Podziały komórkowe

• Cykl komórkowy

  Jest to ciąg procesów zachodzący w komórce od jej powstania aż do apoptozy. Obejmuje on fazy:

  Faza M dzieląca się na:

  • mitozę - podział jądra komórkowego na dwa jądra potomne
  • cytokinezę - podział cytoplazmy

  Interfaza dzieląca się na:

  • fazę G0 - dotyczy ona komórek które więcej się nie dzielą i jest to faza spoczynku
  • faza G1 - etap wzrostu komórki po podziale, trwa aż komórka osiągnie odpowiedni rozmiar
  • faza S - replikacja DNA i synteza białek histonowych
  • faza G2 - synteza białek uczestniczących w podziale komórki i podział mitochondriów i plastydów
• Regulacja cyklu komórkowego

  W momencie gdy cykl komórkowy ulegnie zaburzeniu to układ kontroli w postaci białek regulatorowych zatrzymuje cykl w pewnych punktach chroniąc komórkę przed powstawaniem np. komórek nowotworowych.
• Mitoza

  Podział jądra na dwa jądra potomne. Jej funkcje to:

  • wzrost
  • regeneracja
  • rozmnażanie bezpłciowe

  Mitoza dzieli się na 4 fazy:

  • profazę
  • metafazę
  • anafazę
  • telofazę
• Metafaza

  Najpierw chromosomy ustawiają się pojedyńczo równolegle do siebie tworząc tzw. płytkę metafazową, włókna wrzeciona podziałowego wydłużają się i przyłączają do centromerów każdego chromosomu. Po tym jest anafaza, 2n 4c

  
• Profaza

  Prolog do mitozy, chromosomy zbudowane z dwóch chromatyd łączących się w centromerze się kondensują, zanika otoczka jądrowa i jąderko, centriole też się podwajają aby z obu stron komórki stworzyć wrzeciono podziałowe, i po tym następuje metafaza, 2n 4c

  
• Anafaza

  Pojedyńcze chromatydy siostrzane są odciągane od siebie przez włókna wrzeciona podziałowego do przeciwnych biegunów komórki, po tym następuje telofaza, 2n 4c ( można już powiedzieć że po oderwaniu 2c )

  
• Telofaza

  Odwrotność profazy, odtwarza się jąderko i otoczka jądrowa, chromosomy się dekondensują, jest to ostatnia część mitozy i komórka wraca do stanu przed podziałem, 2n 2c

  
• Cytokineza

  Jest to podział cytozolu i organelli. U zwierząt rozpoczyna się w anafazie a u roślin w telofazie

  Rośliny:

  • rozpoczyna się przez utworzenie wrzeciona cytokinetycznego. W płaszczyźnie układają się pęcherzyki aparatu golgiego zawierające materiały do budowy ścian komórkowych komórek potomnych

  Zwierzęta:

  • mikrofilamenty tworzą w płaszczyźnie pierścień kurczliwy, który kurcząc się tworzy przewężenie zwane bruzdą podziałową, co prowadzi do rozdzielenia komórek potomnych
• Mejoza

  Dotyczy ona tylko komórek diploidalnych, w jej wyniku powstają 4 komórki potomne z czego każda z nich jest inna co różni ją od mitozy. Z mejozy powstają gamety a u roślin zarodniki. Tak samo jak w cyklu mitotycznym mamy fazę G1, potem S i potem G2 lecz później się to zmienia. Mejoza dzieli się na 8 faz:

  • profaza I
  • metafaza I
  • anafaza I
  • telofaza I
  • profaza II
  • metafaza II
  • anafaza II
  • telofaza II
• Profaza I

  Chromosomy kondensują się a następnie zachodzi proces koniugacji czyli proces w którym chromosomy łączą się w pary tzw. biwalenty. W momencie w którym złączą się już w pary, zachodzi między nimi crossing -over czyli wymiana części materiału genetycznego między chromosomami nawzajem. Nowe fragmenty nazywamy chiazmami. Na końcu zaczyna się tworzyć wrzeciono podziałowe, zanika jąderko i otoczka jądrowa i zachodzi metafaza I
• Metafaza I

  Tutaj wrzeciono podziałowe wydłuża się i przyłącza co centromerów biwalentów ułożonych równolegle od siebie. Zachodzi anafaza I
• Anafaza I

  Następuje rozdzielenie się chromosomów z biwalentów na przeciwne bieguny komórki za pomocą wrzeciona podziałowego i w tym momencie do komórek potomnych idzie losowa ilość chromosomów np. 5 od matki i 18 od ojca. Jest to jeden z dwóch sposobów na niepowtarzalność materiału genetycznego, drugim jest crossing-over. Ilość n i c z 2n i 4c redukuje się do n i 2c. Następnie zachodzi telofaza I
• Telofaza I

  Przerwa między jednym a drugim podziałem, odtwarza się otoczka jądrowa, chromosomy trochę się dekondensują, rozpoczyna się cytokineza
• Drugi podział mejotyczny

  Drugi podział mejotyczny jest bardzo zbliżony do mitozy, jednak ilość chromosomów jest mniejsza dwukrotnie