geschiedenis

• Twee systemen


  De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie waren heel verschillend op politiek gebied en op economisch gebied. Beide landen vonden hun manier van besturen en leven het beste.
• Democratie


  In de Verenigde Staten (VS) waren burgers in 1945 in staat om bij verkiezingen hun bestuurders te kiezen uit verschillende partijen. Burgers hadden ook grondrechten, zoals het recht op vrijheid van meningsuiting, vastgelegd in de grondwet.
• Kapitalisme


  In de Verenigde Staten was sprake van een economisch systeem waarbij ondernemers winst wilden maken, zonder last te hebben van wetten en regels. Er waren weinig regels over prijzen, arbeidsomstandigheden of lonen.
• Het kapitalisme had invloed op het denken van mensen in de VS. Rijk worden was voor veel Amerikanen een doel en zij kochten graag de nieuwste luxeproducten. Maar lang niet iedereen werd rijk, een kleine groep ondernemers profiteerde het meest.
• Kapitalisme


  Een economisch systeem waarbij ondernemers winst willen maken, zonder last te hebben van wetten en regels.
• Communisme


  De leiders van de Sovjet-Unie (SU) volgden het communisme, een stroming die streeft naar een samenleving waarin geen ongelijkheid in macht en rijkdom is.
• In de praktijk kwam er in de Sovjet-Unie weinig terecht van de communistische idealen. De Sovjet-Unie was geen democratie, burgers konden maar op één partij stemmen en de leiders van de Communistische Partij beslisten wat er in het hele land gebeurde. Burgers hadden weinig rechten, zoals geen vrijheid van meningsuiting.
• Communistische economie


  De Communistische Partij bepaalde alles in de economie van de Sovjet-Unie. Grond, grondstoffen en fabrieken waren eigendom van de staat en de partij besliste wat en hoeveel er geproduceerd werd. Veel voorzieningen waren gratis, maar de economie groeide niet zo hard en luxeproducten waren schaars.
• Tweede Wereldoorlog


  1. Duitsland valt Sovjet-Unie binnen in 1941

  2. Duitse legers veroveren veel grondgebied tot Stalingrad

  3. Duitsers verliezen op andere plekken aan Russisch front

  4. Sovjet-Unie herovert steeds meer gebied vanaf 1943

  5. VS wilden eerst niet meedoen, maar sloten zich aan na aanval op Pearl Harbor

  6. VS en andere landen beginnen grote aanval in Frankrijk in 1944
• Begin 1945 was duidelijk dat de geallieerden de oorlog gingen winnen
• Afspraken op Jalta


  1. Democratische verkiezingen in bevrijde Europese landen

  2. Duitsland en Berlijn worden opgedeeld in vier zones

  3. Oprichting Verenigde Naties
• De Tweede Wereldoorlog was voorbij
• Oostblok


  De Sovjet-Unie en de Oost-Europese landen onder Russische invloed
• Ontstaan Oostblok


  1. Sovjet-Unie bracht overal in Oost-Europa communistische regeringen aan de macht

  2. Russen wilden een buffer van bevriende landen rond de Sovjet-Unie vormen, om zich te beschermen tegen nieuwe aanvallen vanuit het westen
• Ontstaan Westblok


  1. Verenigde Staten besloten landen economisch en militair te steunen om te voorkomen dat meer landen communistisch werden

  2. Verenigde Staten hielden een deel van hun leger in West-Europa

  3. Verenigde Staten gaven economische steun aan landen in Europa via het Marshallplan
• Containmentpolitiek


  De Amerikaanse politiek die moest voorkomen dat het communisme zich verder verspreidde
• Marshallplan


  De economische steun van de Verenigde Staten aan landen in Europa, na de Tweede Wereldoorlog
• Verdeling Duitsland


  1. Duitsland en Berlijn werden verdeeld in vier bezettingszones

  2. Sovjet-Unie werd het niet eens met de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk over wat voor bestuur en wat voor economie Duitsland moest krijgen

  3. Russen haalden veel machines en goederen uit hun deel van Duitsland

  4. Westerse zones van Duitsland kregen Marshallhulp, waardoor de economie er snel herstelde
• IJzeren Gordijn


  De zwaarbewaakte grens tussen het Oostblok en het Westblok
• Twee Duitslanden


  De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten dachten verschillend over het herstel van de Duitse economie. Het bleek onmogelijk om daarover samen een besluit te nemen.
• Geblokkeerd


  1. In 1948 namen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk een maatregel die belangrijk was voor het herstel van de economie in hun zones: ze voerden een nieuwe munt in

  2. Als reactie op deze maatregel sloot Stalin alle toegangswegen naar West-Berlijn af

  3. Niemand kon de stad meer in of uit

  4. Ook de aanvoer van voedsel naar West-Berlijn stopte

  5. Met deze Blokkade van Berlijn wilde Stalin de drie landen dwingen om hun besluit terug te draaien

  6. Maar de VS stuurden vliegtuigen met voorraden naar West-Berlijn zodat de bevolking niet uithongerde

  7. Uiteindelijk hief Stalin de blokkade in 1949 op
• Blokkade van Berlijn


  Het afsluiten van alle toegangswegen tot West-Berlijn door Stalin in 1948-1949
• BRD en DDR


  1. De Blokkade van Berlijn had duidelijk gemaakt dat het onmogelijk was om samen besluiten te nemen over Duitsland

  2. Daarom besloten de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk om hun zones samen te voegen tot één land

  3. Zo ontstond in 1949 de Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

  4. Ook de Sovjetzone werd in 1949 een apart land met een eigen naam: de Duitse Democratische Republiek (DDR)
• Verschillen tussen BRD en DDR

  • De DDR was communistisch. Burgers hadden er weinig vrijheid. Een geheime dienst (de Stasi) hield iedereen goed in de gaten. Kritiek geven op de partij, haar leiders of het communisme was verboden. Toen inwoners van de DDR in opstand kwamen tegen de veranderingen, stuurde de Sovjet-Unie soldaten en tanks om het protest neer te slaan. De economie in Oost-Duitsland herstelde zich langzaam. In Berlijn gingen Oost-Duitsers naar de westerse zone om luxeproducten als panty's en bananen te kopen.
  • De BRD was een democratie en kapitalistisch. Dankzij de Amerikaanse steun herstelde de economie snel en groeide de welvaart in West-Duitsland.
• Twee bondgenootschappen


  1. Een ander belangrijk gevolg van de Blokkade van Berlijn was de oprichting van de NAVO in 1949 door westerse landen

  2. De NAVO is een militair bondgenootschap van de Verenigde Staten, Canada en West-Europese landen en was gericht tegen het communisme

  3. De aangesloten landen beloofden dat zij elkaar zouden steunen bij een aanval op één van hen

  4. De Sovjet-Unie en de communistische landen in Oost-Europa richtten een eigen militair bondgenootschap op: het Warschaupact
• NAVO


  Een militair bondgenootschap van de Verenigde Staten, Canada en West-Europese landen tegen het communisme
• Geblokkeerd


  1. In 1948 namen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk een maatregel die belangrijk was voor het herstel van de economie in hun zones: ze voerden een nieuwe munt in

  2. Als reactie op deze maatregel sloot Stalin alle toegangswegen naar West-Berlijn af

  3. Niemand kon de stad meer in of uit

  4. Ook de aanvoer van voedsel naar West-Berlijn stopte

  5. Met deze Blokkade van Berlijn wilde Stalin de drie landen dwingen om hun besluit terug te draaien

  6. Maar de VS stuurden vliegtuigen met voorraden naar West-Berlijn zodat de bevolking niet uithongerde

  7. Uiteindelijk hief Stalin de blokkade in 1949 op
• Blokkade van Berlijn


  Het afsluiten van alle toegangswegen tot West-Berlijn door Stalin in 1948-1949
• BRD en DDR


  1. De Blokkade van Berlijn had duidelijk gemaakt dat het onmogelijk was om samen besluiten te nemen over Duitsland

  2. Daarom besloten de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk om hun zones samen te voegen tot één land

  3. Zo ontstond in 1949 de Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

  4. Ook de Sovjetzone werd in 1949 een apart land met een eigen naam: de Duitse Democratische Republiek (DDR)
• Verschillen tussen BRD en DDR

  • De DDR was communistisch, burgers hadden er weinig vrijheid, een geheime dienst (de Stasi) hield iedereen goed in de gaten, kritiek geven op de partij, haar leiders of het communisme was verboden, toen inwoners van de DDR in opstand kwamen tegen de veranderingen, stuurde de Sovjet-Unie soldaten en tanks om het protest neer te slaan, de economie in Oost-Duitsland herstelde zich langzaam, Oost-Duitsers gingen naar de westerse zone om luxeproducten als panty's en bananen te kopen
  • De BRD was een democratie en kapitalistisch, dankzij de Amerikaanse steun herstelde de economie snel en groeide de welvaart in West-Duitsland
• Twee bondgenootschappen


  1. De Blokkade van Berlijn leidde tot de oprichting van de NAVO in 1949 door westerse landen, de NAVO is een militair bondgenootschap van de Verenigde Staten, Canada en West-Europese landen en was gericht tegen het communisme, de aangesloten landen beloofden elkaar te steunen bij een aanval op één van hen

  2. De Sovjet-Unie en de communistische landen in Oost-Europa richtten een eigen militair bondgenootschap op: het Warschaupact
• NAVO


  Een militair bondgenootschap van de Verenigde Staten, Canada en West-Europese landen tegen het communisme
• Warschaupact


  Een militair verbond tussen de Sovjet-Unie en de communistische landen in Oost-Europa
• Wapenwedloop


  Een soort wedstrijd waarbij landen proberen steeds meer en betere wapens te bezitten
• Beide landen hadden een groot leger en de Amerikanen hadden al in 1945 een machtig nieuw wapen: de atoombom
• Door de wapenwedloop was er een constante dreiging van oorlog, maar het bleef bij dreigen vanwege de atoomwapens
• Als de Verenigde Staten een atoomraket zouden afvuren, zou de Sovjet-Unie hetzelfde doen, wat in beide landen tot enorme vernietiging zou leiden
• De Berlijnse Muur werd gebouwd omdat Berlijn voor de regering van de DDR een probleem was, omdat jaarlijks duizenden Oost-Duitsers via West-Berlijn naar West-Duitsland vluchtten
• De Berlijnse Muur maakte een einde aan het grote aantal Oost-Duitse vluchtelingen
• Na 1949 was het in Europa duidelijk welk gebied van de Sovjet-Unie was en welk gebied bij de Verenigde Staten hoorde. Maar buiten Europa werd de Koude Oorlog juist feller.