Koude Oorlog

Created by

maya schoonus

Cards (53)

Koude Oorlog 
De spanning tussen de twee kampen van Berlijn liep zo hoog op
De bouw van de Berlijnse Muur
1961
De leiders van de 2 blokken, de VS en de Sovjet-Unie (Rusland), probeerden na de Tweede Wereldoorlog (vanaf 1945) over de hele wereld hun positie te versterken
Democratie
Politiek stelsel centraal in de VS en West-Europa
Kapitalisme
Vrije economie, waarin de overheid zich zo min mogelijk met de bedrijven zou bemoeien
Communisme
Gelijkheid is het uitgangspunt, de overheid heeft zoveel mogelijk controle op de politiek en economie
Totalitair politiek systeem 
Alles werd door de communistische partij bepaald
Vrijemarkteconomie 
Ondernemers proberen zoveel mogelijk winst te maken en productiemiddelen zijn privébezit van de ondernemers
Planeconomie
Productiemiddelen zijn eigendom van de overheid en de staat verdeelt het geld eerlijk
Tussen 1917 en 1991 was de SU een éénpartijstaat: de regering van de communistische partij bepaalde alles in de politiek, economie en cultuur
De SU was in de periode 1933-1945 een totalitair regime
De VS waren bang dat de SU het communisme wilde verspreiden naar andere landen, waardoor de vrijheid/macht van de VS zou verdwijnen.
De SU vreesde dat de VS de macht nog verder wilde uitbreiden 
Het wantrouwen tussen beide landen leidde tot de Koude Oorlog
De 3 belangrijkste geallieerde landen (de Grote Drie) kwamen bij elkaar in de Duitse plaats Potsdam -> Conferentie van Potsdam
Truman eiste dat in Europa de vrijemarkteconomie en democratie werd ingevoerd
Stalin wilde een 'bufferzone' tussen de SU en West-Europa -> de West-Europese landen konden hem zo niet direct aanvallen
De geallieerde leiders besloten dat Duitsland en Berlijn verdeeld zouden worden in 4 bezettingszones, maar Duitsland zou nog wel op economisch gebied een geheel blijven
Vanaf 1945 verstevigde de SU haar greep op het oosten van Europa -> de landen in deze invloedssfeer: het Oostblok
1947: Trumandoctrine = het doel om de geopolitieke expansie van de SU tegen te gaan
Churchill (minister-president Groot-Brittannië) beschreef de steeds groter wordende scheiding tussen het oosten en westen van Europa als een IJzeren Gordijn
Doelen van het Marshallplan
De Amerikanen wilden Europa helpen bij de wederopbouw
De Amerikanen wilden voorkomen dat mensen zouden gaan stemmen op communistische partijen
De Amerikanen wilden een nieuwe markt voor handelsproducten opzetten
De Amerikanen hoopten dat de Europese landen beter met elkaar zouden gaan samenwerken, zodat de spanning zou verlagen
Stalin vertrouwde het Marshallplan niet en was tegen de Trumandoctrine -> hij verbood het Marshallplan in zijn invloedssfeer en probeerde door middel van de Blokkade van Berlijn de hele stad in zijn macht te krijgen
De Amerikanen hielpen via de Luchtbrug van Berlijn: 1 jaar lang vlogen vliegtuigen heen en weer met voedsel, maar Stalin stopte de blokkade i.p.v. oorlog te starten met de VS
1949: De samensmelting van de westelijke bezettingszones maakte de scheiding tussen Oost- en West- Duitsland definitief -> Het westen: de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) / De Sovjetzone: de Duitse Democratische Republiek (DDR)
Stalin wist dat hij zonder atoombom nooit zo sterk zou zijn als de VS -> hij gaf zijn geleerden de opdracht om ook een kernwapen te ontwikkelen: 1949
Omdat de wapens zo sterk waren dat de hele aarde vernietigd kon worden, ontstond er wederzijdse afschrikking (ze waren allebei bang om hun wapens te gebruiken)
De regeringen in Polen, Tsjecho-Slowakije, Hongarije, Roemenië en Bulgarije moesten precies doen wat de machthebbers in Moskou wilden -> ze werden de satellietstaten van Rusland
Het begin van de Europese eenwording: samenwerkingsverband van de zware industrie (EGKS) 
1951
Ook op militair gebied ontstonden bondgenootschappen: de NAVO (westerse landen. Het Oostblok sloot in Polen (Warschau) een militair verbond -> BRD werd lid van de NAVO en DDR van het Warschaupact
De satellietstaten van de SU waren een totalitaire, communistische dictatuur
In 1953 brak in Berlijn een volksopstand uit omdat de communistische Oost-Duitse regering de prijzen flink verhoogde (het ging economisch slecht). De opstand werd neergeslagen door de SU
Nikita Chroesjtsjov (opvolger van Stalin) gaf toe dat er fouten gemaakt waren en stelde voor om veranderingen door te voeren: vreedzame co-existentie met de andere landen in Europa
Na deze uitspraken eiste de Hongaren meer vrijheid -> Chroesjtsjov vond dit te ver gaan en sloeg de Hongaarse Opstand neer. De westerse landen durfden toch geen hulp te sturen -> de kans op oorlog was groot
Veel Hongaren waren naar Nederland gevlucht tijdens de opstand -> De woede tegen de SU werd zo groot in de Nederlandse bevolking, dat het kantoor van de Communistische Partij Nederland (CPN) werd bestormd
In 1961 besloot de regering om de Berlijnse Muur te bouwen
De SU ergerde zich al een lange tijd aan de Amerikaanse kernraketten: deze werden strategisch opgeslagen in landen in Europa (Duitsland, Turkije en Italië) die bij de NAVO aangesloten waren
Toen op Cuba communisten aan de macht kwamen, zag Chroesjtsjov een kans -> ook wapens stallen op maar 150 km afstand van Amerika
Amerikaanse spionagevliegtuigen fotografeerden de bouw van de Russische raketinstallaties, waardoor er onrust uitbrak in de VS -> president John F. Kennedy eiste dat de SU de raketbases zou afbreken, maar Chroesjtsjov weigerde dit (Cubacrisis) 
1962
Chroesjtsjov en Kennedy besloten om vaker en sneller met elkaar te gaan praten -> er werd een directe telexlijn aangelegd: de hotline
Na de Cubacrisis begon er dus een periode van ontspanning in de Koude Oorlog