PAGBASA

• Mga Katangian ng Mabisang Tekstong Nagsasalaysay


  • Nakapupukaw pansin na pamagat
  • Ginagamitan ng sanhi at bunga
  • Nagiging malikhain sa pamamagitan ng pagbabago ng panahon ng paksang isinasalaysay
  • Kaisahan
  • Kakintalan
  • Kasukdulan
  • Wakas
• Ang pamagat ng pagsasalaysay ay nakabatay sa pangalan ng pangunahing tauhan, pook na pinangyarihan, mahahalagang pangyayari sa salaysay, at iba pang bahagi ng pagsasalaysay
• Nakapupukaw rin ng interes kung ang paksa, bagaman may nagtataglay ng orihinalidad sa estilo at pamamaraan
• Kinakailangan ang pagkakaisa ng mga bahagi ng pagsasalaysay
• Mahalaga ang maayos na pagsasalaysay upang makapag-iwan ng impresyon o kakintalan na mapakikinabangan ng mga mambabasa
• Pinakamataas na kaigtingan ng pagsasalaysay ang kasukdulan
• Marapat ding maihanda ang mga mambabasa o mga tagapakinig sa magiging wakas ng salaysay
• Tekstong Nangangatwiran (Argumentatibo)


  Mga pahayag na nagtataglay ng paniniwala o paninindigang maaaring tama o mali
• Kailangang harapin ng manunulat ang paksa sa lahat ng anggulo kahit pa nga sa simula pa lamang ay nailahad na niya ang kaniyang pagkiling
• Kailangan ding igalang ang opinyon ng kabilang panig habang pinaninindigan ng manunulat ang kaniyang panig
• Ang layunin ng tekstong nangangatuwiran ay mahikayat ang mga mambabasa sa iyong paninindigan at mapaniwala ang kausap o mambabasa sa pamamagitan ng mga kaisipan, paniniwala, o kuro-kuro
• Katanggap-tanggap o makatwiran at makatotohanan ang isang idea kung ito ay tumutugon sa kaisahan ng mga talatang bumubuo sa teksto
• Epektibo ang ipinahahayag na pangangatwiran kung naantig din nito ang damdamin ng mga mambabasa o mga tagapakinig maliban sa pagkintal ng kaisipan at idea
• Uri ng Pangangatwiran


  Tiyak at pasaklaw
• Pasaklaw na pangangatwiran


  1. Hinango mula sa iba't ibang obserbasyon

  2. Nabuong kongklusyon

  3. Nagsisimula sa pangkalahatan patungo sa detalyado

  4. Nagsisimula sa isang teorya

  5. Tatapatan ng kaugnay na hypothesis

  6. Susundan ng mga obserbasyon at mga pagpapatunay
• Paglalahad ng pasaklaw na pangangatwiran

  1. Pagbubuo ng paglalahat mula sa personal na pagmamasid

  2. Pabuod ng katotohanan
• Ang pasaklaw na pangangatwiran ay hindi laging wasto
• Ang paglalahad na nagsisimula sa tiyak na obserbasyon patungo sa pangkalahatang kongklusyon ay wasto
• Teksto ng mga Paraan (Prosidyural)


  • May maayos na pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
  • Hindi nakalikha ng anumang kalituhan
  • Makatutulong upang higit nating maunawaan ang mga napakikinggan o nababasa
• Prosidyural


  Pagsusunod-sunod ng mga hakbang o prosesong isasagawa
• Halimbawa ng tekstong prosidyural


  • Pagbuo ng isang proseso o laro
  • Resipi sa pagluluto
  • Proseso sa pagkukumpuni ng mga kagamitang elektrikal
  • Mga hakbang sa laboratoryo habang nagsasagawa ng eksperimento
  • Pagbibigay ng direksiyon o tuntunin
  • Pagbibigay ng direksiyon o panuto
• Teksto ng mga Paraan


  • Maingat na ipinapakita ang bawat hakbang
  • Tinitiyak na walang nakaligtaang hakbang sa kabuuan ng proseso
• Anyo ng teksto ng mga paraan


  • Pagbibigay ng mga panuto kung paano gagawin ang isang bagay
  • Nakikita sa mga asignatura tulad ng Home Economics, Agham, Teknolohiya, Art, at PE
• Layunin ng teksto ng mga paraan


  Magbigay ng mga impormasyon at direksiyon upang matagumpay na matapos ng mga tao ang mga gawain nang ligtas, epektibo, at tama
• Maraming mag-aaral ang nagtatrabaho sa mga lugar kung saan ginagamit ang mga manwal hinggil sa paraan ng paggamit ng makina
• Ang mga pagsasanay sa pamamagitan ng teksto ng mga paraan ay makatutulong upang maging matagumpay sila sa pagsunod-sunod ng mga panuro at maging epektibo sa paggawa ng kanilang mga gawain
• Uri ng pagsusunod-sunod ng mga detalye


  • Sekwensiyal
  • Kronolohikal
  • Prosidyural
• Sekwensiyal


  Pagsusunod-sunod ng mga pangyayari sa isang salaysay na ginagamitan ng salitang "una," "pangalawa," "pangatlo," "susunod", at iba pa
• Kronolohikal


  • Pinagsusunod-sunod ang mahahalagang detalye ayon sa pagkaganap nito
  • Karaniwang gumagamit ng mga tiyak na araw o petsa
• Prosidyural


  • Pinagsusunod-sunod ang mga hakbang o prosesong isasagawa
  • Katulad ng mga resipi sa pagluluto, proseso sa pagkukumpuni ng mga kagamitang elektrikal, at iba pa
• Ginagamit din sa teksto ng mga paraan ang pag-iisa-isa o enumerasyon ng mga hakbang at proseso upang maipaliwanag ang resipi sa pagluluto halimbawa o mga detalye ng anomang gawain
• Kailangan matiyak kung ang mga kagamitan o aytem na kakailanganin ay magkakasunod-sunod
• Sa isang proseso, dapat ay may maayos itong pagkakasunod-sunod samantalang kung sa detalye naman, maiisa-isa ito ayon sa pagkakatanda ng mga nagsasagawa nito
• Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Teksto ng mga Paraan


  • Layunin - Malinaw na ipapaliwanag ang mga hakbang upang maunawaan ng mga nakikinig
  • Tagatanggap - Para kanino ka nagsusulat?
  • Pagkakakilanlan - Sumusulat ka ba bilang awtoridad o eksperto sa paksa?
• Mga Katangian ng Mabisang Teksto ng mga Paraan


  • Layunin - Ipabatid kung paano gawin ang isang bagay
  • Mga kagamitan - Nakatala ayon sa pagkakasunod-sunod
  • Metodo - Mga pamamaraan o serye ng mga hakbang
  • Ebalwasyon - Paano masusukat ang tagumpay ng isang pamamaraan o paraan
• Karaniwan nang isinusulat ang teksto ng mga paraan sa malinaw at madaling maunawaan na wika
• Tumuon sa pangkalahatan ang pagsulat ng teksto ng mga paraan
• Gumamit ng mga salitang nagsasaad ng pagkakasunod-sunod tulad ng "unang", "pangalawang", "pangatlong", "susunod", at iba pa
• Gumamit ng mga cohesive devices upang mapagtibay ang pagkakasunod-sunod
• Isulat ang pamamaraan sa detalyadong pagkakasunod-sunod (ano, saan, kailan, paano)