Bienio Negro (nov. 1933- feb. 1936)

• As eleccións de novembro de 1933 foron gañadas polas dereitas. O partido máis votado foi a CEDA, seguido do Partido Republicano Radical de Lerroux. O presidente Alcalá Zamora nomeou como xefe do Goberno a Lerroux (PRR), ante a negativa da CEDA de xurar lealdade á República.
• Os gobernos deste período desenvolveron unha política contrarreformista. A reforma agraria foi desmantelada (decretouse a liberdade total de contratación, polo que baixaron os salarios) e as condicións de vida dos xornaleiros empeoraron, agudizándose as tensións. O sistema de autonomías tamén foi paralizado e os créditos para a construción de escolas diminuíron. Tamén foi aprobada a Lei de Amnistía, que permitiu a saída do cárcere dos implicados na Sanjurjada.
• Como consecuencia, as folgas e os conflitos aumentan considerablemente neste período. Os anarquistas protagonizan insurreccións e folgas, moitas con carácter violento, e PSOE e UXT radicalizan as súas posicións. A situación foi tensa especialmente no campo catalán e andaluz, onde as folgas xerais foron duramente reprimidas.
• En outubro de 1934, a CEDA entrou no goberno co PRR. En resposta, as forzas de esquerda protagonizaron diversos actos de protesta:
• • Folga xeral: convocada pola UXT para o día 5 de outubro. Apoio de anarquistas e comunistas, e gran seguimento popular en cidades de Andalucía, Levante, País Vasco, Barcelona e Madrid. O Goberno declarou o estado de guerra e neutralizou a folga.
• • Cataluña: nun contexto de folga xeral protagonizada polos obreiros, a Generalitat, dominada por ERC e liderada por Lluís Companys, sublevouse e proclamou a formación do Estado catalán dentro da República Federal Española. A falta de coordinación entre o movemento obreiro e a Generalitat e a escasa participación da CNT favoreceron o control da situación polo exército. En resposta, o estatuto foi suspendido e os membros da Generalitat detidos e condenados.
• Revolución de Asturias: nesta rexión, a convocatoria de folga xeral deu lugar a unha intensa insurrección obreira que pretendía facerse co poder político e controlar os medios de produción. A alianza das forzas obreiras (anarquistas, socialistas, comunistas) baixo o nome de UHP (Unión de Hermanos Proletarios), permitiu que os mineiros ocuparan cuarteis da Garda Civil e dominaran parte da rexión, incluído Oviedo. Na zona ocupada, os concellos foron substituídos por comités revolucionarios e decretouse a socialización dos medios de produción.
• Os sucesos de Asturias tiveron unha fonda repercusión no Goberno. A CEDA aumentou a súa presencia e as políticas aplicadas fixéronse máis conservadoras. Destaca o anteproxecto dunha nova constitución que negaba o divorcio, a autonomía e a posibilidade de expropiación. Gil Robles foi nomeado Ministro de Guerra e, en agradecemento por controlar a rebelión asturiana, Franco foi ascendido a xefe do Exército Regular.
• A finais de 1935, saltou o escándalo do estraperlo4 e Lerroux dimite. Alcalá Zamora non confiaba nun goberno encabezado por Gil Robles, polo que nomea a republicanos de centro para presidir o goberno. As crecentes dificultades obrigan a convocar eleccións para febreiro de 1936.
• Xa no 1934 os partidos republicanos de esquerda forman Esquerda Republicana, presidida por Azaña. Co obxectivo de loitar contra as dereitas e o fascismo, os republicanos de esquerdas e os partidos obreiros crearon en xaneiro de 1936 unha coalición electoral, a Fronte Popular. O seu programa político era continuísta co Bienio Reformista.
• A esquerda presentouse unida ás eleccións, pero as dereitas non presentaron un programa único (CEDA, FE,…).