viêm thận cấp_mạn

• định nghĩa tổn thương thận cấp:

  • giảm nhanh độ lọc cầu thận -> chỉ biết là suy thận
  • diễn tiến qua nhiều gđ khác nhau về thời gian -> cấp hay mạn
  • ứ đọng sp chuyển hoá
  • kèm hoặc không kèm giảm thể tích nước tiểu (1 trong các chức năng của thận bị suy)
• khái niệm:

  • vô niệu: ko tạo nước tiểu
  • bí tiểu: bế tắc đng tiểu dưới
  • suy thận cấp: vài ngày-giờ, hồi phục
  • suy thận tiến triển nhanh: vài ngày tới vài tuần
  • suy thận mạn: nhiều tháng-năm, không hồi phục
  • suy thận cấp trên nền suy thận mạn
  • tổn thương thận cấp: chức năng
  • hoại tử ống thận cấp: danh từ bệnh học của aki tại thận
• thể tích nước tiểu trong AKI:

  • không tiểu niệu >400ml/ngày
  • thiểu niệu <400ml/ngày (dưới 0,5mL/kg/h)
  • vô niệu <100ml/ngày
  • vô niệu hoàn toàn: <50ml/ngày
• creatinin không nhạy trong phát hiện sớm AKi -> cần lặp lại

  thay đổi Vnt không đặc hiệu, nhất là AKI do thuốc: giảm GFR liền, creatinin giảm từ từ

  
• ví dụ AKI

  
• đặc điểm AKI:

  • nước đã phát triển: ở BV cao, tại thận thg gặp nhất
  • nam nữ 1/1, người lớn tuổi
  • nước đang phát triển: trong cộng đồng, 70% AKI trước thận
  • trẻ em 1.8/1
  • người già 5/1, 46%,40t
• phân biệt AKI - CKD

  
• tổn thương thận cấp trước thận:

  • suy chức năng, cấu trúc bth
  • giảm tưới máu đến thận
  • hồi phục nhanh nếu chỉnh kịp thời
  • thiếu máu kéo dài -> tổn thương thực thể, hoại tử
• nguyên nhân TTTC trc thận:

  • giảm thể tích lòng mạch: mất nước nhận biết được: nôn ói, tiêu chảy; không nhận biết được: bỏng, viêm tuỵ, tắc ruột
  • giảm cung lượng tim: suy tim
  • rối loạn cơ chế tự điều hoà: UCMC, NASAIDS
  • co mạch thận: nhiễm trùng huyết, tăng calci máu
• AKI lâm sàng:

  • đánh giá bệnh sử: tìm ra yếu tố gây giảm tưới máu thận, tìm dấu mất nước
  • chỉ sinh thiết khi có dấu hiệu tổn thương & nguyên nhân điều trị được, rối loạn huyết động không cần
• người dễ bị giảm tưới máu thận:

  • hẹp động mạch thận
  • tổn thương tiểu động mạch (HA, ĐTĐ)
  • các thuốc ảnh hưởng cơ chế điều hoà
  • người lớn tuổi

  dễ bị AKI trước thận:

  • rối loạn cảm giác khát
  • giới hạn vận động do xương khớp
  • chế độ ăn tiết chế muối
• cận lâm sàng AKI trước thận:

  • tỉ trọng nước tiểu: tăng
  • áp lực thẩm thấu niệu: >500 mosm
  • UNa: <200 mEq/L
  • FENa <1%
  • tỉ lệ BUN/Cre >20
• AKI trc thận có FENa >1%

  • có sử dụng lợi tiểu
  • có truyền dich
  • người lớn tuổi
  • bệnh thận mạn
  • bệnh thận mất muối

  
• nguyên nhân TTTC sau thận

  • sỏi gây bí tắc đường tiểu
  • tiểu trên: niệu quản
  • tiểu dứoi: bàng quang
• chẩn đoán TTTC sau thận:

  • vô niệu hoàn toàn, đa niệu đột ngột (tiểu trên)
  • bí tiểu (tiểu dứi)
  • thận ứ nước, dãn niệu quản

  điều trị: giải quyết bế tắc: đặt thông tiểu -> giải quyết nguyên nhân
• TTTC tại thận:

  • tắc động tĩnh mạch thận
  • bệnh cầu thận
  • bệnh ống thận mô kẽ
  • hoại tử ống thận cấp: thoát dịch, phù nề, tắc nghẽn, rối loạn huyết động học, viêm tại thận, co mạch
• đặc điểm gđ duy trì tại thận:

  • thiểu niệu kéo dài 1-2 tuần, hiếm khi quá 4 tuần, Ure huyết cao, ít vô niệu hoàn toàn
  • biến chứng: dư nước, nhiễm trùng, tim mạch, phổi, TK, tiêu hoá

  
• giai đoạn hồi phục tại thận:

  cầu thận hồi phục nhanh hơn ống thận

  lâm sàng: đa niệu >2,5L/ngày

  -> giảm thể tích máu lưu thông => AKI trở lại, tăng Na máu, hạ K máu nhưng hầu hết sẽ hồi phục chức năng thận
• TTTC do thuốc:

  • Aminoglycoside là nguyên nhân hàng đầu, còn lại là do dùng KS, thuốc cản quang
• bệnh thận mạn:

  • bất thường về cấu trúc/ chức năng xảy ra trong ít nhất 3 tháng (ở 2 thời điểm khác nhau)
  • tổn thương thận, giảm độ lọc cầu thận <60ml/ph/1,73m2 da
• tiêu chuẩn chẩn đoán thận mạn:

  1 trong 2 tiêu chuẩn kéo dài trên 3 tháng:

  • dấu chứng tổn thương thận >1: albumin niệu >30mg; bất thường cặn lắng nước tiểu; rối loạn điện giải, bất thường cấu trúc, ghép thận
  • giảm ĐLCT
• biểu hiện lâm sàng ST mạn:

  • hội chứng ure huyết cao: tích tụ ure
  • hội chứng tăng azote máu: tăng nồng độ sp nitrogen
• chiến lược: chẩn đoán sớm: tầm soát trên BN có nguy cơ cao: ĐTĐ, tăng HA, tiền căn gđ bệnh thận -> tích cực điều trị -> ngăn chặn -> chuẩn bị -> bảo vệ tính mạng
• những xét nghiệm cần làm ST mạn:

  • creatinine HT
  • tìm albumin niệu
  • cặn lắng nước tiểu
  • siêu âm khảo sát thận và hệ niệu