ekonomiks..

• GDP - Gross Domestic Product


  Tumutukoy sa market value na tapos na at ang mga produkto at serbisyo na ginawa sa hangganan ng isang bansa sa tiyak na panahon
• Market Value


  Aktuwal na halaga ng transaksiyon na tinatanggap ng mamimili sa merkado
• Hindi Kasama sa GDP

  • Intermediate goods
  • Second-hand goods
  • Underground economy
• Intermediate goods


  Mga produkto na kailangan pa iprocess para maging Finished Product/Yaring Produkto
• Expenditure Approach


  Sumusukat sa GDP ayon sa halaga ng paggastos sa tapos na mga produkto at serbisyo

  GDP = C + I + G + (X - M)

  C - Household final consumption expenditure

  I - Investments

  G - Government final consumption expenditure

  X - Exports

  M - Imports
• Income Approach


  Pagsukat sa GDP mula sa kabuuan at kabayaran sa mga salik ng produksiyon

  GDP = Wages + interest + rent + profits
• Growth Rate


  (GDP sa kasalukuyang/recent taon - GDP sa nakaraang taon) / GDP sa nakaraang taon x 100
• Nominal GDP


  GDP batay sa kasalukuyang presyo sa pamilihan
• Real GDP


  GDP batay sa presy ng isang base year o presyo sa pamilihan noong mga nagdaang taon
• Recession


  Ang kalagayan ng ekonomiya ng bansa kapag ang real GDP ay bumaba nang 6 na magkakasunod na buwan (two quarters)
• National Economic Development Authority (NEDA)

  Opisyal na tagalabas ng tala ng pambansang kita ng bansa
• National Statistical Coordination Board (NSCB)


  Isang sangay ng NEDA kung saan nakaatang ang national income accounts
• Inflow


  Salik ng produksiyon na iniluluwas sa mga dayuhang ekonomiya kung saan kumikita ang pambansang ekonomiya
• Outflow


  Salik ng produksiyon na inaangkat sa mga dayuhang ekonomiya kung saan binabayaran ang pambansang ekonomiya
• Implasyon/Inflation


  Tumutukoy sa patuloy na pagtaas ng pangkalahatang presyo ng mga bilhin sa pamilihan

  Isa siyang economic indicator upang sukatin ang kalagayan ng ekonomiya ng isang bansa
• Levels of Inflation / Antas ng Implasyon

  • Low Inflation
  • Galloping Inflation
  • Hyper Inflation
• Low Inflation


  Mabagal ang pagtaas ng presyo

  Matatag ang presyo
• Galloping Inflation


  Madaling nawawala ang halaga ng salapi/pera

  Mga tao ay hindi nagtatago ng malaking halaga ng salapi/pera

  Bumibili ng alahas ang mga tao

  Ang inflation ay umaabot ng double o triple digits
• Hyper Inflation


  Ginagastos ng mga tao ng madali ang kanilang salapi/pera

  Maaring mawala ang tiwala ng tao sa presyo
• Dahilan ng Implasyon

  • Gastos sa militar
  • Labis na salapi sa sirkulasyon
  • Oil deregulation
  • Utang panlabas
  • Export orientation
  • Import dependant
  • Middlemen
  • Monopolyo at Kartel
  • Gastos pamproduksyon
• Uri ng Implasyon

  • Cost push
  • Demand pull
  • Structural Inflation
• Cost-Push


  Pagtaas ng mga gastusing pamproduksyon ang sanhi ng pagtaas ng presyo ng mga bilhin
• Demand-Pull


  Ito ang bumubuo sa aggregate demand ng ekonomiya

  Nagaganap ito kapag ang pagnanais ng mga sektor na makabili ng produkto at serbisyo ay mas marami kaysa sa kayang isuplay or iproduce ng pamilihan
• Structural Inflation


  Nangyayari dahil sa mga labis na pagsandal ng ekonomiya sa mga dayuhang kapital at pamilihan o exports
• Deplasyon


  Ito ang kabaligtaran ng implasyon
• Boom


  Ito ang pinaka-mataas na punto ng sikliko ng kalakalan (trade cycle)

  Mayroong magandang takbo ng ekonomiya, mababang antas ng kawalang trabaho, at mayroong kasaganaan
• Depression


  Kabaligtaran ng Boom

  Pinakang mababang parteng sikliko ng produksyon kung saan malaki ang antas ng kawalang trabaho
• Slump


  Ito ang kalagayan kung saan may pagbaba ng presyo ng mga bilihin kasabay ng pagbagal ng takbo ng ekonomiya
• Recession


  Ito ang pangkahalatang pagbaba ng ekonomiya sa loob ng mga ilang buwan
• Stagflation


  Tumutukoy sa ekonomiya ng may paghinto kasabay ng implasyon

  Ito ay kadalasang may kaakibat na implasyon, ngunit sa kaso ng stagflation, mayroon implasyon na walang pagtaas ng ekonomiya
• Slumpflation


  Ito ay kaparehas ng stagflation kung saan mayroon mataas na antas ng kawalang trabaho at pagtaas ng mga bilihin
• Reflation


  Ito ay sitwasyon na may bahagyang implasyon
• Disimplasyon


  Tumutukoy sa proseso ng pagpapababa ng presyo ng mga bilihin
• Inflationary gap


  Isang condition kung saan ang pangkalahatang demand ay higit na mas malaki kaysa pangkalahatang suplay
• Philip's Curve


  Ayon kay A.W. Phillips, mayroong trade-off sa pagitan ng kawalang trabaho at implasyon
• Patakarang Piskal


  Tumutukoy sa behavior ng pamahalaan tungkol sa paggastos at pagbubuwis upang magbago ang galaw ng ekonomiya

  Policies at Budgets
• John Maynard Keynes


  Ayon sa kanya ang pamahalaan ay malaking papel na ginagampanan upang mapanatili ang kaayusan ng ekonomiya
• Expansionary Fiscal Policy


  Patakarang Piskal na naglalayong mapataas ang output

  Isinasagawa ng pamahalaan upang mapasigla ang matamlay na ekonomiya sa bansa
• Contractionary Fiscal Policy


  Patakarang Piskal na naglalayong mapababa ang output

  Ipinatutupad ng pamahalaan kung nasa bingit at pas ang pangkalahatang presyo sa ekonomiya
• Pambansang Badyet/Budget


  Kabuuang planong maaring pagkagastusan ng pamahalaan sa loob ng isang taon

  Nagpapakita kung magkano ang inilalaang pondo ng pamahalaan sa bawat sektor ng ekonomiya