FIL 1

• Gat. Jose Rizal: '"Inilantad ko lang po ang tunay na kalagayan ng bayan..."'
• Bumalik sa Pilipinas si Gat. Jose Rizal


  Hunyo 26,1892
• Batid ni Gat. Jose Rizal na kamatayan ang naghihintay sa kaniya
• Gat. Jose Rizal: '"Lahat ng punong panlalawigan at mga arsobispo ay naparoonan sa Gobernador-Heneral araw-araw upang ako'y isumbong. Ang buong ahente ng Dominico ay sumulat ng sumbong sa mga alkalde na nakita nila akong lihim na nakikipagpulong sa mga babae at lalaki sa itaas ng bundok. Totoong naglalakad sa bundok kung bukangliwayway... upang damhin ang kalamigan ng umaga ngunit laging may kasamang tenyente ng guardia civil na marunong managalog..."'
• Makahawig ang El Filibusterismo ni Rizal at Les Miserables ni Victor Hugo
• Inihambing naman ito ng mga dalubhasa sa A Tale of Two Cities ni Charles Dickens
• Pinakamatunog ang pagkukumpara sa nobelang ito ni Rizal sa The Count of Monte Cristo ni Alexander Dumas
• Madalas ay hango sa sariling karanasan ng isang manunulat ang paksa o ang ilan sa mga bahagi ng kanyang mga akda
• Sa Les Miserables at Count of Monte Cristo

  Masasalamin pareho ang kanilang tema ng paghihiganti at pagkakaroon ng pangalawang pagkakataon
• Ang mga pangunahing tauhan na sina Simoun sa El Filibusterismo, Jean Valjean sa Les Miserables at Edmund Dantes sa Count of Monte Cristo


  Ay gumamit ng rebolusyonaryong paksa na maihahambing sa A Tale of Two Cities
• Kabilang na ang paggamit ng limpak-limpak na kayamanang itinapon o itinago sa kailaliman ng dagat at nahanap ng pangunahing tauhang tulad ni Simoun sa El Fili at ni Edmund Dantes sa Count of Monte Cristo na ginamit sa paghihiganti
• Kasama na ang Makamisa na hindi niya na natapos isulat dahil namatay na siya
• Sa alaala ng mga paring sina Don Mariano Gomez (84 taon), Don Jose Burgos (35 taon) at Don Jacinto Zamora (37 taon) na binitay sa Bagumbayan noong ika-17 ng Pebrero 1872.
• Nariyan ang mga suliranin sa lupa ng mga magsasaka sa Calamba. Inilapit nila ito kay Rizal na humingi ng tulong sa naging kaibigan na Gobernador Heneral Emilio Terrero.
• Nabinbin ang kaso dahil sa tinaguriang "makamandag" na babasahing Noli Me Tangere.
• Nakaranas ng panggigipit ang pamilya ni Rizal. Nakatanggap din siya ng ilang pagbabanta at pagtuligsa.
• Sinimulang isulat ni Rizal ang El Filibusterismo sa Calamba


  1887
• Limang taong pagitan pagkasulat ng Noli Me Tangere.
• Dahil sa patuloy na pagbabanta sa kaniyang buhay, sinunod ni Rizal ang payo ng gobernador na bumalik sa ibang bansa. Nilisan niya ang Pilipinas noong Pebrero 3, 1888.
• Inusig ang kaniyang pamilya kaugnay ng usapin sa lupa na umabot hanggang sa Kataas-taasang Hukuman ng Espanya
• Pinatay na mga kamag-anak na hindi nakakuha ng hustisya
• Tinanggihang ilibing sa libingan ng mga katoliko ang kanyang mga kakilala
• Ipinakasal sa iba ang kaniyang kasintahan (Leonor Rivera)
• Halos igupo ang kalooban ng bayani dahil sa matinding suliranin sa pananalapi
• Ipinagpatuloy ang pagsulat nito sa Lourdes, Inglatera


  1890
• Isinulat ang malaking bahagdan ng El Filibusterismo hanggang sa matapos noong Marso 29, 1891


  1891
• May ilang talang nagsasabi na may bahagi rin ang El Filibusterismo ang isinulat sa Ghent, Belgium lalong-lalo na ang huling bahagi at pagrerebisa ng manuskripto
• Ang manuskripto ng El Filibusterismo ay ibinigay sa palimbagan ng Ghent, Belgium bago matapos ang Mayo, 1891.
• Napatigil ang pagpapalimbag hanggang pahina 112 lamang.
• Inialay niya kay G. Ventura ang orihinal na manuskripto ng El Filibusterismo kalakip ng isang inilimbag na sipi na may lagda niya.
• Binigyan niya ng sipi ang mga matatalik niyang kaibigan. Nariyan si Dr. Blumentritt, Marcelo H. Del Pilar, Graciano Lopez Jaena at Juan Luna.
• Ipinadala ang mga siping nasa kahon sa Hongkong at Pilipinas. Ipinasira ng Pamahalaang Espanyol ang halos lahat ng siping nasamsam.
• May ilang siping nakarating sa kinauukulan at sa mga kilusang nauukol sa paghihimagsik na nagbigay-sigla sa kanilang makabayang adhikain.
• Labing-isang taon pa lamang ang ating bayani nang maganap ang walang katarungang pagpatay sa tatlong paring martir.