Maethiad

• Mathau o faeth:

  Awtotroffig - yn gwneud moleciwlau organig cymhleth o foleciwlau anorganig syml.

  
  

  Heterotroffig - yn bwyta moleciwlau bwyd organig cymhleth.
• Ffotoawtotroffig:

  - Defnyddio golau fel ffynhonnell egni ar gyfer synthesis bwyd.
• Cemoawtotroffig:


  Ocsideiddio moleciwlau anorganig i ddarparu egni ar gyfer synthesis bwyd.
• Saproffytig:

  Treulio bwyd yn allanol drwy secretiad ensymau ac yna amsugno cynhyrchion y treuliad i'r organeb, e.e. fungi.
• Holosöig:

  Treulio bwyd yn fewnol, gan cynnwys amlyncu, amsugno, cymathu a charthu.
• Maeth organebau ungellog:


  1. Amoeba pseudopodia - amgylchynu'r ysglyfaeth, hamgáu mewn gwagolyn bwyd.

  2. Caiff ensymau eu rhyddhau o lysosomau sy'n asio â'r gwagolyn bwyd a chaiff yr ysglyfaeth ei threulio.

  3. Caiff cynhyrchion y broses dreulio eu hamsugno i'r cytoplasm, gwastraff na chafodd ei hydoddi ei garthu trwy ecsocytosis.
• Organeb hydra - un ffynhonnell o fwyd:

  Coludd diwahaniaethol, tebyg i sach ag un agoriad.
• Organeb pryf genwair - amrywiaeth o fwydydd.

  Coludd tiwb gyda agoriadau gwahanol ar gyfer amlynciad a charthiad a rhanbarthau arbenigol ar gyfer treulio sylweddau bwyd gwahanol.
• Organeb bod dynol - deiet hollysol.

  Rhanbarthau arbenigol o'r coludd. Mae mur y coludd yn cynnwys yr haenau canlynol: serosa, cyhyryn, isfwcosa, mwcosa, epitheliwm.
• Serosa: (mur y coludd)

  Gorchudd allanol wydn y meinwe cyswllt
• Cyhyryn: (mur y coludd)

  Cyhyrau hydredol - cyfangu i fyrhau'r coludd

  Cyhyrau cylchol - cyfangu i leihau'r diamedr.

  Y tonnau cyfangu hyn a elwir yn peristalsis, yn gwthio bwyd ar hyd y coludd.
• Isfwcosa: (mur y coludd)

  Pibellau gwaed a lymff am gwaredu cynhyrchion bwyd wedi'i dreulio.
• Mwcosa: (mur y coludd)

  Haen fewnol, secretu mwcws ar gyfer iro (lubricate). Mewn rhai rhannau o'r coludd, mae'n secretu suddion treulio ac mewn rhannau eraill, mae'n amsugno cynhyrchion.
• Epitheliwm: (mur y coludd)


  Haen o gelloedd sydd mewn cysylltiad â bwyd.
• Dannedd llygad (cigysydd):

  Hir a miniog i dyllu cnawd a gafael mewn ysglyfaeth a'i lladd.
• Blaenddannedd: (cigysydd)

  Ar y safn uchaf ac isaf yn gafael mewn cnawd ac yn ei rwygo.
• Cigysddaint: (cigysydd)

  Llithro heibio'i gilydd i rwygo cyhyrau oddi ar esgyrn.
• Gogilddannedd a childdannedd: (cigysydd)

  Gysbau miniog - torri ac malu.

  Safn - gyhyrau cryf ac mae'n symud yn fertigol, agor yn llydan, gwasgu i lawr yn gadarn i dal ysglyfaeth.
• Coludd cigysydd:


  Coludd cymharol fyr.

  Stumog fawr - treulio deiet o protein yn bennaf.

  Caecwm bach.
• Parasitiaid:


  Byw ar neu mewn organeb lletyol, cael eu maeth gan y lletywr, niweidio'r lletywr.
• Ectoparasit:

  Byw ar arwyneb organeb arall.
• Endoparasit:


  Byw y tu mewn i organeb arall.
• Gogilddannedd a childdannedd: (llysysydd)


  Dannedd boch (cheek).

  Ffitio mewn siâp WM.

  Safn - symud yn llorweddol, dannedd cydgloëdig - malu bwyd.

  Gwreiddiau'r dannedd yn agored a heb eu cyfyngu, felly tyfu drwy gydol eu hoes.
• Diastema: (llysysydd)


  Gofod lle gall y tafod wthio bwyd i'r ddannedd foch sy'n malu.
• Blaenddannedd: (llysysydd)


  Ar safn isaf, torri llystyfiant yn erbyn pad cornaidd ar y safn uchaf. Ni cheir dannedd llygad neu nid ydynt yn amlwg.
• Coludd anifail nad ydynt yn cnoi cil: (ruminate)

  Coludd hir iawn ar gyfer dreulio cellwlos.

  Caecwm mawr yn cynnwys bacteria, cynhyrchu cellwlas ar gyfer treulio cellwlos.
• Maeth anifail cnoi cil: (rhan 1,2)

  1. Gwair yn gymysgu â phoer, a'i gnoi i ffurfio cil cyn cael ei lyncu.

  2. Cil mynd mewn i siambr gyntaf y stumog, sef y rwmen. Bacteria sy'n treulio cellwlos yn cynhyrchu cellwlas, sy'n torri'r cellwlos yn y gwair i lawr i ffurfio glwcos.

  Hyn yn eplesu i ffurfio asidau organig sy'n cael eu hamsugno i lif y gwaed. Broses yn cynhyrchu llawer o garbon deuocsid a methan, a gânt eu hallyrru.
• Maeth anifail cnoi cil: (rhan 3,4)


  3. Cil wedi'i eplesu o'r rwmen - mynd mewn i ail siambr y stumog, sef y reticwlwm. Yr anifail yn codi'r cil yn ôl i'r geg o'r fan hon a'r rwmen i'w gnoi eto.

  4. Caiff cil wedi'i gnoi eto ei lyncu ac aiff i mewn i drydedd siambr y stumog, sef yr Omaswm. Caiff dŵr ei amsugno yma.
• Maeth anifail cnoi cil: (rhan 5,6)

  5. O'r omaswm, bwyd yn mynd mewn i bedwaredd siambr - siambr olaf y stumog, sef yr abomaswm. Caiff protein ei dreulio yma.

  6. Cynhyrchion treuliad (digestion) eu hamsugno i'r gwaed yn y coluddyn bach.