Są to drobnoustroje chorobotwórcze. Są bardzo małe, widać je tylko pod mikroskopem elektronowym, i są na pograniczu materii nieożywionej i ożywionej. Ze względu na to dzielą się na:
ożywione bo - są zbudowane z białek, lipidów, i kwasów nukleinowych, mogą się namnażać i ewoluują
nieożywione bo - nie mają budowy komórkowej i nie przeprowadzają procesów metabolicznych
Budowa wirusów
Składają się one z:
kapsydu - czyli białkowego płaszczyku o różnych strukturach
RNA lub DNA
osłonka białkowo lipidowa - przypomina błonę komórkową i z tego powstaje
Razem te elementy tworzą kompletny wirion zdolny do infekowana komórek.
Formy morfologiczne wirusów:
helikalna - u roślinnych
bryłowa - u zwierzęcych
bryłowo-spiralna - bakteriofagów
kulista - u wirusów z osłonką lipidową
Cykl lityczny
Cykl ten po zakażeniu komórki gospodarza, przejmuje kontrolę nad jego metabolizmem i przeprowadza lizę - czyli rozpad. Jego etapy to:
adsorpcja - przyłączenie wirusa do receptorów komórki gospodarza
wnikanie - wirus wprowadza swój materiał genetyczny do wnętrza komórki i pozostawia kapsyd na zewnątrz.
ekspresja genów wirusa - DNA komórki jest degradowane a wirus przejmuje tą komórkę i replikuje DNA wirusa oraz syntetyzuje jego białka
składanie - składanie elementów wirusów
uwalnianie - wirusy rozkładają błonę komórkową komórki i ulega ona lizie
cykl lizogeniczny
Cykl polegający na tym że wirus nie powoduje żadnych objawów a współpracuje z komórką i w ten sposób namnaża się wspólnie z DNA komórki gospodarza. Pod wpływem niektórych warunków może się przekształcić w cykl lityczny. Etapy tego cyklu to:
adsorpcja oraz wnikanie - podobnie jak w litycznym wirus przyłącza się do komórki i wnika do niej jego materiał genetyczny
integracja - włączenie DNA wirusa do komórki co powoduje powstanie profaga
replikacja DNA - w momencie podziału komórki materiał genetyczny profaga również się podwaja
cykl infekcyjny retrowirusa
Retrowirusy to RNA wirusy przeprowadzające proces odwrotnej transkrypcji oraz mają osłonkę lipidową. Etapy tego cyklu to:
adsorpcja i wnikanie - tutaj znika osłonka która zlewa się z błoną komórki gospodarza, a następnie kapsyd wnika do wnętrza i uwalnia RNA wirusa
odwrotna transkrypcja - na podstawie RNA wirus syntetyzuje DNA które przemieszcza się do wnętrza jądra komórkowego
integracja - enzym integraza włącza DNA do komórki gospodarza
transkrypcja - synteza wirusowego RNA na matrycy DNA gospodarza
translacja - synteza białek wirusowych i uwolnienie