Protisty

• Protisty


  Takson parafiletyczny, wyróżniamy:

  • zwierzęce - jednokomórkowe/kolonijne, nie mają ściany komórkowej, ale mają lizosomy, gromadzą glikogen oraz posiadają pelikulę czyli bardziej rozbudowaną i ustrukturyzowaną błonę komórkową
  • roślinopodobne - jednokomórkowe/kolonijne/wielokomórkowe ( plechowe ), przypominają rośliny bo mają chloroplasty ( z 3/4 błonami ) i ścianę komórkową z celulozy
  • grzybopodobne - jedno/wielokomórkowe o budowie plechowej, mają postać galaretowatych mas lub strzępek, ściana komórkowa z celulozy lub bez ściany
• Protisty zwierzęce


  Są jednokomórkowe, a ich charakterystyczne cechy to:

  • posiadają pelikulę
  • z powodu posiadania pelikuli muszą mieć specjalny otwór do fagocytozy czyli cytostom i gardziel a także cytopyge czyli niby odbyt
  • do osmoregulacji mają wodniczki tętniące które usuwają nadmiar wody z organizmu
  • mają rzęski które umożliwiają ruch
• Miksotrofy


  Organizmy które zależnie od warunków środowiska mogą być heterotroficzne lub autotroficzne
• Protisty roślinopodobne


  Są jedno/wielokomórkowe lub kolonijne, a ich cechy to:

  • powstają w endosymbiozie wtórnej więc ich chloroplasty mają 3/4 błony
  • mogą mieć wić i być ruchliwe bądź nie
  • są fotosyntetyzujące lub miksotrofami
  • mają też fotoreceptor reagujący na natężenie światła
  • zamiast skrobi mają paramylon
  • np. okrzemki są zbudowane z denka i wieczka tworząc takie pudełko ze ściany komórkowej
• Odżywianie i oddychanie protistów


  Mogą być heterotroficzne, autotroficzne lub miksotroficzne, a także saprobiontyczne, drapieżne i pasożytnicze, odżywiają się na drodze endocytozy ( te drapieżne ).

  Jeśli chodzi o pozyskiwanie energii to w środowisku tlenowym protisty oddychają tlenowo a w beztlenowym uwalniają energię za pomocą fermentacji np. grzybopodobne pasożyty wewnętrzne
• Osmoregulacja i ruch


  Protisty słonowodne i izotoniczne nie potrzebują dodatkowych mechanizmów osmoregulacji, ale słodkowodne z powodu osmotycznie napływającej wody do komórki potrzebują sposobu na wydalenie tej wody z wnętrza co dzieje się za pomocą wodniczki tętniącej.

  Jeśli chodzi o ruch to protisty jednokomórkowe mogą poruszać się poprzez:

  • ruch pełzakowaty - czyli nibynóżki do których przemieszcza się cytoplazma
  • ruch rzęskowy - za pomocą rzęsek
  • ruch wiciowy - za pomocą wici
  • ruch za pomocą błonki falującej - za pomocą błony połączonej z wicią
• Rozmnażanie protistów


  Bezpłciowo rozmnażają się jedynie poprzez podział komórki lub fragmentację plechy, a także za pomocą mitospor czyli zarodników powstających w mitozie - nieruchliwe aplanospory, a ruchliwe zoospory

  Płciowo rozmnażają się za pomocą gamet lub mejospor:

  • izogamia - gameta męska i żeńska są takie same i mają zdolność ruchu
  • anizogamia - gameta męska i żeńska mają zdolność ruchu ale różnią się wielkością, żeńska większa męska mniejsza
  • oogamia - gameta żeńska większa i nie ma zdolności ruchu, a męska mniejsza i ma zdolność ruchu
• Przemiana faz jądrowych


  Czyli występowanie po sobie raz fazy haploidalnej a raz diploidalnej z czego haploidalna trwa od mejozy do zapłodnienia a diploidalna od zapłodnienia do mejozy

  Ze względu na dominującą przemianę mejozę dzielimy na:

  • pregamiczną - gamety powstają w wyniku mejozy i dojrzały osobnik jest diplontem np. u ludzi
  • postgamiczną - mejoza następuje po zapłodnieniu i dojrzały osobnik jest haplontem
• Różnorodność genetyczna 


  Może być ona wynikiem mejozy i zapłodnienia lub koniugacji

  Koniugacja - proces płciowy którego wynikiem jest rekombinacja materiału genetycznego bez zwiększania liczby osobników np. u człowieka lub u bakterii
• Koniugacja 


  Przebiega on w następujący sposób:

  1. dwie niby gęby komórek protistów łączą się ze sobą
  2. protisty te posiadają mikronukleus i makronukleus z czego mikro jest nieaktywny ale posiada wszystkie geny (2n) a makro nie ma tyle genów co mikro ale za to ma aktywne geny które są używane
  3. mik. ulega mejozie i 3 zanikają a potem zachodzi mitoza pozostałego jądra i mamy dwa haploidalne mik.
  4. protisty wymieniają się po jednej kopii jąder
  5. połowy te łączą się tworząc mik. diploidalne
  6. mik. przechodzą mitozę i protisty mają po dwie kopie a mak. zanika
  7. z jednego mik. powstaje nowy mak.
• Choroby i znaczenie protistów

  Malaria - komary, unikać ich i szczepić się przed malarią

  Toksoplazmoza - droga pokarmowa ( surowe mięso/mleko ), kontakt z odchodem kota, gotować mięso, unikanie kontaktu z kotami

  Lamblioza - kupa, ochrona wód przed fekaliami, przestrzeganie zasad higieny

  Protisty roślinopodobne są głównym producentem materii organicznej i stanową pokarm a także wytwarzają tlen

  Grzybopodobne są destruentami - pozbywają się martwej materii organicznej

  Stanowią siedlisko życia dla zwierząt

  przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny a także powodują choroby