shigelozat

• Shigelozat (Dysenteria bacillare)


  Sëmundje baktorore akute e zorrëve që karakterizohet me diarre, ethe, shpesh edhe me të vjella, krampe dhe tenezma
• Shkaktari i sëmundjes lokalizohet në zorrë të trasha dhe në rastet më të rënda feçet përmbajnë gjak, mukus dhe qelb
• Në kushte higjieniko-sanitare të mira, ne klimën e moderuar, sëmundja nuk përhapet shumë, ndërlikimet janë të rralla, rastet e lehta ose inaparente janë më të shpeshta dhe letaliteti është më pak se 1%
• Në epidemitë e rajoneve tropikale ku popullsia është shumë e dendur dhe banon në kushte johigjienike, letaliteti mund të arrijë deri në 10-20% të pacientëve të shtruar në spital
• Etiologjia


  Dizenteria bacilare shkaktohet nga shigelat
• Katër nëngrupe kryesore të shigelave

  • Shigela dysenteriae
  • Shigela flexneri
  • Shigela boydii
  • Shigela Sonnei
• Në epidemitë e mëdha dhe gjatë periudhave endemike gjenden tipe të ndryshme serologjike të shigelave dhe shpeshherë infeksionet mikste me agjentë infektiv të tjerë janë të pranishme
• Shigelat shumë lehtë e kalojnë barrierën (aciditetin) e lukthit, kështuqë për t'u shfaqur infeksioni nevojiten sasi e vogël e tyre (doza infektuese) 10-100 baktere
• Inkubacioni


  I shkurtër dhe sillet prej 1 der ne 7 dite, zakonisht 2-3 ditë
• Pasqyra klinike


  • Ethe, temperature, dhembje barku, nauze, vjellje
  • Barkqitja me përmasa gjaku dhe mukusi si dhe tenezmat (thirrje të rrejshme për jashtëqitje)
• Bakteremia është e rralle dhe e pazakontë
• Periudha e infektueshmërisë


  Njeriu është infeksioz gjatë fazës akute te sëmundjes e derisa të zhduket agjenti infektiv nga ekskretet e të sëmurit që kjo zakonisht zgjatë disa javë
• Rrallëherë ndodhë që disa persona të mbesin bartës të shigelave për një e më shumë vite
• Mjekim


  • Zëvendësimi i ujit dhe elektroliteve që i semuri i humb
  • Përdorimi i mjete antimikrobike si tetraciklina ndaj të cilave shigelat janë shumë të ndjeshme
• Diagnoza


  • E lehtë nëse simptomet klinike të sëmundjes janë tipike
  • Vërtetimi i diagnozës bëhet përmes laboratorit duke izoluar shigela nga feçet apo më mirë nga fshirja direkte e rektumit
• Rezervoar dhe burim i infeksionit


  • Njeriu i sëmurë dhe bartësi asimptomatik
• Rrugë e përhapjes


  • Kryesisht bartja direkte apo indirekle fekalo-orale
  • Përmes ushqimit, qumështit, ujit të kontaminuar si dhe përmes mizave
• Porta hyrëse është mukoza e traktit tretës
• Sëmundja është më e shpeshtë dhe më e rëndë te fëmijët
• Imuniteti


  • Nuk dihet sa zgjatë imuniteti specifik që krijohet gjatë sëmundjes
  • Përsëritje e dizenterisë bacilare janë mjaftë të shpeshta si rezultat i një numri të madh të serotipeve
• Dizenteria bacilare është sëmundje tipike sezonale me maksimumin e saj gjatë stinës së verë dhe minimumin në atë të dimrit
• Masa parandaluese


  • Largimi higjenik i fekaleve të njerëzve
  • Edukimi i masës mbi higjienën e të ushqyerit
  • Mbrojtja, ruajtja, dezinfektimi dhe pastrimi i burimeve të furnizimit të ujit të pijshëm
  • Pasterizimi i qumështit dhe i prodhimeve tjera të bulmetit
  • Kontrolli higjienik për përgatitjen, manipulimin dhe tregtimin e të gjitha ushqimeve
  • Lufta kundër mizave dhe zhdukja e foleve të riprodhimit
• Masa në lidhje me të sëmurin, kontaktet dhe ambientin

  • Denoncimi i rasteve
  • Izolimi gjatë periudhës akute të sëmundjes
  • Dezinfektimi gjatë sëmundjes
  • Personat që punojnë me ushqime nuk guxojnë të kthehen në vendet e tyre të punës pa kaluar 30 ditë apo pas tri kulturave negative të feçeve
  • Karantina për kontaktet
  • Kërkimi i kontakteve
• Masa në rast epidemie

  • Denoncimi i rasteve
  • Anketimi për furnizimin me ushqim, qumësht, dhe ujë
  • Zbulimi i rasteve të lehta dhe bartësve
  • Ndalohet profilaksia me antibiotikë
• Nuk ka masa ndërkombëtare