Nacionalismo español

• Son múltiples as definicións que existen sobre o que é unha nación: comunidade política, pobo, asociación de individuos con lazos comúns…, e sobre os factores que a conforman: territorio, historia, lingua, cultura, economía, dereito, mentalidade, etc. Non obstante, todos coinciden en identificala coa patria ou terra de nacemento e en considerar que para que exista debe cumprirse un requisito mínimo: que os seus membros teñan sentimento de pertencer a ela (sentimento nacional).
• Os defensores da súa existencia como comunidade diferenciada das demais (nacionalistas) consideran que toda nación ten dereito a decidir libre e colectivamente o seu destino político (dereito de autodeterminación), o que conleva a posibilidade de dotarse dun autogoberno e formar unha nación soberana.
• A idea moderna de nación naceu en España vinculada ás Cortes de Cádiz e á defensa da soberanía nacional. A división do liberalismo en dúas correntes, doutrinaria e democrática, deu lugar á aparición de distintas interpretacións sobre a identificación, valores e formación da nación española:
• • Nacionalismo español conservador: defendido por liberais moderados e conservadores, así como por tradicionalistas. Defendían que a nación española era froito do papel de Castela na Reconquista e exaltaban o papel dos Reis Católicos. En consonancia, como elementos da identidade nacional defendían a Coroa (manifestación da unidade da patria), o catolicismo (relixión dominante ao longo da historia, defendida contra os invasores e difundida polo mundo) e o centralismo político (identificación dos valores españois cos casteláns, marxinando calquera particularismo local).
• • Nacionalismo liberal-democrático: defendido por demócratas e republicanos. Para eles, a nación española xurdía da libre asociación dos individuos, que por vontade propia se unían baixo as mesmas leis. De acordo con isto, como elementos da identidade nacional defendían a democracia, o laicismo e a descentralización política, polo que o nacionalismo español era compatible cos particularismos locais.