5.3

• Tkanki pierwotne/listki zarodkowe

  formują się podczas wczesnych etapów rozwoju zarodkowego,

  w późniejszych etapach powstają tkanki ostateczne - nabłonkowa, łączna, mięśniowa i nerwowa.
• Rodzaj tkanki - pochodzenie tkanki

  Nabłonkowa - ektoderma, mezoderma, endoderma,

  Łączna - mezoderma,

  Nerwowa - ektoderma,

  Mięśniowa - mezoderma
• Tkanka nabłonkowa - charakterystyka

  tkanka najbardziej pierwotna,

  komórki słabo wyspecjalizowane,

  komórki zachowują zdolność do podziałów,

  tkanka ma duże zdolności regeneracyjne,

  komórki ściśle do siebie przylegają, ułożone są w jednej lub kilku warstwach na błonie podstawnej
• Nabłonek jednowarstwowy płaski

  zbudowany z silnie spłaszczonych komórek o centralnie położonych jądrach komórkowych,

  funkcja: bariera fizyczna, jednocześnie umożliwiająca transport różnych substancji między dwoma oddzielanymi środowiskami,

  występowanie:

  • tam gdzie warstwa oddzielającą powinna być jak najcieńsza, aby nie utrudniać transportu
  • powierzchnia skrzeli,
  • buduje ściany pęcherzyków płucnych,
  • wyścieła naczynia krwionośne

  
• Nabłonek jednowarstwowy sześcienny

  zbudowany z komórek o kształcie sześcianu, jądra centralnie położone, liczne mitochondria, aparaty Golgiego, silnie rozbudowana siateczka śródplazmatyczna

  funkcja: wchłania i wydziela różne substancje

  występowanie:

  • części wydzielnicze wielu gruczołów,
  • ściany kanalików nerkowych (komórki zaopatrzone w mikrokosmki)

  
• Nabłonek jednowarstwowy walcowaty

  zbudowany z wysokich komórek o kształcie walca, jądra zlokalizowane blisko błony podstawnej, liczne aparaty Golgiego, silnie rozbudowana siateczka śródplazmatyczna,

  funkcje: wchłania i wydziela różne substancje,

  występowanie:

  • większa część układu pokarmowego (jelito cienkie - zaopatrzone w mikrokosmki)
  • pokrycie ciała niektórych bezkręgowców - pierścienic i mięczaków

  
• Nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy

  zbudowany z jednej warstwy komórek o różnej wysokości, jądra komórkowe tworzą kilka rzędów,

  funkcje: zatrzymuje i usuwa zanieczyszczenia powietrza

  występowanie:

  • drogi oddechowe (komórki pokryte rzęskami)

  
• Nabłonek wielowarstwowy płaski

  zbudowany z wielu warstw komórek, spłaszczają się w miarę wzrostu odległości od błony podstawnej,

  funkcja: tworzy warstwę ochronną,

  występuje w postaciach:

  • nabłonka rogowaciejącego - pokrywa ciało większości kręgowców, powierzchniowe warstwy zawierają białko ochronne - keratynę, ulegają złuszczaniu,
  • nabłonka nierogowaciejącego - występuje w przełyku, odbycie, pochwie