GNED 09

• Batas Rizal


  Batas na nag-oobliga sa mga Pilipino na "isama sa kurikulum ng lahat ng paaralan, Kolehiyo at Unibersidad, pribado man o pampubliko, ang kurso tungkol sa buhay, ginawa, at mga sinulat ni Jose Rizal partikular na ang mga nobela nitong Noli Me Tangere at El Filibusterismo"
• Motibo ng Batas Rizal

  Upang malabanan ang colonial mentality at muling buhayin ang diwa ng nasyonalismo sa mga Pilipino sa pamamagitan ng pagpapasok nito sa sistema ng Edukasyon
• Ang Noli-Fili Bill

  1. 03 Abril 1956: Isinumite ni Sen. Claro M. Recto sa Senate Committee on Education ang Senate Bill No. 438

  2. 17 Abril 1956: Isinponsor at inilapag ni Sen. Jose P. Laurel ang Senate Bill No. 438 sa Senado
• Sen. Jose P. Laurel: '"Ang Noli me Tangere at El Filibusterismo ay dapat na basahin ng lahat ng Pilipino. Dapat itong isapuso sapagkat sa mga pahina nito makikita ang ating mga sarili gaya sa isang salamin: ang ating mga kahinaan at kalakasan, ang ating kabutihan at ang ating mga masasamang hilig. At kapag tayo'y may kamalayan na bilang mga Pilipino, saka lamang natin maihahanda ang ating mga sarili para sa mapapait na sakripisyo na magdudulot sa atin ng tiwala at paggalang sa sarii, at paglaon, miski ang ating kalayaan?"'
• Mga Nagsulong ng Batas Rizal

  • Sen. Claro Mayo Recto
  • Sen. Jose Palma Laurel
  • Pang. Ramon Magsaysay
• Mga Tumutol sa Batas Rizal - Senado

  • Sen. Mariano Cuenco
  • Sen. Francisco Rodrigo
  • Sen. Decoroso Rosales
• Kumontra ang Simbahan sa pagpapasa ng Senate Bill 438 dahil sa ilang mga rason
• Ang Pilipinas ay Katolikong bansa, kaya maaari nitong mahati ang mga tao
• Sinasalungat ng "compulsory reading" ang kalayaang panrelihiyon at kalayaan sa pagpapahayag ng mga tao
• Pagtatagpo sa Gitna

  1. Nagsulong si Laurel ng substitute Bill sa naunang Senate Bill (revision by substitution)

  2. Imbes na Noli me Tangere at El Filibusterismo lamang, isasama ang iba pang mga akda ni Rizal

  3. Ang pagbabasa ng dalawang nobela ay 'di na compulsory. Maaari nang magrequest ang mag-aaral na huwag itong basahin kung ito'y taliwas sa kanyang pananampalataya

  4. Ang unexpurgated ('di edited) na bersyon ay para lamang sa mga kolehiyo
• Naaprubahan sa ikalawang pagbasa ang Senate Bill 438 (ang substitute Bill) at sa Kongreso

  12 Mayo 1956
• Pinirmahan ni Ramon Magsaysay ang Batas bilang RA 1945


  12 Hunyo 1956
• Pambansang Bayani


  Isang tao na magiging idolo at huwaran para sa isang pambansang tunguhin ng mga mamamayan
• Mga Pamantayan sa Pagpili ng Pambansang Bayani

  • Mamayang Pilipino
  • May matayog na pagmamahal sa bayan
  • May mahinahong damdamin
  • Yumao na
• Mga Pagpipilian ng Komisyon para sa Pambansang Bayani


  • M.H. del Pilar
  • G.L. Jaena
  • A.N. Luna
  • E. Jacinto
  • J.P. Rizal
• Bakit si Rizal ang naging Pambansang Bayani?
• Mga Dahilan kung Bakit si Rizal ang Piniling Bayani

  • Umakit sa mga tao upang maghimagsik at magkaroon ng diwa ng kalayaan at pagkabansa
  • Huwaran ng kapayapaan; likas na tahimik at 'di mapusok ang mga Pilipino
  • Ang mga Pilipino ay madamdamin o sentimental. Kakampi ng mga Pilipino ang mga naaapi at dehado sa laban
• Sinasabi namang bayaning Amerikano daw si Rizal
• Mga Paraan kung Paano "Ipinilit" ng mga Amerikano ang Pagiging Bayani ni Rizal

  • Act No. 137 - Creating the political-military province of Rizal
  • Act No. 243 - authorized the erection of the Rizal monument at Luneta
  • Act No.346 - instituted Rizal Day as holiday
• Nakita ng mga Amerikano si Rizal bilang bayani na magagamit nila para palawigin pa ang kanilang kaisipang kolonyal: ang pacificsm at assimilationism
• Theodore Friend: '"Aguinaldo was too militant, Bonifacio was too radical, and Mabini was unregenerate Rizal was a pacifist who advocated political evolution rather than revolution."'
• Magkatuwang na pinamahalaan ng Estado at Simbahan ang pamamahala sa Pilipinas sa panahon ng pananakop
• Kalakalang Manila-Acapulco

  Monopolisa ng gobyernong Kastila ang kalakalang pandagat sa Pilipinas at itinatag ang Kalakalang Galyon na umiikot mula Manila, Pilipinas, hanggang Acapulco, Mexico
• Sapagkat ang Mexico noon ay nasa ilalim ng Espanya at pinamamahalaan ang Pilipinas sa pamamagitan ng Mexico
• GALLEON o GALYON


  Ang tawag sa mga barkong ginagamit sa kalakalan sa rutang ito. Kalimitang inaabot ng humigit-kumulang 200 araw para makabalik ang mga galleon
• Mahalaga ang kalakalang galyon sa Pilipinas dahil dito isinasakay ang mga mahahalagang dokumento mula sa Espanya at Mexico, pati na rin ang situado o ang taunang pondong panustos ng gobyerno (subsidiya) na kalimitang nagkakahalaga ng 250 000 Piso
• LAISSES' FAIRE


  Kaisipang hindi dapat makialam ang gobyerno sa kalakalan
• Noong 1870s, nagbukas ang Suez Canal na nagpadali sa daloy ng biyahe at kalakalan. Kasabay nito, dumami rin ang mga migrante na nagpupunta mula sa iba't ibang mga bansa
• Kasabay ng pagdaloy ng tao, dumadaloy rin ang ideya at kaisipan; mga bagong kaisipan patungkol sa gobyerno at lipunan, na sa tingin ng kolonisador ay 'delikado' para sa bansa
• Sa pagpasok ng huling bahagi ng ika-15 dantaon, nagsimulang itayo ang mga pinakaunang pamantasan at kolehiyo, at mga balarila at dictionaryo ng wikang Tagalog
• ado

  Pilipinas sa Ika-19 Dantaon
• Pagbabagong Pang-Ekonomiya

  Ang taunang pondong panustos ng gobyerno (subsidiya) na kalimitang nagkakahalaga ng 250 000 Piso
• Laisses' faire


  Hindi dapat makialam ang gobyerno sa kalakalan, at dahil na rin sa pagbubukas ng mga bansa sa direktang kalakalan imbes na padaanin pa ito sa monopolyo ng mga makapangyarihang bansa
• Pagbubukas ng Suez Canal

  1. Noong 1870s, nagbukas ang Suez Canal na nagpadali sa daloy ng biyahe at kalakalan

  2. Kasabay nito, dumami rin ang mga migrante na nagpupunta mula sa iba't ibang mga bansa

  3. Kasabay ng pagdaloy ng tao, dumadaloy rin ang ideya at kaisipan; mga bagong kaisipan patungkol sa gobyerno at lipunan, na sa tingin ng kolonisador ay 'delikado' para sa bansa
• Edukasyon sa Panahon ng Kastila

  1. Sa pagpasok ng huling bahagi ng ika-15 dantaon, nagsimulang itayo ang mga pinakaunang pamantasan at kolehiyo, at mga bokasyonal na paaralan

  2. Taong 1863 nang maitatag ang kauna-unahang makabagong pampublikong edukasyon sa Asya

  3. Sa bisa ng Leyes de Indias (Law of the Indies), ipinag-utos ni Haring Felipe II ang pagbibigay ng edukasyon sa mga katutubo sa Pilipinas kasabay ng pagtuturo ng wikang Espanyol

  4. Para mapadali ang pagpapalaganap ng bagong wika sa mga katutubo, inaral ng mga fraile ang wika ng mga katutubo

  5. Inilathala ang ilang mga libro na nasulat sa wikang Espanyol at Tagalog tulad ng Doctrina Christiana at Vocabulario de la Lengua Tagala

  6. Pagdating ng mga fraileng Agustino sa Cebu, kaagad silang nagtayo ng mga paaralan noong 1565

  7. Ang Bataan (noo'y Morong) ang naging sentro ng sinaunang edukasyong Dominikano pagdating nila noong 1587

  8. Maliban sa pagtuturo kung papaano magbasa at sumulat, nagturo din nila ng mga makabagong kaalaman sa industriya at pagsasaka

  9. Sa mga paaralan, itinuro dito ang katesismo, pagbasa at pagsulat sa Kastila, at mga awiting pansimbahan
• Mga Unibersidad at Kolehiyo noong Panahon ng Kastila

  • 1589 - Colegio de S. Potenciana
  • 1590 - Universidad de S. Ignacio
  • 1595 - Colegio de S. Ildefonso
  • 1601 - Colegio y Seminario de San Jose
  • 1611 - Colegio de Nuestra Senora del Santisimo Rosario
  • 1620 - Colegio de S. Juan de Letran
  • 1632 - Real Colegio de S. Isabel
  • 1640 - Universidad de San Felipe de Austria
• Colegio de Nuestra Señora del Santisimo Rosario (1611)

  1. Noong 1611, itinatag ng mga Dominiko ang Colegio de Nuestra Senora del Santisimo Rosario

  2. Paglaon, pinalitan ang pangalan nito bilang Colegio de Santo Tomas

  3. Noong 1645, itinaas ni Papa Inocente X ang kolehiyo sa antas ng Unibersidad

  4. Noong 1902, ginawaran ni Papa Leo XIII ng titulong "Pontifical University" ang UST

  5. Noong 1947 naman nang gawaran ni Papa Pio XII ng titulong "The Catholic University of the Philippines" ang UST
• • Ang dating UST sa loob ng Intramuros, katabi ng Simbahan ng Sto. Domingo
  • Nasira ito sa Ikalawang Guerra Mundial noong 1940s
• Colegio de San Jose (1601)

  1. Naging Escuela Municipal noong 1865

  2. Paglipas ng panahon, ito ay ginawang Ateneo Municipal de Manila

  3. Hawak ito ng mga Jesuita at nakatayo ang campus nito sa loob ng Intramuros

  4. Ang lumang Ateneo Municipal de Manila sa loob ng Intramuros

  5. Nasunog ito noong 1930s kaya't inilipat ang campus sa Ermita

  6. Nasira ito noong WW2 kaya't lumipat uli sa Ciudad Quezon
• Colegio de San Juan de Letran (1620)

  1. Ang paaralang ito ay itinatag para sa mga naulila ng mga sundalong Espanyol, at kalauna'y naging isang kolehiyo na pinopondohan ng Hari ng Espanya

  2. Kalaunan ay itinaguyod rin ito ng mga Dominiko

  3. Isa ito sa mga natirang unibersidad sa loob ng Intramuros

  4. Ang lumang Colegio de San Juan de Letran sa Intramuros

  5. Nawasak noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig