Pagbasa Prelims

• Talino ang natatanging puhunan ng tao sa kanyang pakikipagsapalaran sa buhay
• Mahalagang mahasa ang talino ng bawat tao para sa kanyang sariling kabutihan at kaunlaran
• Kailangang masidhi at malawak ang pagbabasa na siyang makapagbubukas ng daan ng lahat ng karunungan at disiplina tulad ng agham panlipunan, syensya, matematika, pilosopiya, sining, at iba pa (Bernales, et.al,: 2001)
• Sa pagbabasa, nagiging ganap ang pagkatao ng isang nilalang sapagkat nagiging sapat ang kanyang kaalaman, kaligayahan, at kasiglahan sa pakikisalamuha sa mga kapaki-pakinabang na gawaing nagpapaunlad sa kanyang sarili, sa kanyang kapwa, at sa lipunang kanyang kinabibilangan
• PAGBASA (AUSTERO, ET AL.: 1999):

  • Ito ay ang pagkilala at pagkuha ng mga ideya at kaisipan sa mga sagisag na nakalimbag upang mabigkas nang pasalita
  • Ito ay ang pag-unawa sa wika ng awtor sa pamamagitan ng mga nakasulat na simbolo
  • Ito ay paraan ng pagkilala, pagpapakahulugan, at pagtataya sa mga simbolong nakalimbag
• PAGBASA (BERNALES, ET AL.: 2001):

  • Ito ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan na kahanay ng pakikinig, pagsasalita, at pagsulat
• PAGBASA (GOODMAN (SA BADAYOS, 2000)):

  • Ito ay isang psycholinguistic guessing game
  • Sa pagbasa, ang isang mambabasa ay bumubuo muli ng kaisipan o mensahe hango sa tekstong kanyang binasa
  • Binigyang diin dito ang mga kasanayan sa paghula, paghahaka, paghihinuha at paggawa ng prediksyon sa pagpapakahulugan ng tekstong binasa
• PROSESO AT KATANGIAN NG PAGBASA:

  • PERSEPSYON:
  • Pagkilala sa mga nakalimbag na simbulo
  • Pagbigkas nang wasto sa mga simbulong nababasa
  • KOMPREHENSYON:
  • Pagpoproseso ng mga impormasyon o kaisipang ipinahahayag ng simbulong nakalimbag na binasa
  • Pag-unawa sa tekstong binabasa
  • REAKSYON:
  • Paghahatol o pagpapasya ng kawastuhan, kahusayan, at pagpapahalaga ng isang tekstong binasa
  • ASIMILASYON:
  • Pagsasama at pag-uugnay ng kaalamang nabasa sa mga dati nang kaalaman o karanasan
• PAGLALARAWAN SA PAGBASA (BADAYOS, 2000):

  • Ang pagbasa ay walang kahiingang imposible para hindi ito maisagawa ng isang mambabasa
  • Ang pagbasa ay isang proseso ng pag-iisip
  • Sa mga bulag, pandama ang pumapalit sa mata nang ang mga imaheng mula sa braille na kanilang binabasa ay makarating sa utak upang maiproseso
  • Ang efektiv na mambabasa ay isang iteraktiv na mambabasa
  • Maraming iba’t-ibang hadlang sa pag-unawa, bukod sa mga hadlang sa pagbabasa
  • Ang magaling na mambabasa ay sensitive sa kayariang balangkas ng tekstong binabasa
• • Ang mabilis na pag-unawa sa teksto ay nakapagpapabilis sa pagbasa
• • Ang teksto ay kumakatawan sa wika at kaisipan ng awtor at sa pag-unawa nito, ang isang mambabasa ay gumagamit ng kanyang kaalaman sa wika at mga sariling konsepto at kaisipan
  • Dito nagaganap ang interaksyong awtor-mambabasa at mambabasa-awtor (bi-directional)
• MGA PANANAW O TEORYA SA PAGBASA:

  • TEORYANG BOTTOM-UP:
  • Tradisyunal na pananaw sa pagbasa
  • Ang pagbasa ay ang pagkilala ng mga serye ng mga nakasulat na simbulo (stimulus) upang maibigay ang katumbas nitong tugon (response)
  • Ang pagkatuto sa pagbasa ay nagsisimula sa yugtu-yugtong pagkilala ng mga titik sa salita, parirala, at pangungusap ng teksto, bago pa man ang pagpapakahulugan sa buong teksto (Badayos, 2000)
  • Ang proseso ng pag-unawa ay ay nagsisimula sa teksto (bottom) patungo sa mambabasa (up)
  • TEORYANG TOP-DOWN:
  • Ang pagbabasa ay prosesong holistic
• • Teoryang inside-out o conceptually-driven dahil ang kahulugan o impormasyon ay nagsisimula sa mambabasa patungo sa teksto
  • Nagaganap dahil ang mambabasa ay gumagamit ng kanyang dati nang kaalaman at mga konseptong nabuo sa kanyang isipan mula sa kanyang mga karanasan at pananaw sa paligid
  • Nakabubuo ng mga palagay at hinuha na iniuugnay sa mga ideyang inilalahad ng awtor ng isang teksto
  • TEORYANG INTERAKTIV:
• Tambol:

  • Malakas ang tunog ng tambol na dala-dala ni Juan noong parada
  • Parang tambol ang dibdib ni Joan noong siya'y nagtatalumpati
• Hangin:

  • Ang lamig ng simoy ng hangin, wari'y sasapit na ang taglamig
  • Parang hangin na nawala ang mag-aaral ni Binibining Santos
• • Karaniwang inuunang talakayin ang problema bago ang solusyon sa hulwarang ito bagama’t minsan ay ang kabalikan nito
  • Ang problema ay maaaring panlipunan o pang-agham na nangangailangan ng solusyon
• Paghahambing at Pagkokontrast:

  • Isang tekstong nagbibigay-diin sa pagkakatulad at pagkakaiba ng dalawa o higit pang tao, bagay, kaisipan o ideya at maging ng pangyayari
  • 2 Paraan ng Hulwarang Ito:
  • Halinhinan (Alternating) na pagtalakay sa katangian
  • Isahan (Block) – magkasunod na pagtataya sa katangian ng dalawang paksang pinaghahambing at kinokontrast
  • Problema at Solusyon:
  • Pokus ng hulwarang ito ang patalakay sa isa o ilang suliranin at paglalapat ng kalutasan
• Pagsusuri kung Valid o Hindi ang Ideya o Pananaw:

  1. Sino ang nagsabi ng ideya o pananaw?

  2. Masasabi bang siya ay awtoridad sa kanyang paksang tinatalakay?

  3. Ano ang kanyang naging batayan sa pagsasabi ng ideya o pananaw?

  4. Gaano katotoo ang ginamit niyang batayan? Mapananaligan ba iyon?
• Paghinuha at Paghuhula:

  • Tungkol saan ang teksto?
  • Ano kaya ang mangyayari?
  • Bakit kaya iyon nangyari?
  • Ano ang nais sabihin sa akin ng awtor ng teksto?
  • Inferensing: Tumutukoy sa kakayahang tukuyin ang isang bagay na hindi pa alam batay sa ilang clues
  • Prediksyon: Kadalasang gamit ito sa pagbabasa ng mga kwento at nobela
• Pagbuo ng Lagom at Kongklusyon:

  • Pagbibigay-interpretasyon sa mapa, tsart, grap, at talahanayan
  • Mga presentasyong biswal na kadalasang ginagamit bilang pantulong sa isang teksto
  • Nagagawang payak at mas madaling unawain ang mga datos na inilalahad sa isang teksto
• Wastong Interpretasyon ng mga Mapa, Tsart, Grap, at Talahanayan:

  1. Pansining ang mga leyenda (legend)

  2. Pansining ang mga iskeyl na ginamit

  3. Talababang ginamit

  4. Pag-aralang mabuti ang bawat bahagi

  • Mapa: Naglalarawan ng lokasyon, hugis at distansya
  • Tsart: Nagpapakita ng dami o estruktura ng isang sistema sa pamamagitan ng hinihingi o ibibigay na impormasyon
  • Grap: Dayagram na sumisimbolo sa mga nakuhang impormasyon o datos
  • Talahanayan: Naglalahad ng datos sa tabular na anyo
• Kard Katalog:

  • Listahan ng mga nilalaman ng isang aklatan
  • Nakaayos gamit ang tarheta o kard na may sukat na "3X5" para sa bawat bagay sa aklatan
  • Mahalaga para mapadali ang paghahanap ng mga libro at maging mas organisado ang isang silid aklatan
• Uri ng Kard Katalog:

  • Kard ng paksa
  • Kard ng awtor
  • Kard ng pamagat
• Paggamit ng mga Sanggunian:

  • Kard ng Paksa (Subject Card): Hanapin kung ang mananaliksik ay hindi pa malinaw sa paksang tatalakayin
  • Kard ng Awtor (Author Card): Nagbibigay ng impormasyon tungkol sa awtor
  • Kard ng Pamagat (Title Card): Nilalapitan ng mga estudyante na hindi pa gaanong tukoy ang paksa o awtor na gustong saliksikin
• Nilalaman ng Komprehensibong Kard Katalog:

  • Pangalan ng awtor/sagisag-panulat (apelyido, pangalan, inisyal)
  • Numero ng libro (call number)
  • Kapanganakan ng awtor
  • Tala ng mga ilustrasyon at mapa
  • Sukat ng libro
  • Palimbagan
  • Numerong ayon sa Library of Congress
  • Petsa ng pagkakalagay ng numero
  • Klasipikasyon ayon sa Dewey Decimal System
  • Paksang panimula
  • Mga pahina ng indeks
  • Mga pahina ng introduksyon
  • Mga pahina ng pangunahing nilalaman
• Klasipikasyon ng Pagsasaayos ng mga Aklat sa Aklatan Batay sa Estados Unidos Dewey Decimal System (DDS):

  • School Libraries/Public Libraries (10): Bawat uri may kanya-kanyang subdibisyon (Halimbawa: Panitikan 800-899)
  • Library of Congress (LC) (Herbert Putnam 1897): Pinagmulan ng malalaking letrang makikita sa mga aklat para maklasipika ang iba't-ibang paksain (mas detalyado) (Larger Academic Libraries 21)
• Pagsulat ng Impormasyon:

  • Paggamit ng Indeks Kard Sipi: Tawag sa tiyak at mismong salita, parirala o pangungusap ng awtor na kinuha ng mananaliksik para sa kanyang pag-aaral
  • Halimbawa: Lagom - Inedit ng mananaliksik upang mapaikli, mapagaan o maiakma sa kanyang mga mambabasa
  • Inuri ni Alejandro (1948) ang lagom sa mga sumusunod: halaw (abstract), tala (notes), suring-basa (review), hawig (paraphrase), at interpretasyon
• Mga Bagay na Maaring Sanggunin sa Aklatan:

  • Diksyunaryo
  • Pahayagan
  • Tesawro
  • Internet
  • Ensiklopedya
  • Magasin
  • Almanac
  • Akademikong dyornal
  • Atlas
  • Direktoryo
• Mga Dapat Tandaan sa Pagkuha ng Impormasyon:

  • Kailangan ang pinagkukunan ay isinulat ng mapagkakatiwalaang may-akda o institusyon
  • Tignan mabuti kung paano isinulat ang impormasyon
  • Kung ang paksa ay tungkol sa medisina, siyensiya, o teknolohiya, hanapin ang pinakabagong artikulo o datos
• 3 BAHAGI

  →TERMINO o salitang binibigyang-kahuluhgan

  →URI, class o specie kung saan kabilang o nauuri ang

  terminong binibigyang-kahulugan

  →NATATANGING KATANGIAN nito (distinguishing

  characteristics) o kung paano ito naiiba sa mga katulad na

  uri.
• DIMENSYONG DENOTASYON

  →karaniwang kahulugan o kahulugang mula sa

  diksyunaryo

  DIMESNYONG KONOTASYON

  →di tuwirang kahulugan o matalinghagang kahulugan
• 2 URI NG PAG-IISA O ENUMERASYON

  SIMPLE

  →pagtalakay sa pangunahing paksa at pagbabanggit ng

  mga kaugnay at mahalagang salita.

  KOMPLIKADO

  →pagtalakay sa pamamaraang patalata ng pangunahing

  paksa at mga kaugnay na kaisipan na naglilinaw sa paksa.
• SIKWENSYAL

  →kinapapalooban ng serye ng pangyayaring

  magkakaugnay sa isa’t-isa na humahantong sa isang

  pangyayari na siyang pinakapaksa ng teksto.
• KRONOLOJIKAL

  →kung ang paksa nito ay mga tao o kung ano pa mang

  mga bagay na inilalahad sa isang paraan batay sa isang

  tiyak na varyabol (edad, distansiya, tindi, halaga,

  lokasyon, posisyon, bilang, dami)
• PROSIJURAL

  →uri ng teksto tungkol sa serye ng mga gawain upang

  matamo ang inaasahang hangganan o resulta.
• 2 PARAAN NG PAGHAHAMBING AT KONTRAST

  1. HALINHINAN (ALTERNATING) na pagtalakay sa

  katangian.

  2. ISAHAN (BLOCK) – magkasunod na pagtataya sa

  katangian ng dalawang paksang pinaghahambing

  at kinokontrast
• PAKSANG PANGUNGUSAP

  →sentro o pangunahing tema o pokus sa pagpapalawak

  ng ideya
• DAMDAMIN NG TEKSTO

  → tumutukoy sa kung ano ang nagging saloobin ng

  mambabasa sa binasang teksto.
• TONO NG TEKSTO

  →tumutukoy sa saloobin ng awtor sa paksang kanyang

  tinatalakay.
• PANANAW NG TEKSTO

  → Tumutukoy sa punto de vistang ginamit ng awtor sa

  teksto.