki sam ustrój (feudalizm -> każdy czyimś sługą(wasalem) i czyimś władcą(suzerenem)
  2. ta sama wiara -> chrześcijaństwo
  3. światopogląd -> teocentryzm - Bóg jest w centrum zainteresowań człowieka, sprawy ludzkie to czczenie Boga i religii chrześcijańskiej
  4. ludzie wykształceni używali łaciny-języka kościoła
  5. podobne wartości i takie same wzorce kulturowe
  6. te same motywy, gatunki literackie i wzorce osobowe
• Cechy literatury średniowiecznej:

  1. dwujęzyczność

  • po łacinie spisywane informacje na temat poszczególnych krajów
  • w językach narodowych ogólne prawdy dla ludzi nie wykształconych

  2. Anonimowość - autorom nie zależało na rozgłosie, ważna była zasługa dla Boga

  3. Religijność - dominowały tematy związane z wiarą/Bogiem

  4. Alegoryczność i symboliczność

  • dzieła poza sensem dosłownym miały też sens ukryty, do którego odczytania potrzebna była znajomość tradycji religijnej czy literackiej
• Cechy literatury średniowiecznej:

  5. dydaktyczność - dzieła miały wychowywać i pokazywać jak osiągnąć zbawienie

  6. parenetyczność - kreowano wzorce osobowe do naśladowania, najważniejszymi byli: władca, rycerz i święty

  7.schematyczność - skłonność do powielania utartych wzorców i upraszczania obrazu
• Rola kościoła:

  • kościół decydował o rozwoju kultury i kształtował światopogląd wpływał na rozwój szkolnictwa i stał na straży jedności wyznaniowej zwalczając wszelkie formy herezji(przeciwstawienia)