MOD 9

• PANITIKAN- ay ang nasusulat na tala at pinagsama-samang karananasan ng mga tao na pag-ugnay-ugnay ng mga kanais-nais na pagpapahayag.
• PANITIKAN- makikita ang tunay na kahulugan sa kuro-kuro, kaisipan at damdamin ng mga taong nagtataglay ng mabubuting katangian
• DULA- isang uri ng akda na ang kaisipan ng sumulat ay inilalagay sa bibig ng mga tauhang gumaganap sa tanghalan o dulaan at ito ay nahahati sa yugto
• ang pinakamataas at dakilang layunin tungo sa lalong pinakamataas ng uri ng dula, pagtuturo sa sa puso ng tao at sa pamamang kaniyang kagiliwan
• DULA- ay isang sining ng paggawa o paglimita sa kalikasan ng buhay, kinakatha at itinatanghal upang magsilbing salamin ng buhay, sa wika, sa kilos at damdamin
• DULA- upang makaaliw, makapagturo, at makapagbigay mensahe o basta makapagbigay damdamin at makapukaw ng kaisipan
• DULA- isang kasakapan sa pagpapaunlad ng mabuting pagkakaunawa ng tao, isang kapraanan upang maihasik ang pag-ibig sa tinubang lupa
• MGA SALITAAN SA DULA- ay iniaangkop sa mga tauhang gaganap sa bawat eksenang kanialng gagampanan
• DAYALOGO- tinatawag rin ang salitaan ng tauhan sa dulaan, na may mga paggamit ng mga salitang magagaan at hindi maligoy
• MONOLOGO- Tawag sa pakikipag-usap sa sarili ng nag-iiisang tauhan sa tanghalan na maaaring ang sarili na rin niya ang kaniyang kausap
• APARTE-sariling pangungusap ng isang tauhan na hindi pinaririnig sa kapwa
• TAUHAN SA ULA- ay hindi parang manikangpinagagalaw lamang ng awtor na tila pilit, dinidiktahan at sinususian, dapat iyong m kusa
• PAGTATANGHAL- laging isinasaisip ang pananagumpay ng pagtatanghal kung saan kng saan nakasalaylay nang malaki sa mga pagganap ng tauhan.
• TULA- pinakamatandang sining ang tula sa kulturang pilipino
• TULA- ang pinagmulan ng iba pang mga sining tulad ng awit, sayaw, at dula
• ABADILLA- ayin sa kaniya "bawat kibot ng kanilang bibig ay may ibig sabihin at katuturan"
• TULA- isang kaisipang naglalarawn ng kung anong mayroong kakayahan sa pagigigng malikhain ng tao sa pagsulat
• TULA SA PANITIKAN- ang itinuturing na pinakamataas na kamalayan ng mga manunulat
• Ricardo B. Cruz- kulimlim
• MAIKLING KUWENTO- akdang pampanitikan sa tuluyan, sa pamamagitan ng mga pangungusap at talayta'y binubuo ng mag-akda
• EDGAR ALLAN POE- ama ng makabagong maikling kuwento "ang maikling kuwento ay isang akdang pampanitikang likha ng bungang-isip na hango sa isang bahagi ng buhay na tunay na nangyari o maaaring , mangyari"
• GENOVEVA EDROZA-MATUTE- "ang maikling kuwento ay isang maikling kathang pampanitikan na nagsasalaysay sa oang-araw-araw na buhay na may isa o ilang tauhan, mau isang pangyayari at may isang kakintalan
• MGA URI NG MAIKLING KUWENTO

  AYON SA KASAKLAWAN AT KAHINGGILAN

  • kuwento ng pag-ibig
  • kuwento ng maromansang pakikipagsapalaran
  • kuwento ng madulang pangyayari
  • kuwento ng katatawanan
  • kuwento ng katatakutan
• AYON A KABALANGKASAN

  • maikling katha ng kabangyahan
  • maikling katha ng katauhan
  • maikling katha ng kapaligiran/katutubong kulay
  • maikling katha ng kaisipan/sikolohiko
• BANGHAY- balangkas ng pangyayari. maayos at wastong pagkakasunod-sunod ng mga kaganapan sa kuwento
• PANINGIN- saan dapat talakayin ang paksa at kung sinong tauhan ang dapat maglalahad ng mga pangyayaring makikita at maririnig niya
• TAUHAN- ang iba pa sa kuwento ay tumutulong lamang sa pagpapatingkad ng pagganap ng bayani sa akda. Sa kaniyang ugali at galaw nakasalalay nang malaki ang ikakaganda ng akda
• TAGPUAN- tumutukoy sa pook at panahong kinagaganapan ng mga tagpo sa akda, ginagalawan o kapaligiran ng mga tauhan. Inilalarawan nang buong linaw, pati na ang kaugalian ng mga nasa kapaligiran sa paraang masining at mabisang pamamaraan.
• SULIRANIN- problemang kinakaharap ng pangunahing tauhan at ang kalutasan nito sa katapusan ng akda.
• PAKSANG-DIWA- pang-isiping iniikutan ng mga pangyayari sa akda
• HIMIG- tumutukoy sa himig ng damdamin. Ang himig ay maaaring mapanudyo, mapagpatawa, at iba pang magpapahiwatig ng kulay ng kalikasang damdamin.
• SALITAAN- usapan ng mga tauhan. Kailangan ang diyalogo ay magawang natural at hindi artipisyaL.
• PAGTUTUNGGALIAN- ang paglalaban ng pangunahing tauhan at ng kanyang mga kasalungat na maaaring kapwa tauhan o ng kalikasan o ng damdamin na rin
• KAKALASAN- ang kinalabasan ng paglalaban ng mga tauhan sa akda.
• KASUKDULAN- pinakamataas na uri ng pananabik. Sa bahaging ito ng akda humigit-kumulang malalaman na kung magtatagumpay o mabibigo ang pangunahing tauhan sa paglutas niya sa kanyang suliranin
• GALAW- paglakad o pag-unlad ng kuwento mula sa pagkakalahad ng suliranin hanggang sa malutas ang suliraning ito saw akas ng katha.
• Prof. Darren M. Tan- PINATATAG NG PAGSUBOK