Aralin 1-Aralin 5 (Quarter 4)

• Polo y Servicio - patakarang ipinatupad ng mga Espanyol sa Pilipinas na kungsaan sapilitang pinagtatrabaho ang mga kalalakihan na may edad 16 hanggang 60.
• Paraan ng mga imperyalistang bansa para makakuha ng bagong lupain:

  • Pakikipagkaibigan
  • Paggamit ng puwersa
  • Paggamit ng kasunduan
• Colony - direktang kinokontrol at pinamamahalaan ng imperyalistang bansa ang kaniyang sakop.
• Kasunduang Tientsin - nabuo pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Opyo
• Imperyalismo - dominasyon ng isang makapangyarihang nasyon-estado sa aspektong pampolitika, pangkabuhayan, at pangkultural sa pamumuhay ng mahina at maliit na nasyon-estado upang maging pandaigdigang makapangyarihan.
• Dahilan ng paglaganap ng kolonyalismo at imperyalismo sa Asya:

  • Pagkukunan ng hilaw na materyales
  • Pagpapalawak ng kapangyarihan
  • Panibagong ruta ng kalakalan
•  Epekto ng kolonyalismo:

  • Kawalan ng pamahalaan ang sariling bansa.
  • Pang-aalipin at pang-aabuso sa mga katutubo.
  • Pagkakaroon ng hidwaan sa pagitan ng ating mga ninuno.
• Paraan ng kolonisasyon:

  • Komersyal na paraan
  • Militar na paraan
  • Lokal na kontroladong pagpapalawak
• Ang Tributo ay sistema ng pagbubuwis na ipinatupad ng Espanyol sa Pilipinas upang matustusan ang pamahalaan nito.
• Divide and Rule Policy isang paraan ng pananakop kung saan pinag-aaway-away ng mga mananakop ang mga lokal na pinuno o mga naninirahan sa isang lugar.
• Indonesia - bansang tanyag sa panggagalugad at pagtuklas dahil sa masaganang produkto ng pampalasa na matatagpuan sa iba’t ibang bahagi ng kapuluan nito lalo na sa pulo ng Moluccas.
• Dahilan ng mga Espanyol sa pananakop sa Pilipinas

  • Maayos na daungan
  • Ginto
• Spain at Portugal - mga bansa na nanguna sa pananakop sa Timog-Silangang Asya.
• Mga patakarang ipinatupad ng Espanyol sa Pilipinas:

  • Polo y Servicio
  • Bandala
  • Encomienda
• Kasunduang Nanking ang naglalaman ng pag-angkin ng England sa Hongkong
• Komunismo ang uri ng nasyonalismo na umusbong sa China na naging daan sa paglaya mula sa mananakop.
• Impluwensya ng mga Kanluranin na ginamit at pinaunlad ni Emperador Mutsuhito sa Japan:

  • Edukasyon
  • Ekonomiya
  • Sandatahang Lakas
• Kaganapan ng pag-unlad ng nasyonalismong Tsino:

  • Nagkaisa ang mga komunista upang harapin ang pananakop ng mga Hapones
  • Nagwagi ang mga komunista laban sa mga Nasyonalista
  • Ikalawang Digmaang Sino-Hapones
• Pagkakasunod-sunod ng mga kaganapan:

  1 Rebelyong Taiping

  2 Rebelyong Boxer

  3 Pag-usbong ng Ideolohiyang Demokrasya

  4 Pag-usbong ng Ideolohiyang Komunismo
• Prinsipyo na isinulong ni Sun Yat Sen upang isulong ang pagkakaisa ng mga Tsino:

  • San mit chu-i o nasyonalismo
  • Min-sheng-chu-i o demokrasya
  • Min-sheng-chu-i o kabuhayang pantao.
• Ang pagtangkilik ng sariling produkto nagpapamalas ng nasyonalismo.
• Ang nasyonalismo ay ang pagsibol ng damdaming makabayan. Nagbigay-daan ito upang ang mga Asyano ay matutong pigilan ang paglaganap ng imperyalismong kanluranin.
• Nakamit ng Indonesia ang kalayaan noong Agosto 17, 1945 sa pamumuno ni Achmed Sukarno. Rebolusyon ang paraan ng paglaban ng Indonesia sa mga Olandes.
• Thailand ang bansa sa Timog-Silangang Asya ang hindi nasakop ng mga Kanluranin.
• Digmaan ang paraan na ginawa ng Vietnam upang makamtan ang pinakaaasamasam na kalayaan
• Ang mga pangyayaring naganap sa Pilipinas upang maipakita ang pagmamahal sa bayan:

  1. Kaisipang liberal
  2. Sekularisasyon
  3. Propaganda
  4. Pag-alsa sa Cavite
• Himagsikan ang ginamit ng mga Katipunero upang maipahayag ang kanilang pagmamahal sa bayan.
• Nagpatuloy ang pakikibaka ng mga Indones para sa kalayaan noong ika-20 siglo at nagtatag ng mga makabayang samahan katulad:

  • Budi Utomo (1908)
  • Sarekat Islam (1911)
  • Indonesian Nationalist Party (1919)
  • Indonesian Communist Party (1920)
• “Ang pag-ibig sa bayan ang susi ng kaunlaran”
• Epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig

  • Displaced Refugees
  • Paglaganap ng Komunismo
  • Pagkamatay at Pagkasira
• Bataan at Corregidor ang mga lugar sa Pilipinas na bumagsak kaya tuluyang nakapasok ang Japan sa Timog-Silangang Asya.
• Epekto ng digmaan

  • Pagkasira ng kapaligiran
  • Pagkamatay ng maraming mamamayan
  • Pagkaggutom ng mamamayan sa iba’t ibang panig ng Asya
• Pagpo-promote sa usaping pagkakaisa at pangkapayapaan ang layunin ng pagtatag ng United Nations.
• Mabuting epekto ng pagkakaroon ng pandaigdigang digmaan - Umigting ang damdaming nasyonalismo
• Nabuwag ang kinikilala na noo’y “war-time alliance” sa pagitan ng Soviet Union at United States na dahilan upang magkaroon ng “Cold War” dahil sa pagpapalaganap ng Soviet Union ng Komunismo sa Europa.
• Dahilan ng pagsiklab ng Unang Digmaang Pandaigdig noong Agosto 1914

  • Pag-aalyansa ng mga bansa sa Europa
  • Pag-uunahan sa teritoryo
  • Pagkakaroon ng kilos-protesta
• Layunin ng United Nations Relief and Rehabilitation Administration (UNRRA)

  • Binuo ito upang makapagbigay serbisyo sa pamamagitan ng pagbibigay ng pagkain, damit, at serbisyong medikal sa mga displaced persons
• Reparations - pagbabayad ng napakalaking halaga sa mga pinsalang idinulot nito pagkatapos ng digmaan.
• Ang Ideolohiya ay ideya o kaisipan ang naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at pagbabago nito.
• Prinsipyo ng komunismo

  • Pagpapairal ng diktadurya
  • Pagkawala ng antas o pag-uuri-uri
  • Ang produksiyon at produkto ay pag-aari ng estado