1

• Trang chủ Viết lách Tản văn Thơ Văn xuôi Truyện dài Truyện ngắn Văn học Văn học Việt Nam Văn học nước ngoài Văn học Châu Âu Văn học Nhật Bản Văn học Trung Quốc Văn học Mỹ – Mỹ Latin Tác giả Thể loại khác Self-help Tâm lý – Kỹ năng sống Trinh thám – Kinh dị Ngôn Tình Điện ảnh Bình luận phim Phim chiếu rạp Phim truyền hình Phim kinh điển Nhân vật Góc nhìn Nhiếp ảnh Thiết bị nhiếp ảnh Kĩ thuật nhiếp ảnh Những kẻ lữ hành Âm nhạc Âm nhạc Việt Nam Âm nhạc nước ngoài Âm nhạc cổ điển Âm nhạc hiện đại Nghệ sĩ nổi bật Văn hóa Văn hóa Á Đông Văn hóa Châu Âu Văn hóa Mỹ – Latinh Mỹ Thuật Mỹ thuật Việt Nam Mỹ thuật thế giới Kiến thức chuyên môn Nhân vật nổi bật
• Thạch Lam đã chấp bút nên một tác phẩm dào dạt tình mẫu tử thiêng liêng và ấm áp
• Nhà mẹ Lê là tác phẩm tiêu biểu và đặc sắc về tình mẫu tử do văn sĩ chấp bút, xuất bản lần đầu vào năm 1942
• Truyện ngắn này không chỉ tái hiện tình cảm mẹ con xúc động mà còn dựng nên cả bức tranh toàn cảnh làng quê Việt Nam tiêu điều, xơ xác trước Cách mạng tháng Tám
• Tác giả Thạch Lam có tên thật là Nguyễn Tường Lân, sinh năm 1910 tại Hà Nội trong một gia đình trí thức gốc quan lại
• Thạch Lam luôn nhìn đời bằng đôi mắt tinh tường và sâu sắc, cảm thông cho nhiều số kiếp đáng thương, nghèo khổ
• Xúc cảm của Thạch lam thường bắt nguồn và nảy nở lên từ những chân cảm đối với tầng lớp dân nghèo thành thị và thôn quê
• Truyện ngắn đầu tiên đánh dấu cho sự nghiệp văn chương bùng nổ của tác giả là Gió đầu mùa
• Trong dòng đầu tiên của truyện ngắn Nhà mẹ Lê, tác giả đã dựng nên một phố chợ Đoàn Thôn tả tơi và ảm đạm
• Trong trang viết của Thạch Lam, những người dân nơi phố chợ có một điểm chung, ấy là bị cái nghèo bám riết
• Có lẽ tháng ngày gắn bó với quê ngoại cũng như trải nghiệm sống phong phú đã chi phối đến cảm quan sáng tác của nhà văn
• Ông đặt trọn trái tim, lòng nhiệt thành vào những trang văn viết về làng quê cùng người nông dân Việt Nam trong xã hội bấy giờ
• Họ phải làm lụng nhiều nghề khác nhau để kiếm kế sinh nhai, lay lắt sống qua ngày
• Nhà mẹ Lê: '"Họ ở đâu đến đây kiếm ăn trong mấy năm trời làm đói kém, làm những nghề lặt vặt, người thì kéo xe, người thì đánh dậm, hay làm thuê, ở mướn cho những nhà giàu có trong làng."'
• Cuộc đời của những người nông dân bé nhỏ ấy cứ mãi chìm đắm trong chuỗi ngày cơ cực và khổ sở
• Tuy tác giả không sử dùng quá nhiều từ ngữ nhưng từng lời văn viết ra đều đầy sức ám ảnh, khơi gợi ở độc giả niềm thương cảm, xót xa
• Làm việc từ buổi sáng tinh mơ cho đến khi trời sẫm tối là vậy nhưng cuộc sống của họ lại vô cùng bấp bênh và truân chuyên
• Lớp người khốn khổ ấy phải phụ thuộc vào thời tiết, mùa màng cũng như những phú hộ khác trong vùng
• Nhà mẹ Lê: '"Nhưng đến mùa rét, khi các ruộng lúa đã gặt rồi, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ, dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc khía vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai mướn bác làm việc gì nữa."'
• Thông qua những dòng miêu tả chân thực, cả một đời tảo tần "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời" của người nông dân trong xã hội cũ dường như hiện ra vằng vặc trước mắt độc giả
• Họ không thể tự quyết định số phận mình, phải chịu đựng muôn vàn nỗi nhọc nhằn, đắng cay
• Vì chồng mất sớm, người phụ nữ ấy bất đắc dĩ phải trở thành trụ cột chính chèo chống cả gia đình
• Không chỉ sống ở hoàn cảnh thấp kém, mẹ Lê còn phải làm việc từ ngày này sang tháng nọ, chẳng lúc nào ngơi tay để nuôi cả gia đình
• Ở trang viết của tác giả, cái nghèo vẫn chực chờ và đeo bám người nông dân trong xã hội đương thời
• Không chỉ vậy, nó còn khiến nụ cười trên môi trẻ thơ dần biến mất, thay vào đó là tiếng khóc than và rên rỉ vì đói
• Nhà mẹ Lê: '"Thế là cả nhà nhịn đói, mấy đứa nhỏ nhất: con Tý, con Phún, thằng Hy mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả đi mà không có cái ăn. Dưới manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét như thịt con trâu chết."'
• Nhân vật trẻ em trong các sáng tác của Thạch Lam nói chung cũng như Nhà mẹ Lê nói riêng thường là những mảnh đời bất hạnh, sớm chịu thiệt thòi
• Bằng trái tim yêu thương vô bờ bến, văn sĩ đã chú ý khai thác và miêu tả đối tượng này, từ đó khơi gợi ở độc giả sự đồng cảm lớn lao
• Hoàn cảnh sống khó khăn, khổ sở đã đẩy nhân vật chính rơi vào bước đường cùng, mịt mù và u tối
• Nhà mẹ Lê: '"Thật cậu Phúc ác quá! Đã không cho thì thôi lại còn thả chó ra đuổi, tao đã chạy mà không kịp, nên nó cắn phải. May gặp bác Đối, chứ không biết bao giờ mới lê được về đến nhà."'
• Khi miêu tả nỗi đau đớn đang hành hạ mẹ Lê, ngòi bút cùng giọng điệu nhà văn trở nên xót xa, chua chát hơn bao giờ hết
• Chỉ vì miếng cơm manh áo, người phụ nữ tội nghiệp đã phải đánh đổi bằng cả mạng sống quý báu của mình
• Nhà mẹ Lê: '"Hai hôm sau, bác Lê lại lên cơn mê sảng rồi chết. Người trong phố chợ gom góp nhau mua cho bác một cỗ ván mọt, rồi đưa giúp bác ra cánh đồng, chôn vùi dưới bãi tha ma nhỏ ở đầu làng."'
• Tác phẩm kết thúc với sự ra đi của mẹ Lê nhưng cái nghèo vẫn ở đó, rình rập và đè nặng lên đôi vai người còn sống
• Rồi những đứa trẻ thiếu vắng tình thương cùng hơi ấm sẽ lại rơi vào vòng lặp ấy, tiếp tục cuộc đời đau khổ, không có tương lai
• Thạch Lam kiếm tìm chất liệu sáng tạo ở những mảnh đời cơ cực và bất hạnh, thế nhưng nhà văn không bi quan mà luôn tin tưởng vào phẩm chất tốt đẹp bên trong mỗi người
• Ở truyện ngắn Nhà mẹ Lê, độc giả bắt gặp hình ảnh người phụ nữ nhỏ bé một mình gồng gánh gia đình nhưng chưa bao giờ buông lời than vãn hay oán trách
• Chính tình yêu thương con đã tiếp thêm sức mạnh cho mẹ Lê vượt qua chuỗi ngày làm lụng vất vả không kể ngày đêm
• Người phụ nữ ấy đã không màng đến bản thân mình mà hy sinh một cách thầm lặng để nuôi dưỡng những đứa trẻ bé thơ
• Nhà mẹ Lê: '"Tuy vậy cũng có những ngày vui vẻ. Những ngày nắng ấm trong năm, hay những buổi chiều mùa hạ, mẹ con bác Lê cùng nhau ngồi chơi ở trước cửa nhà."'