Farmacologie epilepsie

• Epilepsie

  Epileptische aanvallen gaan gepaard met overmatige ontladingen (extreme depolarisaties) van een bepaalde groep neuronen in de hersenen
• Vormen van epilepsie

  • Lokaal: bepaalde zones zijn betrokken, maar niet allemaal, vaak tgv neurologische aandoening
  • Veralgemeend: alle zones van hersenen zijn erbij betrokken
• Cellulaire mechanismen van epilepsie

  1. Transmissie van exciterende aminozuren stijgt

  2. Verstoorde inhiberende transmissie

  3. Abnormale elektrische eigenschappen van de betrokken cellen
• Herhaalde epileptische ontladingen → excitotoxiciteit
• Werkingsmechanisme van anti-epileptica

  • Blokkeren van Na+-kanalen
  • Antagonisme t.h.v. NMDA-receptoren
  • Versterken van GABA-gemedieerde synaptische inhibitie

  * verhoogde postsynaptische werking van GABA

  * inhibitie GABA-transaminase

  * inhibitie heropname GABA

  * directe GABA-agonistische eigenschappen

  • Inhibitie van T-type Ca2+-kanalen
• Voorbeelden van anti-epileptica

  • Valproaat
  • Carbamazepine
  • Fenytoïne
  • Ethosuximide
  • Fenobarbital
  • Benzodiazepines
  • Nieuwere anti-epileptica
• Valproaat

  Breedspectrum anti-epilepticum
• Werkingsmechanisme van Valproaat

  1. Blokkeren van Na+-kanalen

  2. Zwakke inhibitie van GABA-transaminase
• Carbamazepine

  • Bij partiële epilepsie (zeer effectief bij psychomotorische epilepsie) en grand mal
  • Niet bij absences
• Werkingsmechanisme van Carbamazepine

  Blokkeren van Na+-kanalen
• Carbamazepine

  • Sterke inductor van microsomale leverenzymen
• Nevenwerkingen van Carbamazepine

  • Sedatie, ataxie
  • Anticholinerge verschijnselen
  • Allergische reacties
  • Leukopenie, aplastische anemie, trombocytopenie
• Fenytoïne

  • Bij partiële epilepsie en grand mal
  • Niet bij absences (exacerbatie !)
• Werkingsmechanisme van Fenytoïne

  Blokkeren van Na+-kanalen
• Fenytoïne

  • Verzadigingskinetiek
  • Inductor van microsomale leverenzymen
• Nevenwerkingen van Fenytoïne

  • Ataxie, vertigo, Tandvleeshyperplasie, Hirsutisme
  • Megaloblastische anemie (foliumzuurdeficiëntie)
  • Allergische reacties (huiduitslag)
  • Fœtale misvormingen
• Fenobarbital

  • Bij grand mal en focale motorische en psychomotorische epilepsie
  • Niet bij absences
• Werkingsmechanisme van Fenobarbital

  Versterking van de GABA-werking
• Fenobarbital


  • Plasma t1/2 > 60 h
  • Inductor van microsomale leverenzymen
• Nevenwerkingen van Fenobarbital

  • Sedatie, ataxie, diplopie
  • Karakteriële stoornissen
  • Toename afbraak foliumzuur en vitamine D2
  • Allergische verschijnselen
• Benzodiazepines

  • Clonazepam: bij partiële epilepsie, bij myoclone vorm van epilepsie
  • Diazepam: i.v. bij status epilepticus
• Benzodiazepines

  • Nadeel: Sedatie
• Ethosuximide

  • Bij absences
  • Kan tonisch-clonische aanvallen verergeren
• Werkingsmechanisme van Ethosuximide

  Blokkeren van T-type Ca2+-kanalen
• Nevenwerkingen van Ethosuximide

  • Nausea
  • Anorexie
• Voorbeelden van nieuwere anti-epileptica

  • Lamotrigine: blokkeert Na+-kanalen en inhibeert de glutamaatvrijstelling
  • Levetiracetam: beïnvloedt gevoeligheid van GABA- en glycinekanalen, inhibeert presynaptische Ca2+-kanalen en interageert met synaptische vesikel-eiwit 2A (SV2A)