AP

• Kaunlaran (Development)

  • Ito ay tumutukoy sa proseso na lumilikha ng paglago at progreso, at nagdudulot ng positibong pagbabago sa ekonomiya at kalidad ng buhay ng mga mamamayan.
• Pagsulong (Growth)

  • Ito ay tumutukoy sa pisikal na pagbabago.
• Tatlong core value sa pag-unlad:

  Sustenance – Nangangahulugan ito ng pagkakaroon ng kakayanan ng mga tao na matugunan ang kanilang mga pangunahong pangangailangan gaya ng pagkain, tahanan, at maayos na kalusugan.
• Tatlong core value sa pag-unlad:

  Self-esteem – Ito ay tumutukoy sa pagpapahalaga sa dignidad ng indibidwal.
• Tatlong core value sa pag-unlad:

  Freedom from servitude – Tinutukoy nito ang pagpapalawak ng mga pagpipilian ng mga tao pagdating sa mga produkto at serbisyo na inihahain ng eknomiya at ng lipunan para sa kanila.
• Noong 2015, nagkasundo ang mga bansang miyembro ng UN na i-angkop ang Sustainable Development Goals, o Global Goals, upang magsilbing batayan ng mga adhikain at polisiyang bubuuin ng bansa tungo sa pag-unlad nito.
• 1. Walang Kahirapan - Ang bawat isa ay natutugunan ang kaniyang mga pangunahing pangangailangan tulad ng pagkain, inumin, tirahan, at iba pa.
• 2. Walang Nagugutom - Ang bawat isa ay hindi nag-aalala na walang kakainin sa araw- araw.
• 6. Malinis na Tubig at Sanitasyon - Ang bawat isa ay may akses sa malinis na inumin at palikuran
• 7. Abot-kaya at Malinis na Enerhiya - Ang bawat isa ay nagkakaroon ng akses sa koryente o iba pang pinagkukunan ng enerhiya habang hindi naisasakripisyo ang hinaharap sa paggamit nito
• 11. Tuloy-tuloy ang Pag-unlad sa mga Lungsod at Pamayanan - Ang bawat isa ay may ligtas na komunidad at ang mga mamamayan ay nagbibigay ng suporta sa isa't isa.
• 9. Industriya, Inobasyon, at Impraestruktura - Ang bawat isa ay nakikinabang sa pag- unlad para maiangat ang buhay ng lahat at hindi ng iilan lamang o dahil lamang sa kita.
• 14. Pangangalaga sa Buhay at Yamang Dagat - Ang bawat isa ay may pananagutan sa pangangalaga sa mga buhay at yamang dagat na makikita sa paraan ng pagkonsumo o produksiyon
• 15. Pangangalaga sa Buhay at Yamang Lupa - Ang bawat isa ay may pananagutan sa pangangalaga sa mga buhay at yamang lupa na makikita sa paraan ng pagkonsumo o produksiyon.
• 16. Kapayapaan, Katarungan, at Matatag na mga Institusyon - Ang bawat isa ay nabubuhay sa pamayanang ligtas mula sa kaguluhan at sumusunod sa patas na batas.
• 17. Pagtutulungan para sa mga Adhikain - ang bawat isa ay kinikilala ang kaniyang gampanin sa pagsasakatuparan ng mga adhikain ng kaniyang pamayanan tungo sa kaunlaran nito at pagkamit ng global goals.
• Volunteerism – ito at boluntaryong paggawa, partikular sa mga serbisyong pangkomunidad.
• Isa sa mga pangunahing sektor na bumubuo sa ekonomiya ay ang Sektor ng Agrikultura.
• Sektor ng Agrikultura.

  • Ito ay may malaking gampanin hindi lamang paglalaan ng pagkain para sa bawat Pilipino, ngunit pati na rin sa paggawa ng pinagmulan ng hanapbuhay at industriya na siyang nagpoproseso ng mga produkto
• Pagsasaka - Tumutukoy ito sa gawain ng pagtatanim ng ibat ibang uri ng halaman na maaring makain at pagmulan ng kabuhayan, tulad ng palay, kamote, mais, at iba pang mga prutas at gulay
• Paghahayupan - Kabilang sa gawain na ito ang pag-aalaga at pagpaparami ng mga hayop gaya ng baboy, baka, manok, at iba pa. Ito ay mga produktong galing sa dairy.
• Pangingisda – Ito ay maaring (1) Ang pangingisdang munisipal sa mga katubigan sa paligid ng baybayin ng bansa na gumagamit ng mga bangkang mas mababa sa tatlong tonelada;
• (2) Ang pangingisdang komersiyal ay tumutukoy sa pangingisda na ginagawa sa mga katubigan nsa paligid ng Pilipinas at gumagamit ng mga sasakyang pangmangingisda na mahigit sa tatlong tonelada;
• Paggugubat - Kinabibilangan ito ng mga gawain na may kaugnayan sa pagkuha ng mahahalagang punong kahoy sa kagubatan gaya ng mahogany at acacia. Ito ay pinoproseso upang maging fiberwood, plywood o veneer.
• (3) Ginagawa naman ang aquaculture sa pamamagitan ng pagbuo ng mga fish pen, lawa, o kulungan na naglalayong magparami ng mga isda
• Itinuturing na mahalagang sektor ang Sektor ng Industriya dahil sa kabuhayang naibibigay nito sa mga Pilipino at sa mga pagpoproseso ng mga hilaw na materyales mula sa sektor ng agrikultura upang mas higit ng mapakinabangan
• Pagmamanupaktura - Ito ay tumutukoy sa proseso o transpormasyon ng mga hilaw na materyales upang lumikha ng panibagong kagamitan
• Pagmimina - Ang gawaing ito ay kinapapalooban ng proseso ng pagkuha o extraction ng mga metal at di-metal na bagay sa ilalim ng lupa tulad ng ginto, tanso, at pilak.
• Mga Utilidad - Kabilang sa subsektor na ito ang pagbibiay ng serbisyo sa koryente, tubig, gas, steam, at air conditioning.
• Konstruksyon - Ito ay kinapapalooban ng lahat ng gawaing may kinalaman sa pagtatayo ng iba’t ibang mga gusali, bahay, kalsada, daungan, waterways, lagusan, riles ng tren, at marami pang iba.
• Ang Sektor ng Paglilingkod ay tinuturing bilang tersiyaryong sektor dahil imbes na mga produktong nahahawakan gaya ng pagkain, sasakyan, o gadyet na mila sa sektor ng agrikultura at industriya.
• Sektor ng Paglilingkod

  • Ito ay binubuo ng mga serbisyong nagsasagawa ng palitan gaya ng wholesale at retail trade, information and communication, financial insurance, at mga pagbibili at pagbebenta ng mga pag-aari.
• Mga suliranin sa Sektor ng Paglilingkod:

  Kontraktuwalisasyon – Ito ay isang sitwasyon kung saan ang manggagawa at pipirma sa isang kontrata ng nagaaad ng lima o anim na buwan lamang ng kaniyang trabaho.
• Mga suliranin sa Sektor ng Paglilingkod:

  Mababang pasuweldo – Mabagal ang paglago ng real average wage o halaga ng kita ng isang manggagawa batay sa kakayanan niyang makabili.
• Hindi ligtas na kondisyon sa paggawa – Mahalaga para sa isang mangagawa ang pagkakaroon ng maayos na kapaligiran sa kaniyang pinagtatrabahuhan upang masiguro ang kaniyang kaligtas
• Brain drain at brawn drain – Ito ay tumutukoy s migrasyon ng mga mangagawang Pilipino, propesyonal (brain drain) man o skilled workers (brawn drain), na nagreresulta sa kakulangan o pagkaubos mg lakaspaggawa sa bansa
• Paglabag sa Karapatan ng mga mangagawa – Ang pilipinas ang isa sa mga bans ana nakapagtala ng grado na 5 na nangagahulugan na walang garantiya ang Karapatan ng mga manggagaawa sa bansa.
• Batay sa RA No. 8425 o ang Social Reform and Poverty Alleviation Act, ang impormal na sektor ay binubuo ng mga indibidwal na nagtatrabaho sa maliliit ng negosyo na hindi registradi sa gobyerno
• Dahilan ng Pagtaas ng Antas ng impormal na Sektor:

  1. Mabagal ang paglago ng ekonomiya
  2. Migrasyon sa lungsod
  3. Mahigpit at mahirap na regulasyon sa pagbuo ng negosyo
  4. Kahirapan
  5. Mababang pinag-aralan
• Kalakalang Panlabas - Ito ay tumutukoy sa pagpapalitan ng mga kalakal at serbisyo sa pagitan ng iba’t ibang bansa sa daigdig.