Ito ay ang wikang natutuhan at ginagamit ng isang tao simula ng pagkapanganak hanggang kasalukuyan.
UNANG WIKA
Ito rin ay nagagamit at nauunawaan nang mabisa.
UNANG WIKA
Natututunan ito noong bata pa siya.
UNANG WIKA
May kakayahan itong makabuo ng mataas na diskurso.
UNANG WIKA
May puntong dayalektal sa unang wika.
Ito ay wikang natutunan ng isang tao labas pa sa una niyang wika.
IKALAWANG WIKA
Ang acquiring ay isang natural na proseso habang ang learning ay kinakasangkutan ng malay o sadyang desisyon na pag aralan ang wika.
Ito ay tumutukoy sa grupo ng mga taong gumagamit sa iisang uri o homogenous na barayti ng mga salita at nagkakaunawaan sila sa paggamit nito.
LINGGWISTIKONG KOMUNIDAD
Ang mga salitang gamit Ng LINGGWISTIKONG KOMUNIDAD ay napagkasunduan at nauunawaan ng mga kabilang sa grupo.
Halimbawa ng LINGGWISTIKONG KOMUNIDAD o HOMOGENOUS WIKA
1 Sektor
2 Grupong Pormal
3 Grupong Impormal
Ito ay pagkakaiba-iba ng kultura ng mga tao na nasa isang komunidad.
MULTIKULTURAL NA KOMUNIDAD
Nagiging iba-iba o marami ang mga wika dahil sa multi kultural na komunidad na pinagmulan o HETEROGENOUS.
Halimbawa ng Homogeneous Linggwistikong Komunidad
Sektor
Grupong Pormal
Grupong Impormal
Ang mga salitang ginagamit ng Multikultural na Komunidad ay LINGUA FRANCA
Halimbawa ng Heterogeneous Multikultural na Komunidad
Internasyonal
Rehiyunal
Pambansa
Organisasyonal
Halimbawa ng Sosyolek
Gay Lingo
Conyospeak/Conyo
Jejemon
Pagkaiba-iba ng mga salita depende sa paggamit nito at nahahati ito sa walong kategorya.
BARAYTI NG WIKA
Walong Kategorya ng Barayti ng Wika
Dayalek
Sosyolek
Idyolek
Etnolek
Ekolek
Register
Pidgin
Creole
Depende sa dimensyong heyograpikal
Dayalek
Wikang ginagamit ng DAYALEK ay nasa isang particular na lugar.
Nakadepende ang SOSYOLEK sa grupong kinabibilangan sa isang komunidad.
Napapansin sa IDYOLEK ang kwaliti ng boses ng nagsasalita.
Dahil sa pagkakaroon ng maraming pangkat etniko sumibol ang ibat ibang uri ng Etnolek.
Taglay ng Etnolek ang mga wikang naging bahagi nang pagkakakilanlan ng bawat pangkat etniko
Ito ang mga salitang madalas na namumutawi sa bibig ng mga bata at mga nakatatanda.
EKOLEK
malimit ang Ekolek na ginagamit sa pang araw-araw na pakikipagtalastasan.
Ito ay mas madalas nakikita o nagagamit sa isang partikular na disiplina.
REGISTER
Uri ng Register
Field o larangan
Mode o Modo
Tenor
Ang layunin at paksa nito ay naayon sa field o larangan ng mga taong gumagamit nito.
Paraan kung paano isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
Mode o Modo
Ito ay naayon sa relasyon ng mga nag-uusap.
Tenor
Ang Pidgin ay binansagang “nobody’s native language” ng mga dayuhan at madalas na tinatawag ding make shift language.
Ang Pidgin ay walang pormal na estruktura.
Ito ay isa sa mga wikang sinasalita sa Pilipinas, lalo na ang mga taga-Zamboanga at ilang bahagi ng Cavite, Davao, Maynila, at Basilan.
CHAVACANO
Ito ay halong Kastila at wikang Bisaya.
CHAVACANO
Ang salitang Chavacano ay nangangahulugan mismo ng “mababang panlasa” o “bulgar” sa wikang Spanish.
Halimbawa ng Idyolek
G. Mike Enriquez
G. Noli De Castro
Sila ang nagbibigay ng pangunahing serbisyo sa pangangalaga ng kalusugan, nutrisyon, edukasyon, kalinisan at sa kaunlaran sa kababaihan sa mga umuunlad na bansa.
UNICEF
Nonprofit na organisasyon para paunlarin ang kooperasyon sa politika at ekonomiya ng mga kasaping bansa rito.