macho

• kontrastywny opis artykulacji dźwięku r w języku polskim i angielskim

  Polskie r - spółgłoska drżąca. Charakteryzuje się zwarciem języka z dziąsłami, np. w wyrazie teatr lub przednim skrajem podniebienia twardego, np. w wyrazie trik.

  Angielskie r - charakteryzuje się podwinięciem do góry czubka języka (który nie powinien dotykać dziąseł) i niezaokrągleniem warg. /r/ jest artykulacyjnie odległe od /w/.
• kontrastywny opis długości realizacji samogłosek w języku polskim i angielskim

  Iloczas, czyli rozróżnianie samogłosek krótkich i długich jako opozycji fonologicznej (występowanie jednej bądź drugiej głoski w tym samym kontekście zmienia znaczenie słowa) nie istnieje we współczesnej polszczyźnie, w przeciwieństwie do języka angielskiego, gdzie iloczas odgrywa rolę różnicującą jako opozycja fonetyczna np. pomiędzy naturalnie długim iː oraz naturalnie krótkim ɪ; np. feet /fiːt/ ⇔ fit /fɪt/
• kontrastywny opis akcentu wyrazowego w języku polskim i angielskim

  Akcent wyrazowy w j. polskim jest stały za wyjątkiem:

  występowania akcentu proparoksytonicznego w kilku wyrazach o proweniencji[pochodzeniu] grecko-łacińskiej, np. fizyka, polityka

  narzędniku liczby mnogiej, np. uniwersytetami

  form drugiej osoby liczby mnogiej trybu oznajmującego w czasie przeszłym, np. mówiliście

  trybu przypuszczającego, np. mówilibyście
• kontrastywny opis akcentu wyrazowego w języku polskim i angielskim

  W języku angielskim akcent wyrazowy jest swobodny. Ogólne prawidłowości dotyczące akcentu:

  1. redukcja samogłoski sylaby nieakcentowanej najczęściej do samogłoski centralnej, tzw. 'schwa'

  2. częściowe uzależnienie miejsca akcentu w wyrazach dłuższych składających się z paru afiksów od użytego przyrostka, na przykład diplomat, di'ploma(cy), 'manager, mana'ger(ial)

  3. brak zmian akcentu po dodaniu przyrostków: '-ing', '-ment', '-or', '-ly', '-ism', '-ness', '-ship'
• kontrastywny opis akcentu wyrazowego w języku polskim i angielskim

  4. istnienie akcentu pobocznego np.:,deco'ration , 'tele,phone, acro'batic , itd.

  5. występowanie czasem akcentu podwójnego równomiernego, np.: 'un'known , 'fif'teen

  6. występowanie akcentu chwiejnego, czyli takiego, który w wymowie różnych użytkowników języka pojawia w różnych pozycjach, choć nie jest dowolny, np.: hospitable, hos'pitable
• kontrastywny opis akcentu wyrazowego w języku polskim i angielskim

  7. akcent główny w rzeczownikach złożonych przypadający najczęściej na ich pierwszy człon: aircraft, background, newspaper, bedroom, i brak redukcji samogłoski członu nieakcentowanego

  8. różnica w akcentowaniu sylab w wyrazach w parach rzeczownik-czasownik o proweniencji greko-łacińskiej z taką samą formą graficzną - w rzeczowniku akcent pada na wcześniejszą sylabę, np.: 'extract - ex'tract 'console - con'sole , 'import - im'port, a samogłoska sylaby nieakcentowanej jest zawsze zredukowana
• kontrastywny opis akcentu wyrazowego w języku polskim i angielskim

  9. akcentowanie wyrazów funkcyjnych dla zaznaczenia kontrastu: HE can do it, but I can't , czy w pozycji finalnej w szeregu wyrazów w zdaniu: What are you looking AT?
• jedno pytanie z zakresu doboru metody dydaktycznej do nauczania zagadnienia kontrastywnego opracowanego na podstawie literatury przedmiotu w poszczególnych grupach zajęciowych

  AUDITORY REINFORCEMENT

  VISUAL REINFORCEMENT

  TACTILE REINFORCEMENT

  AUDIOFEEDBACK

  MULTIMEDIA ENHANCEMENT
• AUDITORY REINFORCEMENT - wzmocnienie słuchowe - metoda, która bazuje na produkcji językowej i na parach minimalnych podawanych w transkrypcji fonetycznej

  -production-oriented method - metoda zorientowana na produkcję

  -minimal pairs - pary minimalne

  -pronounciation of words in isolation and in contexts - wymowa wyrazów w izolacji i w kontekście

  stóg /stuk/ // tu artykulacja dźwięku
• VISUAL REINFORCEMENT - wzmocnienie wzrokowe

  -particularly for teaching intonation, stress and rhythm

  -capitalization or dots as conventions - zapis ortograficzny wielkimi literami lub kropeczki pod akcentowanymi wyrazami // a tu akcent wyrazowy

  WE’RE in the CLASSROOM (stress)

  VISUAL REINFORCEMENT - szersze zastosowanie na niższych etapach
• TACTILE REINFORCEMENT - wzmocnienie dotykowe

  -wide application of the sense of touch

  -observation of the sound-production processes in the articulatory organs

  np. jak warga drży podcza mówienia polskiego /r/?
• AUDIOFEEDBACK

  -using tape recorders or other electric devices

  -constant access to authentic discourse
• the process of fossilization (proces utraty elastyczności narządów mowy) - the older you are, the harder it is for you to learn the pronunciation of a new language// metoda wzmocnienia wzrokowego jest najbardziej w takim razie rekomendowana dla starszych uczących się
• MULTIMEDIA ENHANCEMENT

  -visual feedback

  -game-like atmosphere

  gamification
• kontrast w zakresie sposobu opisu konstrukcji słowotwórczych w językoznawstwie anglistycznym i polonistycznym

  kiedy mowa o różnicach w języku polskim i języku angielskim w zakresie sposobu opisu konstrukcji słowotwórczych można wyróżnić trzy płaszczyzny:

  kontrast struktualny

  kontrast kategorialny

  kontrast funkcjonalny
• • kontrast strukturalny - zmienianie struktury zdania, np. zmiana zdania z podmiotem w zdanie bezpodmiotowe

  “It is late.” - “Jest późno.”
• • kontrast kategorialny - zmiana części mowy wyrazów w zdaniu, np. zmiana przymiotnika w przysłówek

  “Steve looks awful.” - “Stefan wygląda okropnie.”
• kontrast funkcjonalny - zmiana wyrazu, który pełni w zdaniu funkcję podmiotu, np. w podanym przykładzie, w zdaniu w języku angielskim Max jest podmiotem, a w zdaniu w języku polskim portmonetka.

  “Max has lost his purse.” – “Maksymilianowi zginęła portmonetka.”
• ogólnojęzykoznawcze klasyfikacje wyrazów złożonych obejmujące polskie i angielskie wyrazy złożone

  ZAKRES OZNACZANIA:

  złożenia endocentryczne(endo = inside); e.g. rainbow, bratobójca, biało-niebieski

  rain→ (człon określający) + bow→(człon określany)

  (Rainbow is a bow made out of rain).

  złożenia egzocentryczne (possesive); (exo = outside) e.g. małpolud, pickpocket, prostokąt, bawidamek

  bawidamek - facet, która zabawia damy
• ogólnojęzykoznawcze klasyfikacje wyrazów złożonych obejmujące polskie i angielskie wyrazy złożone

  RELACJA SYNTAKTYCZNA POMIĘDZY CZŁONAMI:

  koordynacyjne/kopulatywne/parataktyczne (eng. coordinative) - są połączone na zasadzie parataksy: klubokawiarnia, club cafe, biało-niebieski, chłopo-robotnik

  Klubokawiarnia jest tak samo klubem, jak i kawiarnią, obydwa człony są równe znaczeniowo (żaden nie przeważa).

  determinacyjne/hipotaktyczne (eng. determinative) jeden jest członem określanym, drugi określającym, mogą być endo- albo egzocentryczne; np. man-made, housekeeping
• kontrast pomiędzy angielskimi a polskimi wyrazami złożonymi w zakresie pisowni, prozodii i budowy morfologicznej

  1. SPELLING - PISOWNIA:

  ENG: home made → komposita o pisowni rozłącznikowej

  home-made → komposita o pisowni łącznikowej

  football → komposita o pisowni bezłącznikowej

  PL: Białystok =/= biały stok

  W języku polskim nie występują komposita o pisowni rozłącznikowej; w podanym przykładzie dla języka polskiego złożenie Białystok jest nazwą miejscowości i ma inne znaczenie od wyrażenia biały stok.
• *Przykłady różnic znaczeniowych między złożeniami w języku angielskim:

  blackbird → a type of bird (kos)

  black bird → literally a bird that is black

  horserace → an event where horses race

  race-horse → a horse chosen for a race
• kontrast pomiędzy angielskimi a polskimi wyrazami złożonymi w zakresie pisowni, prozodii i budowy morfologicznej

  2) STRESS - AKCENT(PROZODIA):

  ENG: whiteboard → ‘white ,board

  We wszystkich angielskich złożeniach występuje akcent główny oraz akcent poboczny.

  W języku polskim występuje jednolity akcent paroksytoniczny (akcent padający na przedostatnią sylabę).
• kontrast pomiędzy angielskimi a polskimi wyrazami złożonymi w zakresie pisowni, prozodii i budowy morfologicznej

  3) BUDOWA MORFOLOGICZNA - INTERFIXES -o-,-i/y-, -u-:

  ENG: nie występują → wyjątkami są wyrazy grecko łacińskiego pochodzenia oraz nazwy antybiotyków

  Np. chemotherapy, psychology, ecoxiciline

  PL: normalnie występują w złożeniach

  Np. gruboskóry, mysikrólik
• nieprzystawalność typów wyrazów złożonych wyróżnianych w językoznawstwie anglistycznym do polskich typów wyrazów złożonych

  komposita o pisowni rozłącznikowej (dwa słowa)

  ENG: (swimming pool, hanging garden, movie star)

  komposita o pisowni łącznikowej (jedno słowo z myślnikiem)

  ENG: (5-star, 4-wheel)

  POL: (biało-czerwony, niebiesko-biały)

  komposita o pisowni bezłącznikowej (jedno słowo bez myślnika)

  ENG: (beekeeper, football, headache)

  POL: (Białystok, dobranoc, wiarygodny)
• wewnątrzwyrazowa modyfikacja segmentów w języku polskim i angielskim

  JĘZYK ANGIELSKI: Proces morfologiczny, w którym jeden segment jest zamieniany na inny - celem jest utworzenie nieregularnej formy czasu przeszłego czasownika, utworzenie nieregularnej liczby mnogiej rzeczownika lub utworzenie czasownika od rzeczownika poprzez wymianę segmentu spółgłoskowego albo przez wymianę bezdźwięcznej spółgłoski dźwięczną spółgłoską.

  find - found

  foot - feet
• wewnątrzwyrazowa modyfikacja segmentów w języku polskim i angielskim

  JĘZYK POLSKI: wymiana segmentu spółgłoskowego w celu utworzenia zgrubienia lub wymiana segmentu spółgłoskowo-samogłoskowego w celu zbudowania zdrobnienia.

  nos - nochal

  kluska - klucha

  nóżka - nózia
• FUZJA / KONTAMINACJA (blending): tworzenie nowych wyrazów z części wyrazów, które istnieją w taki sposób, że nowo powstały wyraz zawiera części innych wyrazów, tak że nie da się powiedzieć, skąd pochodzi.

  smog: smoke + fog (gęsta mgła spowodowana dymem)

  motel: motor + hotel (tanie zakwaterowanie przy autostradach)

  żelbeton: żelazo + beton (wzmocniony beton)

  domofon: dom(owy) + telefon (urządzenie do dzwonienia do domu)

  (segment inicjalny, segment terminalny)
• MOTEL - motor + hotel: mot - segment inicjalny, el - segment terminalny, tanie zakwaterowanie przy autostradach; zaszedł proces kontaminacji/fuzji]
• Akronimy - acronyms

  głoskowce/skrótowce głoskowe = letters pronounced as words

  sylabowce = syllable words

  akronimy mieszane = acronyms coined out of both methods

  alfabetyzmy/skrótowce literowe = alphabetisms pronounced as a sequence of letters
• głoskowce - AIDS, NASA, UNESCO

  sylabowce - BENELUX

  akronimy mieszane -radar, laser

  alfabetyzmy - VIP, UFO

  English
• Polish

  głoskowce - ZUS, BIP, UFO, VIP

  sylabowce - BENELUX

  akronimy mieszane - radar, laser

  alfabetyzmy - PZU, NFZ
• W języku polskim jest tendencja do tworzenia głoskowców*, a w j. angielskim do tworzenia alfabetyzmów.

  *widać to w zapożyczeniach, angielskie alfabetyzmy zmienia się w głoskowce w j.pol
• Clipping - ucięcie - redukcja części wyrazu z zachowaniem jego pierwotnego znaczenia

  back-clipping - ucięcie tylnego segmentu morfologicznego

  ad <- advertisement

  fore-clipping - ucięcie przedniego segmentu morfologicznego

  phone <- telephone

  Język angielski: bogatszy niż polski w ucięcia

  Język polski:

  1. złożenia proweniencji grecko-łacińskiej: chemia <- chemioterapia

  2) zapożyczenia: kola <- coca-cola

  3) języki specjalistyczne: komp <- komputer
• podobieństwo polskich i angielskich konstrukcji zdaniowych ze względu na uniwersalia gramatyczne

  Deictics- (elementy deiktyczne) are used to pinpoint sth or sb, they make you allowed to refer your speech or utterance to other people:

  zaimki osobowe

  zaimki wskazujące

  zaimki wskazujące na kierunki/ stosunki czasoprzestrzenne

  Angielski jest bardziej produktywny niż polski, nie ma zdań bezpodmiotowych.

  Przenoszenie opisowych informacji gramatycznych przez sufiksy w języku polskim co jest cechą fleksyjną przyczynia się do mniejszej ilości elementów deiktycznych
• kontrast polskich i angielskich konstrukcji zdaniowych wynikający z przynależności typologicznej języków

  Angielski jako język izolujący posiada w zdaniu o wiele więcej morfemów leksykalnych, które w języku polskim (języku fleksyjnym) by były wyrażone przez morfemy fleksyjne, stąd:

  polskie zdanie - Kupiłbym ci ten prezent

  wygląda w angielskim następująco - I would buy you a present

  Języka angielski wykorzystuje o wiele więcej wyrazów do przekazania tego samego komunikatu (np. I would buy = kupiłbym).
• Typy anglicyzmów:

  zapożyczenia pragmatyczne - w języku polskim wyraz funkcjonuje w innym uzusie niż w j. angielskim; np. pol. sorry (ang. odpowiednik - excuse me)

  zapożyczenia fonetyczne - zapożyczenie w niezmienionej formie morfologicznej i ortograficznej, jedynie ze zmienioną wymową, występują głównie w terminologii komputerowej; np. chip

  zapożyczenia ortograficzne - transliteracja polskich wyrazów do j. angielskiego; np. jush
• Typy anglicyzmów:

  półkalka (hybryda)- w połowie przetłumaczone z j. angielskiego wyrażenie wielomorfemowe lub wyraz; np. pracoholik (workaholic), lunch roboczy

  anglicyzmy z afiksem lub pseudoafiksem (-gate, -exit) podchodzenia angielskiego; np. szafing, Rywingate, Polexit

  kalki w zakresie kompozycji - z wyrazów prostych występujących już w języku polskim powstały wyrazy złożone na bazie wyrazów w języku angielskim; np. auto|myjnia (car|wash)
• Typy anglicyzmów:

  znaczenie i forma zaczerpnięte z j. angielskiego, wymowa jednak została zasymilowana; np. VIP, komputer, UFO, Bluetooth

  znaczenie zostało zaczerpnięte z języka angielskiego; np. koń trojański (na określenie wirusa komputerowego), mysz (komputerowa)

  dosłownie przetłumaczone wyrażenie wielomorfemowe (kalka); np. jajogłowy (eggheaded), Biały Dom (The White House)
• Różnice znaczeniowe

  spiker - eng. a person who speaks, a loudspeaker, a device to amplify volume, pol. a person who moderates a discussion in the parliament, sporting commentator

  farmerki - eng. farmer, pol. ogrodniczki, jeansy

  adapter - eng. a device used to connect plugs to sockets of different types, pol. a record player

  rower - eng. (rover) a person who takes trips, a wanderer, pol. a bicycle

  frak - eng. (frock) a type of protective clothing worn by medicals on their wards, a long gown worn by monks and priests, pol. a type of suit