Historia literatury niemiec

• Co wspólnego mają "Heidenröslein" i "Wilkommen und Abschied"?

  • liryka miłosna
  • Goethe zawsze był zakochany w kobiecie po kobiecie
  • dla Frederike Brion
• "Heidenröslein" - Goethe

  • historia odrzucenia
  • kobieta jako dziko rosnący kwiat róży
  • chłopiec, który zerwał kwiat i zapłacił krwią
• "Willkommen und Abschied" - Goethe

  • gatunek: serenada, Tagelied
  • długie przygotowania do spotkania (Willkommen)
  • żegnają się po spotkaniu (Abschied)
  • w ramach podziękowania za spędzoną wspólnie noc
  • wizerunek natury: przerażający; silny wiatr
• czym różniły się dwa wydania "Cierpień młodego Wertera"?

  • pierwsze wydał w młodości (kiedy?), miał 25 lat
  • drugie wyszło po 13/14 latach
  • w drugim wydaniu Albert jest sympatyczniejszy
  • w drugim wydaniu jest historia młodego rolnika (Bauernbursche)
• tytuł "Cierpień młodego Wertera"

  • bluźnierczy
  • jak męki pańskie
• gatunek "Cierpień młodego Wertera"

  • Briefroman (po niemiecku)
  • listy wysłane, ale żadnych otrzymanych (nietypowe)
  • tylko jedna perspektywa
  • dzięki temu koncentrujemy się tylko na głównym bohaterze
  • dzięki temu: uczucia nie fakty
  • nie jest to pierwsza powieść w listach
• kontekst biograficzny "Cierpień młodego Wertera"

  • samobójstwo Jerusalema — znajomego Goethego, który nie odnosił sukcesów; nieszczęśliwie się zakochał; leżała przy nim "Emilia Galotti" Lessinga
  • Charlotte Buff - zaręczona dziewczyna, w której zakochał się Goethe, był znajomym jej narzeczonego
  • Maximiliane de La Roche (die Tochter von Sophie de La Roche - autorka) - też miała narzeczonego; dzięki niej Lotte ma ciemne oczy
  • Charlotte Buff + Maximiliane de La Roche => Lotte
• częstość litów Wertera

  • w ciągu prawie 2 lat pisze
  • w ciągu 4 pierwszych miesięcy pisze prawie połowę wszystkich
  • najdłuższy list to ten, w którym pierwszy raz spotyka Lotte
• wstęp do "Cierpień młodego Wertera"

  • sztuczny wydawca zaświadcza o prawdziwości listów
  • mówi, że po prostu je znalazł
• pierwsze słowa Wertera

  • "Wie froh ich bin, dass ich weg bin"
  • Leonore (imię?) była zakochana w Werterze
  • historia Wertera nie jest jedyną historią miłosną
• czego dowiadujemy się w pierwszym liście?

  • Werter ucieka od Leonore w nim zakochanej
  • jest bardzo niepraktyczny
  • Werter mieszka u cioci
  • matka wysyła mu pieniądze ze spadku po ojcu
  • rodzina jest biedna
  • jest to intensywny, kompaktowy wstęp
• intertekstualność w "Cierpieniach młodego Wertera"

  • historia Melusine (zwiastuje złe zakończenie)
  • "Emilia Galotti" Lessinga (symbol samobójstwa)
  • Homer (głownie w pierwszej części)
  • Ossian (pesymistyczny, głównie w drugiej części)
  • Klopstock (kiedy Lotte staje przy oknie na balu i zaczyna grzmić, to oboje mówią o tym dziele, znak komunii dusz)
• konflikt filistra z twórcą (Kunstler)

  • twórca (wg Wertera - on jest malarzem) powinien nie myśleć praktycznie, kiedy jest zakochany; nie powinien się przejmować codziennością
  • twórca powinien wyrzekać się wszystkiego, żeby stworzyć wielkie dzieło
  • filister kupuje prezenty tylko wtedy, kiedy zostały mu jakieś pieniądze; jest złym poetą i złym kochankiem
  • Albert (umie zarabiać pieniądze) vs Werter (czyta te same książki co ona)
• historia młodego rolnika w "Cierpieniach..."

  • jest zakochany we wdowie
  • brat zakazuje mu się z nią spotykać
  • kobieta ma już innego kandydata
  • rolnik jest zazdrosny
  • zabija konkubenta (jeżeli ja nie mogę jej mieć to nikt nie może)
  • Werter dobrze rozumie chłopca
• historia młodej samobójczyni w "Cierpieniach..."

  • nieszczęśliwie się zakochała
  • popełniła samobójstwo
• historia Heinricha

  • skryba u taty Lotte
  • zakochał się w córce
  • w październiku szuka dla swojej ukochanej kwiatów
  • Werter go zauważa
  • Heinrich był szczęśliwy w tej krótkiej chwili szaleństwa (jakaś postać tak mówi)
• Lotte

  • pojawia się późno (budowanie napięcia)
  • spotyka go przypadkowo
  • jedzie z innymi kobietami na bal
  • Lotte nie miała z kim pojechać, więc ją wziął
  • dowiaduje się od innej, że już jest prawie zaręczona
  • kojarzy się z dziećmi (które są ważne dla Wertera)
• Werter i Lotte

  • „ Um eins bitte ich Sie: keinen Sand mehr auf die Zettelchen, die Sie mir schreiben. Heute führte ich es schnell nach der Lippe, und die Zähne knisterten mir” - całował jej listy (piaskiem się zasypywało żeby szybciej schły)
  • Lotte wiedziała, że Werter jest w niej zakochany
• Albert

  • "ein braver Mensch" - Lotte
  • "Albert ist der beste Mensch unter dem Himmel" - Werter
  • za mało uwagi daje Lotte (wg Wertera)
  • filister
• druga część "Cierpień młodego Wertera"

  • Werter wyjeżdża z Wahlheim (zmyślone miejsce)
  • Werter dostaje pracę (u Grafena von C..)
  • zamiast Homera zaczyna czytać Ossiana (pesymistyczny; to co on czyta jest akurat kogoś innego, ale wtedy tego nie wiedziano)
  • zaczynają się myśli o samobójstwie
• pistolety Alberta

  • pojawiają się wcześnie w powieści
  • myśli że zostanie napadnięty i każe naładować pistolety
  • dziewczyna zostaje postrzelona przez służącego
  • Werter udaje samobójstwo dla zabawy, Albert narzeka na samobójców, mówi że są głupi
• samobójstwo Wertera

  • dobrze przygotowane
  • mówi gdzie ma być pochowany
  • każe jeszcze przez 2 miesiące fundować ludzi, których wspierał
  • ubiór jest dokładnie opisany (niebieski frak, żółta kamizelka, żółte skórzane spodnie do kolan i buty do mankietów, mały, okrągły, szary kapelusz filcowy)
  • pisze wiele listów samobójczych
  • wolna wola genialnych jednostek o uwolnieniu się z więzienia (świat przez który nie są zrozumiani)
• natura w "Cierpieniach młodego Wertera"

  • nauczycielka twórców
  • genialna jednostka powinna czerpać z niej inspirację
  • przeciwstawiona zasadom (jak w oświeceniu)
  • czuł się wolny na wsi, a skrępowany w mieście (więzienie)
  • dzieci są częścią natury, są frywolne, nie znają zasad
• biedni ludzie w "Cierpieniach młodego Wertera"

  • są obserwowani przez Wertera
  • Werter często z nimi rozmawia
  • zastanawia się nad ich smutnym losem, czuje że to nie fair (Werter praktyczny i niepraktyczny)
• dlaczego Lotte wybiera Alberta?

  • umie zarabiać pieniądze
  • jej matka umiera z nadzieją, że wkrótce go poślubi
• śmierć i spadek w "Cierpieniach młodego Wertera"

  • Pani M (znajoma) musi dbać o dom i zbierać pieniądze, bo boi się, że następna żona będzie potrzebowała dużo pomocy
  • Hans (syn córki dyrektora szkoły) umiera, ale Werter uwiecznił go na rysunku
  • matka Lotte umiera z nadzieją, że córka weźmie ślub z Albertem
• odbiór "Cierpień młodego Wertera"

  • tworzono prawie fanfiction
  • zakazana w 3 miejscach (in Sachsen, Dänemark und im Habsburgerreich)
  • krytykowana za samobójstwo
  • Lessing był sceptyczny
  • Napoleon był wielkim fanem
• Hat Werther eine feste Arbeitsstelle?

  beim Grafen von C...
•  Der Bauernbursche ist verliebt in

  eine Witwe
•  Werther wohnt...

  in Wahlheim
•  Der Verlobte von Lotte heißt...

  Albert
•  Werther liest gerne

  Homer und Ossian
• kiedy powstali "Zbójcy"?

  w późnym Sturm und Drang
• motywy biblijne w "Zbójcach"

  • syn marnotrawny
  • Józef "egipski" (najmłodszy i najbardziej kochany syn Jakuba, wrzucają go do studni, sprzedają do egiptu, przepowiada straty) - Amalia odczytuje tę historię w dramacie
  • Kain i Abel (synowie Adama i Ewy, Kain zabija Abla)
  • Jakub i Ezaw (bliźniacy; Ezaw sprzedaje pierworództwo za miskę soczewicy, chciał zabić brata w zemście)
• niektóre pozabiblijne inspiracje w "Zbójcach"

  • "Przyczynek do historii serca ludzkiego" Schubart ()
  • dramaty Szekspira (podobne postacie i motywy, namiętne dialogi)
  • historia Brutusa (zdrada)
  • Robin Hood (Spiegelberg - zły zbójca, Karl - dobry)
  • "Ilada" Homera - idealność i bezinteresowność Hektora
• kompozycja "Zbójców"

  • brak zasady 3 jedności (akcja w Pałacu, lasach i gdzieś jeszcze trwała około 2 lata)
  • pisana prozą
  • język wyszukany, ale pełny obrzydlistwa (kontrowersyjne) - stulecie oklapłych kastratów; padlina
  • „Teutschland” po wojnie 7 letniej
• najważniejsze postacie w "Zbójcach" Schillera

  • Karl Moor - pierworodny, dobrze ubrany, ukochany syn; Augapfel
  • Franz Moor - młodszy brat, figura tragiczna, ojciec go nie kocha, jest potworem - próbuje zabić ojca przez terror psychiczny (prekursorskie, autor to lekarz); jak w Jakubie i Ezawie
  • ojciec - już bardzo stary i schorowany, dlatego każe pisać listy innym, co umożliwia intrygę