gs hfst 1 en 2

• Monarchie


  Nederland heeft een koning als staatshoofd
• Republiek


  De meeste landen in Europa zijn een democratie
• Parlementaire democratie


  Het volk beslist met stemmen, we kiezen ons parlement (Eerste+Tweede Kamer)
• Constitutionele monarchie


  Je kan niet regeren zonder het parlement
• Dictatuur


  Alleenheerser met alle macht
• Rechtsstaat


  • Macht is verspreid in drie delen: rechterlijke macht, wetgevende macht, uitvoerende macht
• Machten in een rechtsstaat

  • Rechterlijke macht (alle rechters)
  • Wetgevende macht (Tweede Kamer)
  • Uitvoerende macht (politie)
• Wetgeving


  1. Eerste Kamer controleert wetten

  2. Tweede Kamer maakt wetten samen met regering
• Regering


  Kabinet (ministers) en koning
• Bevoegdheden Eerste en Tweede Kamer


  • Controlerend
  • Wetgevend
• Eerste Kamer wordt gekozen door provinciale staten
• Tweede Kamer wordt gekozen door burgers bij verkiezingen
• Coalitie


  Partijen die samen kunnen regeren en het kabinet vormen
• Oppositie


  Partijen die niet in de coalitie zitten en het kabinet controleren
• Klassieke grondrechten


  • Bescherming tegen overheid
  • Vrijheid van godsdienst
  • Vrijheid van meningsuiting
  • Vrijheid van vereniging en vergadering
  • Vrijheid van onderwijs
• Sociale grondrechten


  • Bestaanszekerheid
  • Onderwijs
  • Gezondheidszorg
  • Wonen
  • Werk
  • Rechtsbijstand
• Nederland was eerst een republiek voordat het een koninkrijk werd
• Koning Willem I had alle macht in de nieuwe grondwet
• Koning Willem II dacht ook dat hij alle macht moest hebben
• Liberalen


  Willen meer vrijheid voor burgers
• De ministers zijn verantwoordelijk voor wat de koning zegt of doet
• De koning kan niets fout doen
• Ministeriële verantwoordelijkheid


  Ministers zijn aangesteld door het parlement, niet de koning
• Onschendbaarheid van de koning


  De koning is niet verantwoordelijk voor zijn handelingen, maar de ministers
• Koning Willem III was tegen de liberale grondwet
• Koning Willem III wilde Luxemburg verkopen zonder de regering in te lichten
• Het parlementaire stelsel heeft gewonnen van de koning, maar niet iedereen mocht eerst stemmen (censuskiesrecht)
• Meer mensen mochten stemmen, waardoor groepen als de 'kleine luyden' zich gingen organiseren
• Katholieken en protestanten werkten samen om sterker te staan tegen de liberalen
• Tijdens de industriële revolutie had Nederland meer grondstoffen nodig en veroverde daarom meer kolonies
• De leefomstandigheden in de snel gebouwde arbeiderswijken waren slecht en veel mensen werden ziek
• Arbeiders kregen weinig loon, zodat de winst hoog bleef
• Communisme


  Conflict tussen arm en rijk, daarna eerlijke verdeling van rijkdom
• Sociaaldemocraten


  Willen meer stemrecht en meer gelijkheid
• Feministen richtten de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht op
• Europa 1900 was een mengeling van modern en ouderwets
• Nationalisme werd heel belangrijk in Europa door nieuwe uitvindingen waardoor mensen meer contact met elkaar kregen
• Het nationalisme zorgde voor het verheerlijken van het eigen volk ten koste van andere volken
• De Europese grootmachten wilden kolonies voor de grondstoffen (modern imperialisme)
• De Europese landen maakten twee bondgenootschappen om zich veiliger te voelen