Domein Aarde AK

• Lithosfeer:

  is opgebouwd uit platen die ten opzichte van elkaar bewegen.
• Platentektoniek:

  het systeem van platbeweging
• Divergerende plaatgrens: als twee platen uit elkaar bewegen boven een opstijgende convectiestroom.
• Convergerende plaatgrens: ontstaat als twee convectiestromen met de daarop liggende platen naar elkaar toe bewegen.
• Transforme plaatgrens: twee langs elkaar bewegende platen.
• Twee soorten convergente plaatgrenzen?

  • twee continentale platen bewegen naar elkaar toe
  • subductie
• Effusieve erupties:

  vrij vloeibaar magma en weinig gasdruk
• Explosieve erupties:

  taai,stroperig magma en een hoge gasdruk
• Schildvulkaan:

  brede vulkanen met een flauwe helling, opgebouwd uit lagen gestolde lava
• Spleetvulkaan:

  ontstaat wanneer een effusieve eruptie niet uit een centraal punt komt
• Stratovulkaan:

  een explosieve eruptie zorgt voor een kegelvormige vulkaan met steile helling.
• Soorten vulkanen:

  • schildvulkaan
  • spleetvulkaan
  • stratovulkaan
• Wat zijn plooiingsgebergten?

  opgeheven, geplooide stukken aardkorst die ontstaan bij een convergerende plaatbeweging
• Slenken:

  stukken aardkorst die naar beneden zakken
• Horsten:

  de delen die niet zakken en hoger liggen
• Ontstaan aardbeving:

  • platentektoniek
  • convectiestromen zorgen voor spanning tussen platen
  • met schok losschietende platen
• Verwering:

  het in stukken breken van een gesteente door exogene krachten
• Mechanische verwering:

  een gesteente wordt in steeds kleiner stukken gebroken zonder dat dit gesteente van samenstelling verandert
• Chemische verwering:

  een gesteente veranderd van samenstelling, doordat een deel van het gesteente oplost en een ander deel niet
• Soorten massabeweging:

  • vallen
  • vloeien
  • glijden
• Erosie:

  een deel van het gesteente dat door verwering in stukken is gebroken wordt daarna verplaatst door water, wind, ijs of zwaartekracht
• Sedimentatie:

  het neerleggen van materiaal door water, wind of ijs
• Stollingsgesteente:

  de lava koelt af en wordt hard
• graniet:

  een diepgesteente dat uit verschillende mineralen bestaat
• Geofactoren:

  • gesteente en reliëf
  • klimaat en lucht
  • bodem
  • water
  • flora en fauna
  • mens
• Landschapszones:

  • Tropische zone
  • aride zone
  • subtropische zone
  • gematigde zone
  • boreale zone
  • polaire zone
• diepzeetrog:

  langgerekte diepte langs de plaatgrens
• Hotspot:

  ligt boven een mantelpluim
• Lagedrukgebied:

  lucht stijgt op en koelt af, koude lucht condenseert waterdamp en ontstaan wolken
• Hogedrukgebied:

  lucht beweegt naar beneden, lucht warmt op en zorgt voor minder bewolking
• Stralingsbalans:

  verschil tussen inkomende en uitgaande straling
• Wet van Buys Ballot:

  wind op het noordelijke halfrond afwijking naar rechts, op zuidelijk halfrond afwijking naar links
• ITCZ:

  denkbeeldige zone die rond de evenaar loopt, waarbinnen een lijn beweegt.
• Hoe onstaat de ITCZ?

  de instraling van de zon veroorzaakt sterke opwarming van de lucht
• Temperatuur wordt bepaald door?

  • breedteligging
  • hoogteligging
  • ligging ten opzichte van zee
  • wind en zeestromen
• Puinwaaier:

  kegelvormige puinhelling die ontstaat op een plotselinge overgang in relief
• Basalt:

  geen herkenbare mineralen
• Landdegradatie:

  alle veranderingen in het landschap die het producerend vermogen van de bodem verminderen
• Oorzaken landdegradatie:

  • ontbossing
  • overbeweiding
  • verzilting
  • klimaatverandering
• kenmerken verwoestijning:

  • steeds minder planten of gewassen groeien
  • gebied krijgt eigenschappen van een woestijn