Dr.P

• Прв кој претпоставил дека постои некоја најмала честичка од која се изградени супстанците бил Леукил
• Демокрит (Demokrit, 470 – 380 пр.н.е.) прв го вовел поимот атом
• Демокрит сметал дека светот е составен од празнина и материја која го исполнува, а материјата е составена од честички – атоми кои не можат да се делат
• Првата експериментално базирана теорија за атомската структура била предложена од Џон Далтон (John Dalton) на почетокот на XIX век
• Експериментите на Вилијам Крукс (Vilijam Kruks) и Еуген Голдштајн (Eugen Goldstein) покажале дека атомот е составен од наелектризирани честички: протони и електрони, а дека третата фундаментална атомска честичка е неутронот, ненаелектризирана честичка
• Атомот е составен од три основни честички: електрон, протон и неутрон
• Јадро


  Мал, густ, позитивно наелектризиран регион во центарот на атомот, составен од позитивно наелектризирани протони и ненаелектризирани неутрони
• Електронска обвивка


  Дифузен регион на негативен полнеж во кој се наоѓаат електроните

  
• Атомот е електронеутрална честичка, па поради тоа лесно може да се заклучи дека бројот на протони и електрони во еден атом е ист

  
• Различните атоми имаат различен број протони и електрони
• Атомите кои имаат еднаков број протони и електрони имаат исти карактеристики, така што за нив велиме дека се атоми од ист вид ,или еднородни атоми
• Бројот на протоните, во јадрото не се менува
• Множеството атоми со ист број протони се означува како хемиски елемент
• Иако се многу мали, атомот и честичките од кои тој е изграден имаат маса
• Масата на протонот е приближно еднаква со масата на неутронот, а електронот има околу 1840 пати помала маса од нив
• Целата маса на атомот потекнува од протоните и неутроните и се наоѓа во атомското јадро
• Еден атом има пречник од околу 10–10m (= 0,1 nm = 100 pm)
• Атомското јадро има пречник од 10–15m (или 1 fm, фемтометар)
• Атомски број (Z)


  Број на протони во јадрото = број на електрони
• Масен број (А)


  Сума на протоните и неутроните
• Има атоми чиј реден број е ист, всушност тоа се атоми на еден ист елемент кои имаат различна маса, односно различен масен број и бидејќи имаат различен број неутрони, наречени се изотопи
• Изотопите на еден елемент можат да бидат стабилни и нестабилни (радиоактивни)
• Атом


  Карактеризиран преку составните елементарни делови кога ќе се додаде покрај редниот број и масениот број
• Изотопи


  Атоми чиј реден број е ист, но имаат различна маса, односно различен масен број и различен број неутрони
• Изотопи на водород


  • 1

  1H

  • 2

  1 H

  • 3

  1 H

  
• Првите два изотопа на водород се стабилни, додека тритиумот е радиоактивен
• Изотопи на јаглерод


  • 11

  6 C

  • 12

  6 C

  • 13

  6 C

  • 14

  6 C
• Само 11

  6 C и 14

  6 C се радиоактивни
• Составот на изотопите во природата практично е константен
• Изотопски состав на некои елементи


  • Водород: 99,99% 1

  1H и 0,01% 2

  1H

  • Јаглерод: 98,9% 12

  6 C и 1,1% 13

  6 C

  • Хлор: 75% 35

  17 Cl и 25% 35

  17 Cl

  • Калај: 10 изотопи
  • Фосфор: 15P е чист елемент

  
• Поради староста на Земјата, присутноста на изотопите е мала и ако не се обновува, уште повеќе ќе се намалува
• Јони


  Наелектризирани честички создадени кога електроните ќе го напуштат атомот или ќе се присоединат кон него
• Анјони


  Негативни јони создадени кога атом прима еден или повеќе електрони
• Катјони


  Позитивни јони создадени кога атом губи еден или повеќе електрони
• Јоните со повеќе позитивен полнеж се помали од соодветниот монопозитивен јон, а јоните со повеќе негативен полнеж се поголеми од соодветниот мононегативен јон
• Јонизациска енергија


  Енергија потребна да се отстрани еден електрон од атомот
• Електронски афинитет


  Енергија која се ослободува при додавање на еден електрон во неутралниот атом во гасна состојба
• Хемиски елемент


  Материја која се состои од ист вид атоми со ист реден број
• Постоечките елементи (досега 109) имаат и кратенка (симбол)
• Кај елементите со мали редни броеви бројот на протоните и неутроните се совпаѓа, за разлика од елементите со повисоки редни броеви кои имаат прекумерно многу неутрони