5.4

• Rodzaje tkanki łącznej

  Tkanka łączna właściwa

  • zarodkowa,
  • siateczkowa,
  • włóknista luźna, zbita,
  • tłuszczowa żółta, brunatna,

  Tkanka łączna podporowa

  • chrzęstna,
  • kostna,

  Tkanka łączna płynna

  • krew,
  • limfa,
  • hemolimfa.
• Tkanka łączna właściwa

  zbudowana z komórek (fibroblastów) i substancji międzykomórkowej,

  stanowi rusztowanie narządów, na którym opierają się inne tkanki,

  funkcja transportująca:

  • pośredniczy w wymianie substancji między krwią a innymi tkankami,
  • bierze udział w reakcjach odpornościowych organizmu i regeneracji narządów
• Tkanka łączna podporowa/szkieletowa

  zbudowana z komórek i substancji międzykomórkowej,

  funkcja mechaniczna:

  • stanowi przyczep mięśni odpowiadających za ruch i utrzymywanie postawy ciała,

  funkcja ochronna - chroni narządy wewnętrzne
• Substancja międzykomórkowa

  tkanka ł. właściwa: złożona z związków organicznych

  tkanka ł. podporowa: złożona z nierozpuszczalnych soli mineralnych
• Fibroblasty

  komórki wrzecionowate wytwarzające liczne wypustki, tworzą tkankę ł. właściwą
• Tkanka łączna właściwa

  Tkanka siateczkowata

  zbudowana głównie z fibroblastów i substancji podstawowej, w której skład wchodzą m.in. włókna kolagenowe,

  występowanie:

  • element szpiku kostnego,
  • element węzłów limfatycznych,
  • element śledziony,

  
• Tkanka łączna właściwa

  Tkanka włóknista luźna

  zbudowana z różnych rodzajów komórek, m.in. z fibroblastów i substancji podstawowej, w skład której wchodzą włókna kolagenowe i włókna sprężyste

  tworzy rusztowanie narządów, na którym opierają się inne tkanki budujące narządy,

  wypełnia wolne przestrzenie między narządami

  
• Tkanka łączna właściwa

  Tkanka włóknista zbita

  zbudowana z niewielkiej liczby komórek, małej ilości substancji podstawowej i licznych włókien białkowych (głównie kolagenowych zgrupowanych w pęczki

  tkanka zbita z równoległymi włóknami - ścięgna, więzadła

  tkanka zbita z nieregularnie ułożonymi włóknami - skóra właściwa kręgowców

  
• Tkanka łączna właściwa

  Tkanka tłuszczowa żółta

  komórki zawierają jedną dużą kroplę tłuszczu,

  występowanie: pod skórą zwierząt, wokół narządów wewnętrznych zwierząt,

  funkcja: termoizolacyjna, amortyzująca, zapasowa

  
• Adipocyty

  komórki wypełnione tłuszczem budujące tkankę tłuszczową żółtą
• Tkanka łączna właściwa

  Tkanka tłuszczowa brunatna

  komórki zawierają wiele drobnych kropli tłuszczu i liczne mitochondria,

  występowanie:

  • u zwierząt zapadających w sen zimowy,
  • u niewielkich ssaków, szybko trącących ciepło,
  • u niemowląt i osób szczupłych

  funkcja: termoregulacyjna
• Tkanka łączna podporowa

  Tkanka chrzęstna

  zbudowana z owalnych komórek chrzęstnych - chondrocytów, i substancji międzykomórkowej wytwarzanej przez niedojrzałą postać komórek - komórki chrząstkotwórcze (chondroblasty),

  
  

  substancja międzykomórkowa zawiera liczne włókna kolagenowe,

  
  

  komórki chrzęstne występują pojedynczo lub po kilka w jamkach chrzęstnych znajdujących się w substancji międzykomórkowej,

  
  

  brak naczyń krwionośnych i nerwów,

  
  

  transport substancji między chrząstkami a innymi tkankami zachodzi na drodze dyfuzji przez substancję międzykomórkową
• Komórki chrząstkogubne / chondroklasty


  uczestniczą w rozkładzie komórek tkanki chrzęstnej,
• Tkanka kostna

  zbudowana z trzech rodzajów komórek i substancji międzykomórkowej,

  • komórki kościotwórcze - osteoblasty - odpowiadają za wzrost kości i regeneracje po złamaniach,
  • komórki kostne - osteocyty - powstałe z osteoblastów
  • komórki kościogubne - osteoklasty - niszczenie martwej lub zbędnej tkanki kostnej

  substancja komórkowa zawiera sole mineralne (fosforan wapnia) i włókna kolagenowe

  tkanka jest twarda i elastyczna, zawiera naczynia krwionośne i nerwy
• Tkanka chrzęstna sprężysta

  zbudowana z komórek chrzęstnych i licznych włókien sprężystych,

  elastyczna, podatna na zginanie - liczne i nieregularnie ułożone włókna sprężyste

  buduje m.in. część chrzęstna nosa, małżowiny usznej i elementy krtani

  
• Tkanka chrzęstna szklista

  zbudowana z komórek chrzęstnych i włókien kolagenowych,

  wytrzymała na ścieranie - gęsto i równomiernie ułożone włókna kolagenowe

  wstępowanie: powierzchnie stawowe kości, połączenia żeber i mostka

  
• Tkanka chrzęstna włóknista

  zbudowana z komórek chrzęstnych i licznych pęczków włókien kolagenowych,

  wytrzymała na rozerwania - grube i równolegle ułożeń pęczki włókien kolagenowych

  występowanie: krążki międzykręgowe, spojenie łonowe

  
• Tkanka kostna zbita


  blaszki kostne tworzą osteony,

  między osteonami występują dodatkowe blaszki kostne,

  funkcje: podporowa i magazyn soli mineralnych

  występowanie: trony kości długich, zewnętrzne warstwy kości płaskich

  
• Tkanka kostna gąbczasta

  blaszki kostne tworzą beleczki kostne,

  w wolnych przestrzeniach znajduje się szpik kostny,

  funkcje: podporowa, magazyn soli mineralnych

  występowanie: nasady kości długich, wnętrze kości płaskich

  
• Tkanka płynna - Krew

  transportuje substancje odżywcze, produkty przemiany materii, tlen i odprowadza dwutlenek węgla,

  Osocze - surowica, fibrynogen,

  Elementy morfotyczne:

  • erytrocyty (krwinki czerwone),
  • płytki krwi,
  • leukocyty (krwinki białe)
  • granulocyty - obojętnochłonne, zasadochłonne, kwasochłonne,
  • agranulocyty - monocyty, limfocyty

  
  

  wspomaga reakcje odpornościowe,

  bierze udział w termoregulacji
• Osocze

  zajmuje 55% objętości krwi

  skład:

  • woda
  • związki organiczne - immunoglobuliny, fibrynogen, substancje odżywcze, zbędne produkty przemiany materii (mocznik, kwas moczowy), hormony.
  • związki mineralne - jony sodu Na+, chloru Cl-, wodorowęglanowe HCO3-

  osocze bez fibrynogenu - surowica,
• Elementy morfotyczne - erytrocyty

  • najliczniejsze,
  • transport tlenu i dwutlenku węgla
  • w skład wchodzi hemoglobina
  • u kręgowców - owalne komórki z jądrem komórkowym
  • u ssaków - dwuwklęsłe krążki bez organelli,
  • powstają w szpiku kostnym,
  • rozkładane są w śledzionie i wątrobie
• Elementy morfotyczne - Leukocyty

  • najbardziej różnorodne pod względem budowy,
  • mają jądro komórkowe,
  • bezbarwne,
  • powstają w szpiku kostnym i węzłach chłonnych,
  • reakcje obronne organizmu,
  • granulocyty - zawierają ziarnistości w cytoplazmie
  • agranulocyty - nie zawierają ziarnistości w cytplazmie
• Trombocyty - płytki krwi

  • wrzecionowate komórki o dużym owalnym jądrze,
  • u ssaków - fragmenty cytoplazmy o różnych kształtach nie zawierające jądra komórkowego,
  • proces krzepnięcia krwi
• Limfa/chłonka

  skład podobny do osocza - woda, związki nieorganiczne i organiczne, dużo limfocytów,

  bierze udział w reakcjach odpornościowych,

  funkcja transportowa
• Hemolimfa

  występuje u niektórych zwierząt bezkręgowych o otwartym układzie krwionośnym,

  komórki pełzakowate i barwniki przenoszące tlen i dwutlenek węgla,

  funkcje analogiczne do krwi i limfy