Politikal na pakikilahok

• Ayon sa Artikulo ll, Seksiyon 1 ng ating Saligang Batas, "Ang Pilipinas ay isang Estadong republikano at demokratiko..."
• sambayanan - sino ang may ganap na kapnyarihan at nagmumula ang lahat ng awtoridad na pampamahalaan
• Pagboto - pinakapayak na paraan ng pakikilahok ng mamamayan
• Artilulo V - Artikulo ng Saligang Batas ng 1987 na naglalahad kung sino-sino ang maaaring bumoto
• Fr. Joaquin Bernas - ayon sa constitutionistang ito, ang layunin ng pagboto ay ang pagbibigay kapangyarihan sa mga makapagpapaunlad sa estado at malupig ang mga nagpapahirap sa bayan
• Diskuwalipikadong bumoto ang mga taong nasentensiyahan ng hukuman ng mga kasong

  • rebelyon
  • paglabag sa anti-subversion at fire-arms law
  • iba pang krimen laban sa seguridad ng bansa
• Civil Society - Sektor ng lipunan na hiwalay sa estado
• Mga bumubuo sa Civil Society (Constantino David, 1998)

  • kilos protesta
  • mga lipunang pagkilos
  • voluntary organizations
• Grassgroots organizations o People's organization (POs) - Naglalayong protektahan ang interes ng mga miyembro nito. Dito nahahanay ang mga sectoral group ng kababaihan, kabataan, magsasaka, mangingisda, at cause-oriented group
• Grassroots support organizations o non-governmental organizations (NGOs) - naglalayong suportahan ang mga POs
• Local Government Code of 1991 - isang mahalagang patunay sa papel na ginagampanan ng mga NGO. Ayon dito, kailangan magkaroon ng konsultasyon sa mga NGO at PO ang mga ahensiya ng pamahalaan para sa mga programang inilulunsad nito.
• TANGOs (Traditional NGOs) - nagsasagawa ng mga proyekto sa mahihirap
• FUNDANGOs (Funding-Agency NGOs) - nagbibigay ng tulong pinansiyal sa mga POs para tumulong sa mga nangangailangan
• DJANGOS (Development, justice, and advocacy NGOs) - nagbibigay suporta sa mga komunidad sa pamamagitan ng pagbibigay ng ligal at medikal na mga serbisyo
• PACO (Professional, academic, and civic organizations) - binubuo ng mga propesyonal at mga galing sa sektor ng akademya
• GRIPO (Government-run and initiated POs) - mga POs na binuo ng pamahalan
• GUAPO (Genuine, Autonomous POs) - ito ay mga POs na itinayo mula sa inisyatibo ng mamamayan at hindi pamahalaan
• Democracy index - binubuo ng Economic Intelligence Unit
• Democracy Index - pinag-aaralan nito ang kalagayan ng demokrasya sa 167 nabansa sa buong mundo
• 5 kategoryang pinagbabatayan ng democracy index:

  1. Electoral process
  2. Civil liberties
  3. Functioning of government
  4. Political participation
  5. Political culture
• Flawed democracy - may malayang halalan at nirerespeto ang karapatan pero may mga ibang aspekto ng demokrasya ang nakararanas ng suliranin (like pamamahala at mahinang politikal na pakikilahok
• Transparency International - isang pangkat na lumalaban sa katiwaliaan, "corruption ruins lives"
• Korapsyon o katiwalian - paggamit ng posisyon sa pamahalaan upang palaganapin ang pansariling interes
• Ayon kay Robert Klitgaard, batay kay Co at mga kasama, nagkakaroon ng katiwalian bilang bunga ng :

  • Monopolyo sa kapangyarihan
  • Malawak na pagbibigay ng desisyon
  • Kawalan ng pananagutan
• Corruption Perception Index - naglalaman ng pananaw ng mga eksperto tungkol sa lawak ng katiwalian sa isang bansa.
• Sa katiwalian, ang isang bansa ay maaaring makakuha ng marka na 0 (pinakatiwali) hanggang 100 (pinakamalinis na pamahalaan)
• 2016, ang mga bansang Denmark at New Zealand ang nakakuha ng pinakamataas na marka, 90/100
• 2016, bansang Somalia ang nakakuha ng pinakamababang marka na 10/100
• 35/100 - Marka ng Pilipinas sa katiwalian noong 2016
• Dahilan ng mababang marka ng Asya-Pasipiko:

  1. Hindi pagiging accountable ng pamahalaan
  2. Kawalan ng sistema sa pagtingin sa gawain ng pamahaalan
  3. Lumiliit na espasyo para sa civil society
• Global Corruption Barometer - kaisa-isang pandaigdigang survey na nagtatanong sa opinyon ng mga tao tungkol sa katiwalian sa kanilang bansa
• Participatory Governance - isang uri ng pansibikong pakikilahok kung saan mga ordinaryong mamamayan ay katuwang ng pamahalaan sa pagbabalangkas at pagpapatuoad sa mga solusyon sa suliranin ng bayan
• Ellitist democracy - ang desisyon para sa pamamahala ay nagmumula lamang sa mga namumuno
• Ang participatory governance ay nagdudulot ng pagbuo ng social capital o pagbuo ng tiwala
• Ayon kay Gerardo Bulatao, ang pinuno ng Local Governace Citizens and Network, ang governance ay interaksyon ng mga ahensya at opisyal ng pamahalaan sa corporate sector, civil society organizations (CSOs), at mga partido politikal
• Ayon sa World Bank, ang good governance ay isang paraan ng pagsasakatuparan ng kapangyarihang mangasiwa sa economic and social resources ng bansa para sa kaunlaran nito
• Sustainability - interes ng world bank patungkol sa governance
• Ibinilang ng IDA o International Development Association, isang kasapi ng World Bank Group, ang good governance bilang isa sa apat na salik na nakakaapekto sa mabuting yaman upang mabasan ang kahirapan
• Good governance ayon sa OHCHR o Office of the High Commissioner for Human Rights - tumutukoy kung saan ang mga pampublikong sektor...
• OHCHR -

  Ang tunay na manipestasyon ng good governance ay ang antas ng pagpapaabot ng mga pangako ng mga karapatang pantao sa lahat ng aspekto:

  • Sibil
  • Kultural
  • Ekonomiko
  • Politikal
  • Sosyal