5.5

• Tkanka mięśniowa

  charakteryzuje się:

  • pobudliwością - zdolność reagowania na bodźce dopływające ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego organizmu,
  • kurczliwością -
  • zdolność do wykonywania skurczów, w wyniku czego dochodzi do zmiany długości lub napięcia komórek mięśniowych,
  • pozwala na wykonywanie ruchu i utrzymywanie postawy ciała,
  • znaczenie termoregulacyjne - pracy mięśni zawsze towarzyszy wytwarzanie ciepła.
• Miocyt

  komórka mięśniowa

  zawiera podstawowe organella komórki zwierzęcej i elementy cytoszkieletu zbudowanego z aktyny (miofilamenty cienkie) i miozyny (niofilamenty grube)
• Miofybryle

  pęczki utworzone z miofilamentów
• Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa

  duża liczba jąder zlokalizowanych na obrzeżach komórek,

  długie komórki cylindryczne,

  filamenty cienkie i grube ułożone na przemian = poprzecznie prążkowane,

  skurcze: silne, szybkie, zależne od woli

  umożliwiają ruch całego ciała lub jego części,

  utrzymuje postawę ciała
• Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca

  jedno lub dwa jądra w komórce centralnie zlokalizowane,

  komórki cylindryczne o widlasto rozgałęzionych końcach = kardiomiocyty lub włókna mięśniowe,

  obecne wstawki - miejsce ich styku

  filamenty cienkie i grubie ułożone na przemian = poprzecznie prążkowane,

  skurcze: słabsze, szybkie, niezależne od woli
• Tkanka mięśniowa gładka

  jedno jądro w komórce centralnie zlokalizowane,

  wrzecionowe komórki,

  filamenty cienkie i grube ułożone nieregularnie = brak prążkowania,

  skurcze: długie, powolne, niezależne od woli,

  występowanie: ściany naczyń krwionośnych, jelita, żołądka, macicy
• Skurcz mięśnia

  dochodzi pod wpływem pobudzenia przesłanego przez neurony,

  mięsień tworzy synapsy z neuronem,

  neuroprzekaźnik wydzielany do szczeliny synaptycznej przez zakończenie aksonu powoduje stan pobudzenia błony komórkowej komórki mięśniowej,

  skutek: przesuwanie się względem siebie miofilamentów aktynowych i miozynowych = skurcz mięśnia
• Tkanka nerwowa - tkanka pobudliwa

  charakteryzuje się pobudliwością,

  odbiór bodźca powoduje stan pobudzenia,

  reakcja na pobudzenie może być zmiana struktury komórki lub rozpoczęcie, nasilenie lub osłabienie wykonywanej czynności,

  zbudowana z

  • neuronu - komórka nerwowa
  • komórek glejowych,

  komórki wywodzą się z ektodermy
• Neurony

  odbierają informacje pochodzące z wnętrza lub z otoczenia,

  przetwarzają je i przesyłają w postaci impulsów,

  koordynują wszystkie funkcje życiowe,

  budowa:

  • dendryty - zwykle liczne, stosunkowo krótkie i rozgałęzione wypustki doprowadzające impuls do ciała komórki
  • akson - pojedyncza, długa i rozgałęziona na końcu wypustka przekazująca impuls z ciała komórki do innego neuronu, komórki mięśniowej lub gruczołu

  między aksonami a innymi komórkami lub gruczołami wytwarzają się synapsy
• Synapsy

  wyspecjalizowane połączenia pozwalające na przekazywanie impulsu nerwowego,

  • chemiczna - impuls nerwowy jest przekazywany za pomocą związku chemicznego - neuroprzekaźnika
  • elektryczna - impuls nerwowy przekazywany jest bezpośrednio z jednej komórki do drugiej przez kanały koneksów/połączenia szczelinowe
• Akson

  aksony osłonięte wyłącznie błoną komórkową = włókna bezmielinowe/bezrdzenne

  aksony otoczone komórkami glejowymi - lemocytami, tworzące osłonkę mielinową = włókna mielinowe/rdzenne
• Osłonka mielinowa

  pełni funkcję ochronną,

  zwiększa prędkość przepływu impulsów nerwowych,

  prędkość rośnie z zwiększaniem się grubości osłonki
• Komórki glejowe

  tworzą osłonkę mielinową,

  dostarczają neuronom substancje odżywcze,

  izolują neurony od innych tkanek i narządów,

  uczestniczą w procesach regeneracji tkani nerwowej,
• Węzeł Ranviera/przewężenie Reviera

  przerwa między segmentami osłonki mielinowej
• Neurony dwubiegunowe

  mają tylko dwie wypustki - jeden akson i jeden dendryt,

  występowanie: siatkówka oka kręgowców
• Funkcjonowanie neuronów

  STAN SPOCZYNKU:

  • jony ujemne>jony dodatnie we wnętrzu komórki,
  • jony dodatnie>jony ujemne w płynie pozakomórkowym

  ODBIÓR BODŹCA:

  • masowy przepływ jonów dodatnich z płynu do komórki,
  • chwilowa zmiana proporcji ładunków między środowiskami

  STAN POBUDZENIA:

  • przemieszczenie zmiany ładunków wzdłuż neuronu,
  • poprzednie odcinki neuronu przechodzą w stan spoczynku,
• Synapsy chemiczne

  Przesyłanie pobudzenia w synapsie:

  • przepływ impulsu nerwowego do zakończenia aksonu,
  • wydzielenie neuroprzekaźnika do szczeliny synaptycznej,
  • dyfuzja neuroprzekaźnika do szczeliny synaptycznej,
  • połączenie neuroprzekaźnika z receptorami w błonie postsynaptycznej,
  • otwarcie kanałów jonowych wywołujące impuls
• Łuk odruchowy

  droga, którą przebywa impuls nerwowy z receptora do efektora,

  
  

  Receptor -> neuron czuciowy -> neuron pośredniczący -> mózgowie -> neuron pośredni -> neuron ruchowy -> efektor
• Podział receptorów ze względu na miejsce pochodzenia bodźca

  • eksteroreceptory - bodźce z środowiska (fotoreceptory w oku)
  • interreceptory - bodźce z wnętrza (baroreceptory - zmiana ciśnienia krwi)
• Mechanoreceptory

  bodźce mechaniczne - ucisk, dotyk

  powłoki ciała, narządy słuchu i równowagi, naczynia krwionośne

  baroreceptory - reagują na zmianę ciśnienia krwi
• Chemo receptory

  bodźce chemiczne - smakowe, węchowe,

  powłoki ciała, narządy jamy ustnej i węchu, ściany naczyń krwionośnych

  osmoreceptory - reakcja na zmianę ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych
• Termoreceptory

  zmiana temperatury,

  powłoki ciała, narządy wew
• Fotoreceptory

  bodźce świetlne - zmiana barwy i natężenia światła,

  narządy wzroku
• Elektroreceptory

  zmiana natężenia i kierunku pola elektrycznego,

  powłoki ciała