Decretos de nova planta

• Dende o inicio do seu reinado Felipe V (1700-1746), introduciu numerosas reformas políticas e administrativas inspiradas no modelo político francés co obxectivo de establecer maior grao de centralización do poder político e a unificación lexislativa e institucional dos diferentes reinos peninsulares. O poder real era máis forte na Coroa de Castela que na de Aragón. Esta realidade condiciona o apoio a Carlos de Habsburgo na Guerra de Sucesión.
• Felipe V, mediante os chamados Decretos de Nova Planta (Valencia 1707, Aragón 1707-1711, Mallorca 1715 e Cataluña 1716), impúxolles a organización políticoadministrativa de Castela aos territorios da Coroa de Aragón acabando cos seus antigos foros. Estas medidas estiveron motivados polo apoio da Coroa de Aragón a Carlos de Austria durante a Guerra de Sucesión Española.
• Deste xeito, coa excepción de Navarra e o País Vasco-quen apoiou a Felipe de Borbón e conseguirán manter os seus foros-, os territorios de Castela e Aragón constituíron unha única estrutura de carácter uniforme. Estas medidas foron aplicadas paralelos á conquista sendo Cataluña o último territorio rebelde en caer.
• Cos Decretos de Nova Planta abolíronse as Cortes de Aragón, Valencia e Cataluña, integrándoas nas de Castela, que de feito se convertiron nas Cortes de España. Consideradas incompatibles coas autoridade do monarca, únicamente se reunían por petición do rei e para xurar ao herdeiro. Tamén se suprumiu o Consello de Aragón, e o de Castela asuimiu as súas funcións.
• O Consello de Castela e mais o resto de consellos da época dos Austria pasaron a ser simples órganos consultivos e perderon peso no goberno. Por enriba de calquera institución situábase o poder do monarca, auxiliado polas Secretarías, semellantes os actuais ministerios, ao fronte das que se encontraban os secretarios de despacho, nomeados e destituídos polo rei, e únicamente rendían contas perante él.
• Tamén se reorganizou o territorio: elimináronse os antigos vicerreinados e creáronse demarcacións provinciais, gobernadas por capitáns xenerais, con atribucións militares, administrativas e xudiciais, xa que presidían as Reais Audiencias, que se implantaron en todos os territorios. Nas principais cidades, para o seu goberno xeneralizouse a institución dos corrixidores casteláns.
• A contribución máis importante foi a introdución do cargo dos intendentes, de inspiración francesa. Estes funcionarios dependían directamente do rei, gozaban de amplos poderes e tiñan como misión a recadación de impostos e a dinamización económica do país.
• A reordenación estendeuse á facenda, aínda que non supuxo a introdución dos tributos casteláns, senón a implantación dun sistema tributario novo. O modelo estaba baseado nun único imposto de cotas fixas, repartido en función da riqueza dos veciños, que inspiraría o proxecto da Única Contribución (1750) que despois intentou implantar en Castela o marqués da Ensenada.
• Así, implantáronse o equivalente e a talla en Valencia, a única contribución en Aragón e o catastro en Cataluña. Era un sistema máis áxil e menos gravoso para o conxunto da poboación que tivo moito éxito, sobre todo entre os comerciantes quen xa non tiñan que pagar nas aduanas interiores que dividían as coroas. Isto explica o despegue económicos dos comerciantes cataláns por toda a península
• Por último, sinalar que o castelán se impuxo como lingua obrigatoria na Administración. Todas estas medidas contribuiron ao centralismo e á uniformización pero subsistiron numerosos particularismos e privilexios, Navarra e o País Vasco mantiveron os seus privilexios forais e os seus réximes especiais (foran fieis a Felipe V na Guerra de Sucesión).
• Así mesmo, moitas terras e homes quedaron baixo a autoridade e a xurisdición particular dos señores e a complexidade e irracionalidade administrativa seguiu sendo moi forte. Este proxecto de aplicar a uniformización política dos diferentes reinos ten o seu antecedente no proxecto do Conde Duque de Olivares e a súa Unión de Armas (1625).