carbohydrates

• Podstawowymi składnikami chemicznymi każdego organizmu są pierwiastki chemiczne.
• Wśród związków chemicznych występujących w organizmach wyróżniamy: związków organicznych (białka, lipidy, węglowodany i kwasy nukleinowe) i związków nieorganicznych (woda i sole mineralne).
• Pierwiastki to podstawowe elementy budujące organizm, które łączą się w związki chemiczne, np.: białka, które budują składniki komórki.
• Komórki tworzą tkanki, z których powstają narządy.
• Współpracujące ze sobą układy narządów tworzą organizm.
• Makroelementy to pierwiastki, które występują w organizmie w dużych ilościach, do makroelementów zaliczamy 11 pierwiastków, z czego 6 nazywamy biogennymi (węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, siarka), pozostałe 5 makroelementów to wapń, magnez, potas, sód i chlor).
• Mikroelementy to pierwiastki, występujące w niewielkiej ilości, zaliczamy do nich m.in.: żelazo, miedź, jod i fluor.
• Woda jest dobrym rozpuszczalnikiem, dzięki temu stanowi środowisko, w którym mogą zachodzić reakcje chemiczne, umożliwia transport związków chemicznych.
• Gęstość wody zależy od temperatury, pozwala to organizmom wodnym przetrwać zimę pod powierzchnią lodu.
• Woda ma duże napięcie powierzchniowe, pozwala to niewielkim owadom utrzymać się na jej powierzchni, na styku powierzchni wody z powietrzem tworzy się elastyczna błona.
• Woda ma wysokie ciepło parowania, zmiana stanu skupienia z ciekłego na gazowy, gdy zostanie dostarczona do niej duża ilość energii, umożliwia to organizmom termoregulację.
• Woda ma duże ciepło właściwe, aby podnieść temperaturę wody, należy dostarczyć do niej dużą ilość ciepła, aby obniżyć jej temperaturę należy dużą ilość ciepła zabrać.
• Cukry to związków organicznych zbudowane z węgla, wodoru i tlenu, wyróżniamy cukry proste, dwucukry i wielocukry.
• Cukry proste mają szkielet węglowy, część cukrów prostych może występować w formie łańcucha, część w formie pierścienia.
• Cukry proste mają słodki smak i dobrze rozpuszczają się w wodzie, do cukrów prostych należą glukoza, galaktoza, fruktoza, ryboza, deoksyryboza.
• Maltoza (cukier słodowy) – złożona z dwóch cząsteczek glukozy.
• Laktoza (cukier mlekowy) – złożona z glukozy i galaktozy.
• Polisacharydy nie są słodkie i nie rozpuszczają się w wodzie.
• Glikogen jest gromadzony w organizmie człowieka w komórkach wątroby i mięśni.
• Globuliny będące przeciwciałami pełnią funkcję odpornościową.
• Sacharoza (cukier buraczany) – złożona z glukozy i fruktozy.
• Hemoglobina pełni funkcję transportową, przenosi tlen i dwutlenek węgla we krwi.
• Pepsyna pełni funkcję enzymatyczną, jest enzymem trawiennym wytwarzanym w żołądku i odpowiada za trawienie białek.
• Aminokwasy egzogenne to takie które musimy dostarczać do organizmu wraz z pożywieniem.
• Wielocukry są polimerami – duże cząsteczki chemiczne składające się powtarzających się mniejszych elementów (monomerów).
• Celuloza nie jest trawiona w organizmie człowieka, wpływa jednak korzystnie na działanie układu pokarmowego jako składnik błonnika pokarmowego.
• Chityna buduje ściany komórkowe grzybów i szkielet zewnętrzny stawonogów.
• Histony pełnią funkcję strukturalną, tworzą podporę dla nawiniętej na nie nici DNA i występują w jądrze komórkowym.
• Chityna tworzy twarde struktury odporne na uszkodzenia mechaniczne.
• Powstają one między grupą karboksylową jednego aminokwasu a grupą aminową drugiego aminokwasu.
• Albuminy pełnią funkcję transportową, przenoszą hormony, leki, witaminy.</
• Połączone ze sobą aminokwasy tworzą łańcuch białkowy.
• Kreatyna pełni funkcję strukturalną, buduje włosy i paznokcie.
• Skrobia stanowi materiał zapasowy u roślin, występuje m.in.: w bulwach ziemniaka.
• Celuloza buduje ścianę komórkową roślin.
• Białka są polimerami zbudowanymi z 20różnych rodzajów aminokwasów.
• Aminokwasy są połączone za pomocą wiązań peptydowych.
• Aminokwasy endogenne to takie, które mogą być syntetyzowane w komórkach.
• Skrobia jest trawiona w układzie pokarmowym człowieka, stanowi źródło cukrów prostych dla organizmu.
• Kolagen pełni funkcję strukturalną, buduje skórę, ścięgna i więzadła.