geschiedenis tv

• Hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

  Men gaat terugkijken op de tijd van de Grieken en de Romeinen, klassieke oudheid, omdat men dat een betere tijd vond waar je veel van kon leren. Men gebruikt de klassieke oudheid als inspiratie.
• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance

  Door de Renaissance (wedergeboorte) gaat men anders naar de wereld kijken. De mens wordt belangrijk en komt centraal te staan in plaats van het geloof. Dat zie je ook in de kunst als kunstenaars het werk signeren of hun eigen gezicht verstoppen in het doek. Ook verandert het wereldbeeld doordat er nieuwe continenten bij komen waar men anders naar gaat kijken. Kunstenaars gaan werken met perspectief en klassieke oudheid. Wetenschappers bestuderen oude werken van de Klassieke oudheid (humanisten) en gaan dit kopiëren.
• het begin van de Europese overzeese expansie Ontdekkingsreizigers gaan op zoek naar nieuwe gebieden over zee, omdat de route over land door dure tussenhandelaren te duur werd. Deze nieuwsgierige mensen waren opzoek naar handelsproducten, goud, macht, roem en ze wilde het christendom verspreiden.
• Columbus (Spanje) ontdekte per ongeluk Amerika in plaats van India. Vasco da Gama (Portugal) was de eerste die India overzee ontdekte. Aan de kust stichtte deze ontdekkingsreizigers factorijen waaruit de eerste wereldhandel over zee ontstond. De gevolgen waren het veranderend wereldbeeld, de nieuwe rijkdom van Spanje door goud en zilver, onderdrukking van de plaatselijke bevolking. 
• Protestantse reformatie


  De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had. 

  Door de Renaissance kwamen humanisten erachter dat de Bijbel in de loop der tijd te veel veranderd was. Onder leiding van Maarten Luther en Johannes Calvijn vonden de protestanten dat de Bijbel het belangrijkste moest zijn van het geloof en niet de kerk of de Paus. Zij menen dat het katholieke geloof te ver van de basis is afgedreven met heiligenverering en het verkopen van aflaten waarmee je volgens de katholieken in de hemel zou kunnen komen.
• De Bijbel is volgens protestanten de bron van het geloof en die moet iedereen kunnen lezen. Daarom vertaalt Luther de Bijbel naar het Duits. Sommige koningen steunen de katholieken en andere de protestanten. 

  Christendom is samen, wordt gesplitst in protestants en katholiek.
• Conflict in de Nederlanden

  
  

  Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

  Eén van die godsdienstoorlogen werd op Nederlands grondgebied uitgevochten. De Spaanse koningen Karel V en later zijn zoon Filips II waren ook nog Heer der Nederlanden.  Nederland was toen nog geen land te noemen. Het bestond uit lossen gewesten (provincies) waarin steden veel macht hadden.
• Deze 7 gewesten wilde niet luisteren naar Filips II of zijn zus Margaretha die in Nederland moest regeren als landvoogdes en die Nederlandse calvinisten (protestanten) streng strafte. Onder leiding van Willem van Oranje kwam de Nederlandse bevolking in opstand. Dit begon met de beeldenstorm. Katholieke kerken werden vernield tot grote woede.
• Absolutisme


  Het streven van vorsten naar absolute macht

  Koningen in TV5 probeerde al hun macht te centraliseren, maar dit mislukte faliekant.  In TV6 lukte het de Franse koning Lodewijk XIV: hij had alle macht (absolutisme). Vanuit zijn paleis in Versailles bepaalde hij dat Frankrijk volledig katholiek moest zijn (=Franse protestanten naar NL).
• Droit divin


  Lodewijk verantwoordde zijn macht door het droitdivin, God had hem aangesteld om koning te zijn. Kwam je dus aan de koning, dan kwam je aan God (en geloof is was nog steeds superbelangrijk!). In dat paleis bij Parijs entertaint hij ook de volledige adel, zodat zij niet kunnen mopperen dat hun macht in de politiek en in het leger verdwenen is. Dit alles wordt betaald doordat de koning zijn.
• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

  Door de Nederlandse opstand (die doorliep tot halverwege TV6) was Nederland nu voor het eerst in de geschiedenis een eigen staat geworden. Een republiek (land zonder koning) was erg bijzonder want de rest van de Europese landen waren allemaal monarchieën. Een democratie was het echter niet!
• De Nederlandse Republiek: Alleen regenten (rijke burgers) besturen het land. Eén land is het ook niet: het bestaat uit 7 lossen gewesten die elk hun eigen bestuur hebben (Gewestelijke Staten). Er wordt alleen samengewerkt op het gebied van buitenlandse politiek en oorlog in de Staten-Generaal.  Mede door de wereldwijde handel + de val van Antwerpen
• Wereldwijde handelscontacten en handelskapitalisme

  1. Oprichting van de VOC en WIC om handel te drijven en Spaanse schepen aan te vallen

  2. Driehoekshandel waarbij slaven werden geruild voor plantageproducten
• Wetenschappelijke revolutie


  • Humanisten gaan zelf onderzoek doen door te kijken, observeren en experimenteren (empirisme) of door logisch na te denken (rationalisme)
  • Ontdekkingen komen in conflict met de kerk, maar geloof blijft belangrijk
• Verlichting


  Rationeel optimisme en verlicht denken dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: politiek, economie, sociale verhoudingen en religie
• Verlicht absolutisme was een compromis tussen absolutisme en verlichting, waarbij de vorst wel tolerantie toeliet en het onderwijs stimuleerde, maar zijn macht niet verdedigde door het droit divin maar door de ratio
• Uitbouw van Europese overheersing

  1. Plantagekoloniën en trans-Atlantische slavenhandel

  2. Opkomst van het abolitionisme dat strijdt voor afschaffing van de slavenhandel en slavernij
• Democratische revoluties in westerse landen

  1. Amerikaanse Revolutie waarin Amerikaanse kolonisten zich verzetten tegen de Engelse koning

  2. Franse Revolutie waarin de 3e stand een afschaffing van de standenmaatschappij wil

  3. Nederlandse Patriotten komen in opstand tegen de rechten van de stadhouder en Oranjegezinden
• De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
• Amerikaanse Revolutie


  1. Amerikaanse kolonisten verzetten zich tegen de Engelse koning

  2. Kolonisten winnen en de VS is geboren
• Franse Revolutie


  1. 3e stand wil afschaffing van de standenmaatschappij

  2. Na bestorming Bastille wordt revolutie een bloedbad
• Nederlandse Revolutie


  1. Patriotten klaar met rechten stadhouder en Oranjegezinde

  2. Eerste revolutiepoging mislukt, tweede is succesvol

  3. Stadhouder vlucht en Bataafse Republiek is feit
• Als Napoleon verliest bij Waterloo worden alle revoluties in Europa weer teruggedraaid
• Republiek NL was geen democratie: bestuurd door rijken
• Industriële Revolutie


  Basis legde voor industriële samenleving in westerse wereld
• Ontstaan Industriële Revolutie


  1. Meer voedsel, minder overlijdens, bevolkingsgroei

  2. Nieuwe apparaten uitgevonden voor snellere productie

  3. Stoommachine aandrijving leidt tot fabrieken

  4. Huisnijverheid en ambacht verdwijnen, agrarisch-urbane samenleving wordt industrieel-stedelijk
• Niet langer je geboorte, maar je bezit en prestatie tellen mee. Dit noemen we een klassensamenleving
• In Engeland rond 1750 kwam de industriële revolutie op, in de 19e eeuw in andere landen
• Sociale kwestie


  • Arbeiders werken voor weinig geld in gevaarlijke fabrieken, slechte woonomstandigheden veroorzaken ziektes
  • Liberalen geloven in vrijemarkteconomie, overheid moet niet ingrijpen
  • Socialisten willen actieve overheid met sociale wetten om arbeiders te beschermen
• Politiek-maatschappelijke stromingen


  • Liberalisme
  • Nationalisme
  • Socialisme
  • Confessionalisme
  • Feminisme
• Emancipatie


  Strijden voor gelijke rechten
• Verlichting heeft grote rol gespeeld in de ismen en de emancipatiebewegingen
• Modern imperialisme


  • Europese landen nemen veel meer koloniën in bezit, door industrialisatie kunnen ze gebieden beter controleren
  • Koloniën leveren goedkope grondstoffen en zijn afzetmarkt voor eindproducten
• Moderne propaganda- en communicatiemiddelen werden in 20e eeuw gebruikt om massa's toe te spreken en te indoctrineren
• Totalitaire ideologieën


  • Communisme: alles in handen van staat, geen privébezit
  • Fascisme/nationaalsocialisme: dictatuur, nationalisme, militarisme, rassenleer
• Opkomst communisme in Sovjet-Unie

  1. Tsaren afgezet, Lenin en bolsjewieken aan de macht

  2. Stalin voert vijfjarenplannen in, landbouw gecollectiviseerd
• Opkomst nationaalsocialisme in Duitsland

  1. Hitler speelt in op Duitse onvrede over Verdrag van Versailles en Joden

  2. Wint verkiezingen, neemt noodtoestand en regeert met NSDAP
• Crisis wereldkapitalisme


  • Beurskrach in VS, economie stort in, liberale presidenten willen niet ingrijpen
  • Roosevelt voert New Deal in met uitkeringen en werkgelegenheidsprojecten
• Eerste Wereldoorlog


  1. Veroorzaakt door nationalisme, militarisme, imperialisme en bondgenootschappen

  2. Duitsland verliest na komst VS
• Tweede Wereldoorlog


  1. Hitler valt West-Europa binnen, Sovjet-Unie wordt aangevallen

  2. Keerpunt bij Slag om Stalingrad, geallieerden vallen binnen via Normandië

  3. Hitler pleegt zelfmoord, atoombommen op Japan