Wirusologia

• Dodatnia polarność


  Możliwość pełnienia przez genom, podczas cyklu replikacyjnego, bezpośrednio funkcję mRNA
• Ujemna polarność


  RNA musi zostać przepisany do kopii o dodatniej polarności, będącej odbiciem rodzicielskiego RNA i pełniącej funkcje mRNA wykorzystują do tego rybosomy zakażanej komórki
• Ambisensowny

  Początkowe sekwencje są ujemne - muszą zostać przepisane na mRNA przez translacją, dalsze są dodatnie - funkcjonują jak otwarte ramki odczytu
• Podział


  • Małe- 20-50 nm: Parvoviridae, Piconaviridae
  • Średnie- 100-150 nm: grypa
  • Duże- 200 nm: Poxviridae, Wirus X ziemniaka, Mimivirus
• Wirusy olbrzymie


  • Mimivirus
  • Mamavirus
  • Pithovirus
  • Megavirus
  • Mollivirus
  • Pandoravirus
• Kształt wirionów


  • kulisty
  • pałeczkowate
  • bryłowy
  • cegiełkowaty
  • złożony
• Kulisty


  • świnka, herpeswirusy, grypa
• Pałeczkowate


  • mozaika tytoniu, wirus X ziemniaka
• Pałeczkowate u ludzi


  • Ebola
• Bryłowy


  • Adenowirusy
• Cegiełkowaty


  • ospa naturalna, krowianka
• Złożony


  • Bakteriofagi
• WZWB


  • okrągłe cząstki Daneʼa, którym towarzyszą wydłużone skupiska antygenu powierzchniowego wirusa HbsAg
• Rodzaje symetrii


  • iksoaedralna
  • helikalna
  • złożona
• Symetria iksoaedralna


  • 20 powierzchni, kapsomery usztywniają kapsyd i chronią kwas nukleinowy, wirusy o takiej symetrii są okrągłe
• Symetria helikalna


  • Spiralne ułożenie kapsydu wzdłuż spiralnej nici kwasu nukleinowego, kapsomery w poszczególnych warstwach są ułożone jeden na drugim ale są przesunięte względem siebie, tylko 30% wirusów roślinnych ma taką strukturę, wirusy zwierzęce mają zawsze osłonkę
• Symetria złożona


  • Nie można odróżnić jednego wyraźnego kapsydu, ma dodatkowe elementy strukturalne, kilka płaszczy białkowych skupionych wokół kwasu nukleinowego, przykład- poksowirusy, bakteriofagi
• Geminiwirusy


  • Mają złożoną budowę, 2 połączone bryły ikosaedalne, w każdej z brył, w miejscu ich połączenia, brakuje 1 podjednostki morfologicznej
• Osłonka

  Wywodzi się z błon cytoplazmatycznych gospodarza, powstaje na skutek oderwania się fragmentu błony komórkowej podczas opuszczania komórki przez wirusa podczas pączkowania
• Funkcje osłonki


  • Umożliwienie przyłączenia się wirusa do komórki docelowej
  • Zainicjowanie fuzji między błoną wirusową i komórkową
  • Wypączkowanie wirusa prowadzące do nielitycznego opuszczenia komórki
• U większości wirusów osłonkowych tworzenie kapsydu i składanie cząstki wirusowej zachodzi w okolicy błony cytoplazmatycznej komórki, błonach aparatu Golgiego, rektikulum endoplazmatycznego, błony jądrowej
• Pochodzenie osłonki determinuje jej skład, ten sam wirus może mieć inny skład części lipidowej osłonki w zależności od typu komórek, w których się namnaża
• Wirusy osłonkowe są bardziej podatne na zniszczenia chemiczne, przez obecność lipdów w osłonce
• Gdyby osłonka była tylko z lipidów, to niemożliwe byłoby rozpoznawanie odpowiednich receptorów powierzchniowych i w konsekwencji namnażanie wirusów
• Białka w osłonce


  • białka receptorowe
  • kanały transportowe
  • białka integralne
  • białka peryferyczne wewnętrzne i zewnętrzne
• Białka integralne


  Przechodzą raz lub więcej przez błonę osłonki, nie mogą zostać usunięte bez rozerwania podwójnej warstwy lipidowej
• Białka peryferyczne


  Nie przechodzą przez błonę osłonki, mogą zostać usunięte roztworami o dużej sile jonowej lub wysokim pH, wewnętrzne odpowiadają za połączenie wewnętrznego nukleokapsydu z osłonką wirusową, stabilizację cząstki wirusowej
• Kapsyd


  Powtarzające się jednostki białkowe- kapsomery- białka strukturalne, otacza genom wirusowy i go chroni, jest istotny w procesie wnikania do komórki docelowej
• Przykłady wirusów osłonkowych


  • koronawirusy
  • ortomyksowirusy
  • paramyksowirusy
  • buniawirusy
  • rabdowirusy
  • togawirusy
  • retrowirusy
  • herpeswirusy
  • pokswirusy
• Struktura kwasu nukleinowego


  • liniowy
  • kolisty
• Białka niestrukturalne


  Białka syntetyzowane w zainfekowanej komórce, ale nieobecne w wirionach
• Struktura genomu


  1. Sekwencje kodujące: geny strukturalne, geny stanowiące końcowe sekwencje genomu, geny funkcjonalne

  2. Sekwencje niekodujące - około 10%
• Grypa ma 8 segmentów ssRNA, reowirusy 10-12 segmentów dsRNA
• DNA wirusy najczęściej mają dsDNA, wyjątkiem są parowirusy i anellowirusy
• RNA wirusy najczęściej mają ssRNA, wyjątkiem są reowirusy
• Wirusowe cząstki defektywne (DIPs)

  Powstają w wyniku spontanicznych mutacji w obrębie wirusowego genomu, wymagają do replikacji innego kompletnego wirusa z tej samej rodziny (helper virus)
• Rola DIPs


  • Mogą pobudzać układ odpornościowy do syntezy interferonów, hamować replikację kompletnych wirionów, predysponować komórki do transformacji nowotworowej, zakłócać replikację niezmienionych wirusów
• Wirusy satelitarne

  Wymagają niehomologicznego wirusa pomocniczego do replikacji, np. wirus zapalenia wątroby typu D
• Peplomery


  Wypustki powierzchniowe, glikoproteiny kodowane przez genom wirusa, określają swoistość antygenową wirusów osłonkowych, biorą udział w adsorpcji, wnikaniu do komórki, replikacji i dojrzewaniu wirionów
• Peplomery


  • Szczególnie długie peplomery mają adenowirusy i koronawirusy