8) België in WOII

• België capituleert


  1. Koning Leopold III geeft over

  2. 28 Mei 1940

  3. Koning = opperbevelhebber van het leger

  4. Op 18 dagen tijd al 20 000 Belgen dood

  5. Het Belgische leger maakte geen schijn van kans
• De regering keurde de overgave niet goed


  Breuk tussen koning en regering
• Koning


  • Zag de regering als een besluiteloze politieke klasse
  • Bleef in België als 'krijgsgevangene'
• Regering


  Zette de strijd verder vanop een veilige plek in Londen
• De Belgische bevolking


  • Was opgelucht
  • Einde aan een niet te winnen strijd
  • Oppermachtige vijand
  • Familieleden konden nu terugkeren
• Het leven gaat voort


  1. Winkels terug open

  2. Kinderen weer naar school

  3. Bedrijven opnieuw gestart

  4. Boeren aan het werk

  5. Het gewone leven hervatte
• De Duitse bezetting


  • Duitsers installeerde een militarverwalltung (= militaire regering)
  • Hoofd: Generaal Von Falkenhausen
  • Tot 1944 daarna Zivilverwaltung (= burgerlijke regering)
  • Belgen regeerden België onder toezicht van de Duitsers
  • Secretarissen-generaal en lokale bestuurders door de Duitsers aangesteld
• De Belgische economie


  1. Drie topbankiers kregen een vertrouwensopdracht

  2. Opgelegd door ministers Spaak en Gutt

  3. Meewerken met de Duitsers om:

  4. Ervoor te zorgen dat er werk bleef in België zodat arbeidskrachten niet zouden worden weggevoerd naar Duitsland

  5. Te verzekeren dat er voedsel naar België zou komen in ruil voor industriële export

  6. Ervoor te zorgen dat de Belgische industriële infrastructuur in Belgische handen bleef
• Galopindoctrine


  • De drie punten (zie vorige dia)
  • Direct meewerken aan de Duitse oorlogsinspanningen
  • Doel: België redden van de verwoesting
• Galopindoctrine


  Was wel degelijk een vorm van collaboratie
• Belgische economie kwam de Duitse oorlogsmachine ten goede
• Bedrijfsleiders en handelaars opnieuw aan de slag
• Niet iedereen had nobele motieven, velen profiteerden van de moeilijke omstandigheden en boekten woekerwinsten dankzij schaarste
• Harde omstandigheden

  1. Voedselvoorraden

  2. Rantsoenrering

  3. Rantsoenbonnetjes

  4. In 1940 Winterhulp waar nodig (heel beperkt)

  5. Veel Belgen leden honger

  6. Diegenen met geld kochten voedsel op de zwarte markt
• Overleven in de oorlog


  • Boerenbevolking had het relatief goed, produceerden zelf basisvoedsel en konden zich soms verrijken op de zwarte markt
  • Stedelingen hadden het moeilijker, soms waren er geen producten meer in de stad en moesten ze Ersatz producten gebruiken
• Ersatz


  Vegetarisch i.p.v. vlees, eieren om toch aan proteïne te komen, Margarine of reuzel (=keukenvet) i.p.v. boter, Torrealine, Surrogaatkoffie gemaakt van rogge, etc.
• Het straatbeeld


  In sommige steden wel verwoesting, Duitse soldaten in de straten, avondklok, censuurmaatregelen, minder mobiliteit (benzinetekort), treinen reden niet meer op schema
• Het verzet


  1. Verzetslieden verzamelden informatie en speelden die door naar Londen

  2. Organiseerde ontsnappingslijnen voor verzetsleden en bemanningen van geallieerde vliegtuigen

  3. Schuilplaatsen voor joden en werkweigeraars

  4. Vanaf 1944 sabotageacties
• Gestapo


  Ging op zoek naar leden van het verzet, ook vaak onschuldige burgers opgepakt, gijzelde onschuldigen om de echte verzetsleden naar buiten te lokken
• Na de oorlog werden collaborateurs keihard aangepakt
• De wraak na WOII


  Executies van collaborateurs, feestvreugde na de bevrijding van België
• De keiharde realiteit van oorlog


  Leven, overleven, Belgische gezinnen voelden de aanwezigheid van de bezetter tot in hun eigen huishouden, verplichte arbeidsdienst meewerken om de Duitse oorlogsmachine draaiende te houden, nooit veilig voor de Gestapo of de SS
• Fort Breendonk


  Een gevangenis/werkkamp, 3590 gevangen in de oorlog: 303 stierven ter plekke, 54 elders terechtgesteld, 1741 naderhand gestorven in concentratiekampen, gevangenen doden, martelen, vernederen, keihard laten werken
• Overleven


  Mensen altijd bezig met hun dagelijkse problemen, soms soelaas zoeken: alcohol, kansspelen, theater, muziek, bezetter trad zelden tot nooit op tegen de losbandigheid van het "schone volk"
• Een verzetsman en een collaborateur
• Mijn oudoom Ber


  Kort voor Albert, een verzetsheld?, een rijkswachter in Brussel, verzet onder het mom van collaboratie
• Medailles na de oorlog


  • La Croix d'Honneur Franco-Britannique (Links), Gekregen van de Franse geheime inlichtingendienst, Ber speelde informatie door aan de Franse ambassade in Brussel
  • Medaille gewapende weerstand (midden)
  • Medaille oud-strijder 1940-1945 (rechts)
  • Medaille Commémorative Française de la guerre 1939-1945 avec barette "Libération" + Bijhorend certificaat
• Albert Verstraeten tijdens WOII


  • Hij bezorgde geheime brieven en pakketten van het verzet aan de Franse ambassade
  • Hij patrouilleerde overdag als rijkswachter (in dienst van de regering Militärverwaltung)
  • Hij vervalste volkslijsten om Joden te beschermen
  • Hij waarschuwde de Joden voor de Duitsers wanneer ze kwamen oppakken